İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi

Bu çalışmada ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının ve çevreye yönelik sorumlu davranışlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel tarama modeli olarak tasarlanan bu araştırmanın evrenini, 2018-2019 eğitim öğretim yılı ikinci yarıyılı Kocaeli ilinde devlet ilkokullarında öğrenim görmekte olan dördüncü sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklem belirleme sürecinde ise çok aşamalı örnekleme yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Kocaeli ilçelerinden şans yöntemiyle seçilen okullarda öğrenim gören 1424 dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri ‘Kişisel Bilgi Formu’, ‘Çevreye Yönelik Sorumlu Davranış Ölçeği’ ve araştırmacı tarafında geliştirilen ‘Çevreye Yönelik Tutum Ölçeği’ ile toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde Çevreye Yönelik Tutum Ölçeği için non-parametrik testler kullanılmıştır. Buna göre iki kategorili değişkenlerde ilişkisiz ölçümler için Mann Whitney U-Testi, ikiden fazla kategoriye sahip değişkenlerde ise ilişkisiz ölçümler için Kruskal Wallis H-Testi kullanılmıştır. Kruskal Wallis H-Testinin anlamlı olduğu durumlarda, anlamlı farklılığın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek için ilişkisiz ölçümler için Mann Whitney U-Testi kullanılmıştır. Çevreye Yönelik Sorumlu Davranış Ölçeği için parametrik testler kullanılmıştır. Buna göre iki kategorili değişkenlerde bağımsız örneklem t-testi, ikiden fazla kategoriye sahip değişkenlerde ise İlişkisiz Örneklemler İçin Tek Faktörlü Varyans Analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Öğrencilerin çevreye yönelik tutumları ile çevreye yönelik sorumlu davranışları arasında anlamlı ilişki olup olmadığını incelemek için Spearman Sıra Farkları Korelasyonu kullanılmıştır. Araştırma bulguları, öğrencilerin çevreye yönelik tutumlarının yüksek düzeyde olduğunu; kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre anlamlı düzeyde daha olumlu tutuma sahip olduklarını; yaş olarak daha küçük öğrencilerin diğer yaş seviyelerindeki öğrencilere göre anlamlı düzeyde daha olumlu tutuma sahip olduklarını göstermektedir. Öğrencilerin çevreye yönelik sorumlu davranışlarının görülme sıklığı düzeyinin ‘Sık Sık Yaparım’ ile yüksek düzeyde olduğu ve evcil hayvana sahip öğrencilerin çevreye yönelik daha sorumlu davranışa sahip oldukları ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin tutum sıra ortalamaları ve sorumlu davranış ortalamaları dikkate alındığında anne-babanın eğitim ve aylık geliri arttıkça, öğrencilerin çevreye yönelik tutum sıra ortalamalarının ve sorumlu davranış ortalamalarının yükseldiği ortaya çıkmıştır. Araştırma sonucunda, öğrencilerin çevreye yönelik tutumları ile çevreye yönelik sorumlu davranışları arasında pozitif yönde orta düzeyde ilişki olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çevre Eğitimi, Çevreye Yönelik Tutum, Çevreye Yönelik Sorumlu Davranış, İlkokul Öğrencileri

The Investigation of Primary School Fourth Grade Students Attitudes and Behaviors Towards the Environment

PDF

___

Ahi, Berat ve Sibel Özsoy (2015) ''İlkokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Çevreye Yönelik Tutumları: Cinsiyet ve Mesleki Kıdem Faktörü'', Kastamonu Eğitim Dergisi, C:23(1), ss.31-56.
Alım, Mete (2006) ''Avrupa Birliği Üyelik Sürecinde Türkiye’de Çevre Ve İlköğretimde Çevre Eğitimi'', Kastamonu Eğitim Dergisi, C:14(2), ss.599-616.
Allport, G. W. (1935). ''Attitudes'', C. Murchison (Ed.), Handbook Of Social Psychology, Clark University Press, Worcester, ss. 798-844.
Alp, Elvan, Hamide Ertepınar, Ceren Tekkaya ve Ayhan Yılmaz (2006) ''A Statistical Analysis Of Children’s Environmental Knowledge And Attitudes İn Turkey'', International Research İn Geographical And Environmental Education, C:15(3), ss.210-223.
