Haşhaş Hasat Makinası Geliştirilmesi

Haşhaş tarımında ekim, bakım ve hasat işlemlerinin yoğunluğu ve zorluğu haşhaş tarımını sınırlandırmaktadır. Haşhaşın el ile tarladan toplanıp, sonrasında parçalanıp ayrılması işlemleri yoğun emek ve zaman tüketimi gerektirmekte, bu ise maliyeti çok artırmaktadır. Bu çalışmada, hasat zamanında çalışma koşullarının ağırlığı, hasat için işgücü gereksiniminin fazlalığı, hasat zamanında işçi bulmanın zorluğu, yüksek işçi ücreti, el ile hasatta ürünün fazla yer kaplaması, ürünün araziden taşınma koşulları, birim zamanda hasat veriminin düşük olması gibi nedenlerden dolayı ülkemiz koşulları, mevcut uygulamalar ve sorunlar dikkate alınarak haşhaş kapsüllerini hasat edip kapsüllerini parçalayabilecek ve parçalanmış materyal içinden sap, tohum ve kapsül parçalarını ayırabilecek bir haşhaş hasat makinası prototipinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma tasarım ve imalat aşamalarından oluşmaktadır.Prototip makine; ana şase, dolap, biçme düzeni, iletim ünitesi, harmanlama ünitesi ve ayırma ünitesinden oluşmaktadır. Şase makinanın bağlantı elemanları, yürüme organları, hasat ünitesi, iletim ünitesi, harmanlama ünitesi, ayırma ünitesi ve güç aktarım organların üzerinde toplandığı yapıdır. Makine ana şasesi üzerinde 4 adet tekerlek bulunmaktadır. Dolap, biçilecek sapları bıçak ağzına yatırmakta ve biçilen sapları makinaya aktarmaktadır. Dolap, devir ayar imkanı da tanıyan hidrolik motor ile tahrik edilmektedir. Prototip makinada 150 cm iş genişliğinde normal bıçak tipinde ve keskin kenarları dişli yapıda olan parmaklı üçgen yapraklı biçme düzeni kullanılmıştır. Biçme düzeni 1.69 m/s ortalama bıçak hızını sağlayacak şekilde 600 min-1 ortalamada olmak üzere hidromotordan ayarlanabilmektedir. Dolap tarafından yatırılan ve biçme düzeni tarafından biçilen ürünün harmanlama ünitesine iletimi için bantlı tip konveyörlerin kullanılmıştır. Bunun için tasarımı yapılan konveyör, biçme düzeninin hemen arkasında biçilen ürünü yatay olarak taşımakta, daha sonra harmanlama ünitesinin besleme ağızına yükseltecek şekilde iki kademeli imal edilmiştir. Konveyör 2 m/s ortalama iletim hızı sağlayacak şekilde hidromotordan ayarlanabilmektedir. Makinada saplı haşhaş kapsüllerinin parçalanması için bir çift 300 mm çap ve 900 mm uzunluk ölçülerinde yivli merdaneli harmanlama ünitesi tasarımlanarak imal edilmiştir. Merdanelerin üzerinde kapsüllerin tutularak araya çekilmesini kolaylaştırmak amacıyla 45º eğimli 2.5 mm derinliğe sahip yivler bulunmaktadır. Merdanelerden birisi 100 min-1, diğeri 200 min-1 devirlerde dönecek şekilde kuyruk milinden tahrik edilmektedir. Ayırma ünitesinde yer alan elek kasasında üst üste üç elek yer almaktadır. Üst elek, sap parçalarını tarlaya dökecek ve kapsül parçaları ile tohumu alta geçirecek; orta elek kapsül parçalarını üzerinde toplayacak ve alt elek ise tohumu üzerinde tutup, tozu alta indirecek yapıdadır. Elek eğimi 5º, elek ivmesi 11 m/s2, eksantrik yarıçapı 2.5 cm olacak şekilde eksantrik devir sayısı 200 min-1 devirde dönecek şekilde kuyruk milinden tahrik edilmektedir.
Anahtar Kelimeler:

