Tersane-i Âmire’de Çalışan Zanaatkârlar

Osmanlı Devleti Tersane-i Âmire’de kadırga inşasından kalyona ve hatta saltanat kayıklarının yapımında birçok zanaatkârı çalıştırmıştır. Farklı meslek gruplarından olan zanaatkârlar iş kollarına göre farklı ücretlendirilmiştir. Müslüman veya gayrimüslim kişilerin aylık ücretli görev alabildiği gibi işin durumuna göre dışardan gündelik usulü amele temin de edilmiştir. XVI. yüzyıldan XIX. yüzyıla kadar bir süre düşünüldüğünde çalışanların dini profillerinde değişiklikler olmuştur. Özellikle Batılılaşma dönemiyle birlikte Tersane-i Âmire’de gayrimüslim ustaların yoğunluğunun arttığı söylenebilir. Aynı zamanda Anadolu’da bulunan diğer tersanelerde çalışan bazı ustalar da zaman zaman İstanbul’a görevlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Devleti, Tersane-i Âmire, Gemi Yapımı, Zanaatkar

Craftsmen Employed In Golden Horn Shipyard

Ottoman Empire employed many craftsman in Golden Horn Shipyard for the building of galleys and galleons and even imperial caiques. Craftsmen from different occupational groups have been paid differently according to their line of work. As well as Muslims and non-Muslims employed with monthly salaries, unskilled workers with daily salaries employed also depending on the state of the operation. Considering the period between XVI. century and XIX. century, the religious profiles of the employees have been changed. It can be said that number of non-Muslim craftsmen work in Golden Horn Shipyard has been increased especially with the Westernization period. Concurrently some craftsmen work in shipyards in Anatolia, employed in Istanbul from time to time.

Keywords:

Ottoman Empire, Golden Horn Shipyard, Ship Building, Craftsman,

PDF

___

BATMAZ Şakir, (2010), Bilinmeyen Yönleriyle Osmanlı Bahriyesi, İstanbul Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, (1993), Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın Nu:12, Dîvân-ı Hümâyûn Sicilleri Dizisi I, 3 Numaralı Mühimme Defteri (966-968 / 1558-1560), Özet-Transkripsiyon, Belge No:284, Ankara Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, (1196), Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın Nu:33, Dîvân-ı Hümâyûn Sicilleri Dizisi IV, 12 Numaralı Mühimme Defteri (978-979 / 1570-1572), Özet-Transkripsiyon İndeks II, Belge No:1043, Ankara BEHAR Cem, (1996), Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Türkiye’nin Nüfusu 1500-1927, Tarihi İstatistikler Dizisi Cilt 2, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara BOSTAN İdris, (2003), Osmanlı Bahriye Teşkilatı: XVII. Yüzyılda Tersane-i Âmire, Ankara BOSTAN İdris, (2006), Beylikten İmparatorluğa Osmanlı Denizciliği, İstanbul, 2006 CEZAR Yavuz, (1986), Osmanlı Maliyesi’nde Bunalım ve Değişim Dönemi (XVIII. Yüzyıldan Tanzimat’a Mali Tarih), İstanbul ÇAKIR İbrahim Etem, (2006), “10 Numaralı Mühimme Defteri’nin (s.179-356) Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum DÜZCÜ Levent, (2012), “Yelkenli’den Buharlıya Geçişte Osmanlı Denizciliği (1825-1855)”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara FAROQHİ Suraiya, (2010a), “Venedik, Akdeniz ve Osmanlı İmparatorluğu”, Osmanlı Döneminde Venedik ve İstanbul, Sakıp Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi, 18 Kasım 2009-28 Şubat 2010, İstanbul, s.38-45 FAROQHİ Suraiya,(Çev. Ayşe Berktay), (2010b), Osmanlı İmparatorluğu ve Etrafındaki Dünya, İstanbul FAROQHİ Suraiya,(Çev. Zülal Kılıç), (2011), Osmanlı Zanaatkârları, İstanbul GENCER Ali İhsan, (2001), Bahriye’de Yapılan Islâhât Hareketleri ve Bahriye Nezâreti’nin Kuruluşu (1789-1867), Ankara IŞIK Hüseyin, (1995), Yabancı Gözüyle Türkler ve Türk Ordusu, Ankara Genelkurmay Basımevi, Ankara KAÇAR Mustafa, (2007-2008), “Tersâne Hendesehânesi’nden Bahriye Mektebi’ne Mühendishâne-i Bahrî-i Hümayûn”, Osmanlı Bilimi Araştırmaları Dergisi, Cilt IX, S.1-2, s.51-77 KIRPIK Cevdet, (2004), “Osmanlı Devleti’nde İşçiler ve İşçi Hareketleri (1876-1914)”, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Isparta ÖZBARAN Salih, (1979), “Galata Tersanesinde Gemi Yapımcıları, 1529-1530”, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Sayı 8-9, s.97-102 UZUNÇARŞILI İsmail Hakkı, (1988), Osmanlı Devletinin Merkez ve Bahriye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, VIII. Dizi, Sa.16b, Ankara