Ando, K., Yorifuji, K., Ohnuma, S., Matthies, E. and Kanbara, A. (2015) ''Transmitting Pro‐Environmental Behaviors To The Next Generation: A Comparison Between Germany And Japan'', Asian Journal Of Social Psychology, C:18(2), ss.134-144.
Atasoy, Emin (2005) Çevre İçin Eğitim: İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Tutum Ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Çalışma (Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Atasoy, Emin (2019) İnsan-Doğa Etkileşimi ve Çevre İçin Eğitim. Bursa: Sentez Yayıncılık.
Badem, Neşe (2010) 4. Sınıf Öğrencilerinde Gezi Gözlem İle Desteklenmiş Öğretimin Çevre Kirliliği İle İlgili Farkındalıklarının Oluşumuna Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
Balcı, Ali (2010) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik Ve İlkeler. Ankara: Pegem Akademi.
Barraza, Laura (2001) ''Environmental Attitudes Start At Home: Parents And Their Role İn The Development Of Values'', Environmental Education And Information, C:20(4), ss.239-256.
Başal, Handan Asude (2015) Okul Öncesi ve İlkokul Öğrencileri İçin Uygulamalı Çevre Eğitimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Bjerke, Tore, Bjorn P. Kaltenborn and Toril S. Odegardstuen (2001) ''Animal-Related Activities And Appreciation Of Animals Among Children and Adolescents'', Anthrozoös, C:14(2), ss.86-94.
Bonnett, Michael and Jacquetta Williams (1998) ''Environmental Education And Primary Children's Attitudes Towards Nature And The Environment'', Cambridge Journal Of Education, C: 28(2), ss.159-174.
Bogner, Franz X. and Manfred G. Wilhelm (1996) ''Environmental Perspectives Of Pupils: The Development Of An Attitude And Behaviour Scale'', Environmentalist, C:16(2), ss.95-110.
Bozkurt, Yavuz (2012) Çevre Sorunları Ve Politikaları. Bursa: Ekin Yayınevi.
Büyüköztürk, Şener , Ebru Kılıç Çakmak, Özcan Erkan Akgün, Şirin Karadeniz ve Funda Demirel (2018) Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Büyüköztürk, Şener (2009). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları Ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Şener, Ömay Çokluk ve Nilgün Köklü (2019) Sosyal Bilimler İçin İstatistik. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Carrier, Sarah J. (2009) ''Environmental Education İn The Schoolyard: Learning Styles And Gender'', The Journal Of Environmental Education, 40(3), 3-12.
Ceylan, Salih (2007) Zeytintaşı Mağarası Serik Antalya. Doğu Coğrafya Dergisi, C:18, ss.223-242.
Chan, Kara K. W. (1996) ''Environmental Attitudes And Behavior Of Secondary School Students İn Hong Kong'', Environmentalist, C:16(4), ss.297-306.
Çabuk, Burcu Ve Ö. Cem Karacaoğlu (2003) Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C:36(1), ss.189-198.
Çelik, Melehat ve Mustafa Doğru (2019) ''Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Davranışlarının İncelenmesi'', Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. C:16(1), ss.1791-1813.
Çelikler, Dilek, Zeynep Aksan ve Nisa Yenikalaycı (2019) ''İlkokul Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Farkındalıklarının Belirlenmesi'', İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C:20(2), ss.425-436.
Çelikmakas, Armağan (2018) Sinop İli (Merkez) 4. Ve 5. Sınıfların Çevreye Karşı Duyarlılık Analizleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sinop Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sinop.
Davidson, Debra J. and Willuam R. Freudenburg (1996) ''Gender And Environmental Risk Concerns: A Review And Analysis Of Available Research'', Environment And Behavior, C:28(3), ss.302-339.
Demirkaya, Hilmi (2006) ''Çevre Eğitiminin Türkiye’deki Coğrafya Programları İçerisindeki Yeri Ve Çevre Eğitimine Yönelik Yeni Yaklaşımlar'', Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C:16(1), ss.207-222.
Deniş, Huriye ve Hasan Genç (2007) ''Çevre Bilimi Dersi Alan Ve Almayan Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Çevreye İlişkin Tutumları Ve Çevre Bilimi Dersindeki Başarılarının Karşılaştırılması'', Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C:13(2), ss.20-26.