Haşhaş, Hasat, Harmanlama, Ayırma

Development of Poppy Harvester

The intensification and difficulty of cultivation, maintenance, and harvesting in poppy cultivation limit the poppy cultivation. The processes of disintegration and separation after poppy collected by hand from the field are required labor intensive and time-consumption; this increases the cost as well. It is aimed that the development of poppy harvester prototype which harvest of poppy capsules, disintegrate of capsules, separate seed, capsule and stem that is consider our country's conditions, existing applications and problems therefore the reason as the hard working conditions, the surplus of labor requirements for harvesting, the difficulty of finding workers at harvest period, high labor costs, occupying much of the product in the harvesting, transport conditions from the field, low harvest yield. The study consists of design and manufacturing stages.The prototype machine consists of mainframe, reel, cutter bar, transmission unit, threshing unit and separation unit. The mainframe is the structure that the machines are assembled on. The machine mainframe has 4 wheels. The reel tilts the poppy stalks to the knife mouth and transfers to the conveyor. The reel is driven by a hydraulic motor which also allows the setting of the speed. In the prototype machine, triangular knife type with 150 cm work width and sharp edges with threaded construction was used. The cutter bar can be adjusted to a mean speed of 600 min-1 to provide a mean knife speed of 1.69 m/s. Belt type conveyors have been used for conveying to the threshing unit of the product laid by the reel and harvested by the cutter bar. The conveyor has been manufactured in two stages so as to transport the harvested product horizontally just behind the cutter bar, then to raise it to the feed mouth of the threshing unit. The conveyor can be adjusted by a hydraulic motor to provide an average conveying speed of 2 m/s. The threshing unit which has a pair of 300 mm dia. and 900 mm length grooved surfaced roller was designed for breaking into pieces of the poppy capsules. There are grooves with a depth of 2.5 mm inclined by 45° to facilitate gripping the capsules by the rollers. One of the rollers is driven by the PTO, turning at 100 min-1 and the other at 200 min-1. There are three sieves in the separation unit. The upper sieve transfers the parts of the stalk to the field and the capsules parts and seeds to the middle sieve. The middle sieve holds the capsule parts. The lower sieve holds the seeds and transfers the dust to bottom. Sieve inclination is 5º, sieve acceleration is 11 m/s2 and the eccentric radius is 2.5 cm. The eccentric is driven by the PTO to turn at 200 min-1 revolutions.

___

  • Anonim (2015). 2014 Yılı Haşhaş Sektör Raporu. TMO Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • Ayık, M. (1985). Ürün İşleme Tekniği ve Makinaları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 957, Ders Kitabı: 277, Ankara.
  • Erdurmuş A, Öneş Y. (1990) Haşhaş. T.M.O. Alkasan Yayınları Mesleki Kitaplar, Ankara.
  • Földesi D. (1992). Poppy. V: Cultivation and processing of medical plants. Hornok L. (ed.). Budapest, Akadémiai Kiadó: 119-128.
  • Hacıyusufoğlu, A.F. (2013). Laboratuar Koşullarında Haşhaş Kapsül Toplama Sisteminin Geliştirilmesi. Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Anabilim Dalı, Aydın.
  • Kadayıfçılar, S. (1991). Biçer-Döverlerin Tasarım Esasları. Türkiye Zirai Donatım Kurumu Mesleki Yayınları No: 54, Ankara.
  • Karaca, H. (1996). Afyon Yöresinde Kullanılan Haşhaş Kapsülü Kırma-Ayırma Makinasının Bazı Yapısal ve İşletme Özelliklerinin Belirlenmesi ve Geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Anabilim Dalı, Konya.
  • Németh, É. (1998). Raw material production: cultivation of poppy in the temperate zone. In: Bernáth J (ed) Poppy: the genus Papaver. Harwood Academic, pp: 219-255, Amsterdam. TÜİK, (2017). Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı; http://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 06.08.2018).
  • Ülger, P. (1982). Tarımsal Makinaların İlkeleri ve Projeleme Esasları. Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 605, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 280, Ders Kitapları Serisi No: 43, Erzurum.
Bilge International Journal of Science and Technology Research-Cover
  • ISSN: 2651-401X
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2017
  • Yayıncı: Kutbilge Akademisyenler Derneği