Doğanay, Hayati (1991) Demografya-Nüfus Bilimi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Doğanay, Hayati (2003) Coğrafya’ya Giriş Genel Ve Fiziki Coğrafya. İstanbul: Aktif Yayınevi.
Eagles, Paul F. and Susan Muffitt, S. (1990) ''An Analysis Of Children's Attitudes Toward Animals'', The Journal Of Environmental Education, C:21(3), ss.41-44.
Erdem, Mustafa, Erdal Meriç ve Ayşe Meriç (2019) ''İlkokul Öğrencilerinin Çevresel Farkındalıklarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi'', Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Matematik Ve Sanat Eğitimi Dergisi, C: 2(1), ss.21-38.
Erjem, Yaşar (2018) ''Aile ve Eğitim'', D. A. Arslan ve G. Arslan (Ed.), Eğitimin Sosyolojik Temelleri Paradigma Akademi, İstanbul, ss. 104-114.
Ertürk, Hasan (2012) Çevre Bilimleri. Bursa: Ekin Yayınları.
Ertürk, Ramazan (2017) ''İlkokul Öğrencilerinin Çevre Sorunları ve Çevre Eğitimine Yönelik Algıları'', İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C:18(3), ss.12-24.
Evans, Gary W., Siegmar Otto and Florian G. Kaiser (2018) ''Childhood Origins Of Young Adult Environmental Behavio'', Psychological Science, C: 29(5), ss.679-687.
Fah, Lay Yoon and A. B. Anjana Sirisena (2014) ''Relationship Between The Knowledge, Attitudes, And Behaviour Dimensios Of Environmental Literacy: A Structural Equation Modeling Approach Using Smartpls'', Jurnal Pemikir Pendidikan (Journal For Educational Thinkers), C: 5 , ss. 119-144.
Felonneau, Marie-Line and Maja Becker (2008) ''Pro-Environmental Attitudes And Behavior: Revealing Perceived Social Desirability'', Reveu İnternationale De Psychologie Sociale, 21(4), 25-53.
Fernández-Manzanal, Rosario, Luis Rodriguez-Barreiro and Jose Carrasquer (2007) ''Evaluation Of Environmental Attitudes: Analysis And Results Of A Scale Applied To University Students'', Science Education, C:91(6), ss.988-1009.
Gupta, Neha And Rajiv Phillip (2019) ''A Study Of Environmental Protective Behavior Among Educators İn Relation To Their Pro-Environmental Attitude'', International Journal Of Multidisciplinary Research, C:5(11), ss.2455-3662.
Hamilton, Lawrence C. (1985) ''Concern About Toxic Wastes: Three Demographic Predictors'', Sociological Perspectives, 28(4), 463-486.
Insko, Chester A. And John Schopler (1972) Experimental Social Psychology. USA New York: Academic Press.
İnceoğlu, Metin (2011) Tutum, Algı, İletişim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
İşyar, Nilüfer (1999) İlköğretim (3. 4. ve 5. Sınıf) Öğrencilerin Olumlu Çevresel Tutumlarının Yaş Ve Sosyo Ekonomik Düzeye Göre Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Kağıtçıbaşı, Çiğdem (2006) Yeni İnsan Ve İnsanlar Sosyal Psikolojiye Giriş. İstanbul: Evrim Yayınevi.
Kaiser, Florian G., Michael Ranney, Terry Hartig and Peter A. Bowler (1999) ''Ecological Behavior, Environmental Attitude, And Feelings Of Responsibility For The Environment'', European Psychologist, C:4(2), ss.59-74.
Karasar, Niyazi (2008) Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kaygusuz, Zeynep Betül (2013) İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Çevre Konusundaki Görüşleri: Manisa-Sarıgöl Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Kibert, Nicole Courtney (2000) An Analysis Of The Correlations Between Attitude, Behavior, And Knowledge Components Of Environmental Literacy İn Undergraduate University Students(Yüksek Lisans Tezi). University Of Florida:United States Of America.
Kocataş, Ahmet (2014) Ekoloji ve Çevre Biyolojisi. 13. Baskı. Bursa: Dora Yayıncılık.
Küreci, Cesarettin (2018) 4. Sınıf Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
Lahiri, Sudeshna (2011) ''Assessing The Environmental Attitude Among Pupil Teachers İn Relation To Responsible Environmental Behavior: A Leap Towards Sustainable Development'', Journal Of Social Sciences, C:7(1), ss.33-41.
Laza, Valeria, Lucia Lotrean, Aurelia Pintea and Alexandru Zeic (2009) ''Knowledge, Attitudes, And Environment Oriented Behaviors For 7-8 Year Old Children'', Applied Medical Informatics, C:24(1,2), ss.59-66.
Levitis, Daniel A., William Z. Lidicker and Glenn Freund (2009) ''Behavioural Biologists Do Not Agree On What Constitutes Behaviour'', Animal Behaviour, C:78, ss.103–110. Lindsey, Linda L. (2010) Gender Roles A Sociological Perspective. Boston: Pearson Education.
Malandrakis, Georgios and Stergios Chatzakis (2014) ''Environmental Attitudes, Knowledge, And Alternative Conceptions Of Primary School Children İn Greece'', Applied Environmental Education And Communication, C:13(1), ss.15-27.
Mc Ewen, Birgitta, Pierre Clemént, Nicklas M. Gericke, Eva Nyberg, Mats Hagman and Jan Landström (2015) ''Female And Male Teachers' Pro-Environmental Behaviour, Conceptions And Attitudes Towards Nature And The Environment Do Not Differ: Ecofeminism Put To The Test'', Asia-Pacific Forum On Science Learning&Teaching, C: 16(1), 3, ss. 1-30.
Mcstay, Jan R. And Dunlap, Riley E. (1983) ''Male-Female Differences İn Concern For Environmental Quality'', International Journal Of Women’s Studies, C:6(4), ss.291–301
Meşe, İlknur (2018) ''Toplumsal Cinsiyet ve Eğitim'', D. A. Arslan Ve G. Arslan (Ed.). Eğitimin Sosyolojik Temelleri, Paradigma Akademi, İstanbul, ss.166
Miser, Rifat (2010) Çevre Eğitimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Mezunları Derneği Yayınları.
Otto, Siegmar, Gary W. Evans, Min J. Moon and Florian G. Kaiser (2019) ''The Development Of Children’s Environmental Attitude And Behavior'', Global Environmental Change, C:58, ss. 101-947.
Öcal, Tülay ve Yücel Dinç (2018) ''Beşeri Çevre Sorunları'', R. Sever ve E. Yalçınkaya (Ed.), Çevre Eğitimi, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara, ss.75-105.
Özata Yücel, Elif, Muhlis Özkan, Sema Nur Güngör ve Dilek Zeren Özer (2015) ''Ortaokul Öğrencilerinin Çevresel Tutumlarının Davranış, Duygu, Düşünce Ve Eylemde Bulunmaya İsteklilik Açısından Değerlendirilmesi'', Kastamonu Eğitim Dergisi, C:24(4), ss.2021-2040
Özcan, Ersin (2016) İlkokul Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Özbebek Tunç, Ayşegül, Gökçe Akdemir Ömür ve Ayşe Zeynep Düren (2012) ''Çevresel Farkındalık'', İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C:47, ss.227-246.
Özdamar, Kazım (2015) Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi Cilt-1. Eskişehir: Nisan Kitabevi
Özpınar, Deniz (2009) İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunları Hakkındaki Görüşleri (Afyonkarahisar İli Örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
Özsoy, Sibel (2012) ''İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Algılarının Çizdikleri Resimler Aracılığıyla İncelenmesi'', Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, C:12(2), ss.1117-1139.
Özsoy, Sibel Ve Berat Ahi (2014) ''İlkokul Öğrencilerinin Geleceğe Yönelik Çevre Algılarının Çizdikleri Resimler Aracılığıyla Belirlenmesi'', Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, C: 14(4), ss.1-26.
Palmberg, Irmeli E. And Jari Kuru (2000) ''Outdoor Activities As A Basis For Environmental Responsibility'', The Journal Of Environmental Education, C:31(4), ss.32-36.
Paul, Elizabeth S. And James A. Serpell (1993) ''Childhood Pet Keeping And Humane Attitudes İn Young Adulthood'', Animal Welfare, 2, 321-337.
Plavsic, Sonja (2013) An İnvestigation Of Gender Differences İn Pro-Environmental Attitudes And Behaviors. (Onur Öğrencisi Lisans Tezi). University Of Connecticut: Connecticut.
Poresky, Robert H. And Charles Hendrix (1990) ''Differential Effects Of Pet Presence And Pet-Bonding On Young Children'', Psychological Reports, C:67(1), ss.51-54.
Raman, Rasha Abdel (2016) ''Attitudes And Behavior Of Ajman University Of Science And Technology Students Toward The Environment'', IAFOR Journal Of Education, C:4(1), ss.69-88.
Sadık, Fatma Ve Halil Çakan (2010) ''Biyoloji Bölümü Öğrencilerinin Çevre Bilgisi Ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum Düzeyleri'', Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C:19(1), ss.351-365.
Sakallı Uğurlu, Nuray (2018) Sosyal Psikolojide Tutumlar ve Tutum Değişimi. Ankara: İmge Kitabevi.
Sakellari, Maria And Constantina Skanavis (2013) ''Environmental Behavior And Gender: An Emerging Area Of Concern For Environmental Education Research'', Applied Environmental Education And Communication, C:12(2), ss.77-87.
Senemoğlu, Nuray (2012) Gelişim Öğrenme Ve Öğretim – Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Skinner, Burrhus Frederic (1938) The Behavior Of Organisms An Experimental Analysis. New York: D. Appleton-Century Company.
Smith, Stephen M., Curtis P. Haugtvedt and Richard E. Petty (1994) ''Attitudes And Recycling: Does The Measurement Of Affect Enhance Behavioral Prediction? '' Psyshology&Marketing, C: 11(4), ss. 359-374.
Sönmez, Veysel ve Füsun Gülderen Alacapınar (2011) Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Sönmez, Elif ve Zekeriya Yerlikaya (2018) ''Ortaokul Öğrencilerinin Çevresel Bilgi Düzeyleri Ve Çevreye Yönelik Tutumları Üzerine Bir Alan Araştırması: Kastamonu İli Örneği'' Kastamonu Eğitim Dergisi, C:25(3), ss.1239-1249.
Spinola, Helder (2020) ''Correlations Between Environmental Literacy Components (Knowledge, Attitude And Behavior) İn Madeira Island (Portugal) 9th Grade Students'', The Online Journal Of New Horizons İn Education, C:10(1), ss. 28-36.
Strieder Phillippsen, Juliana, Fabio H. Soares Angeoletto And Rosangela G. Santana (2017) ''Education Level Andincome Are İmportant For Good Environmental Awareness: A Case Study From South Brazil'', Ecologia Austral, C:27(01), ss.39-44.
Sultana, Negar, Md. Shadahat Hossen And Rehana Khatun (2017) ''Assesment Of Environmental Knowledge And Attitude Of Secondary Level Students Of Tangail, Bangladesh'', International Journal Of Resarch İn Environmental Science, C: 3(2), ss. 41-46
Şahin, Hilal Güşta Ve Süleyman Doğu (2018) ''Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına İlişkin Tutum Ve Davranışlarının İncelenmesi'' Elementary Education Online, C: 17(3), ss. 1402-1416.
Tanrıöğen, Abdurrahaman (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Tindall, David B., Scott Davies And Celine Mauboules (2003) ''Activism And Conservation Behavior İn An Environmental Movement: The Contradictory Effects Of Gender'', Society And Natural Resources, C:16(10), ss.909-932.
Tomul, Ekber (2007) ''Türkiye’de Eğitime Katılım Üzerinde Gelirin Etkisi'', Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C:22(2), ss. 122-131.
Tomul, Ekber (2008) ''The Relative Effects Of Family Socio-Economic Characteristics On Participation İn Education İn Turkey'', Eusasian Journal Of Educational Research, C:8(30), ss.153-168.
Türküm, Ayşe Sibel (1998) ''Çağdaş Toplumda Çevre Sorunları ve Çevre Bilinci'' G. Can (Ed.). Çağdaş Yaşam Çağdaş İnsan, Anadolu Üniversitesi Yayınları No:1020, ss. 165-181. Uzun, Naim Ve Necdet Sağlam (2006) ''Ortaöğretim Öğrencileri İçin Çevresel Tutum Ölçeği Geliştirme Ve Geçerliliği'', Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C:30, ss.240-250.
Ünal, Sevil, Ebru Mançuhan Ve Ahmet Alp Sayar (2001) Çevre; Bilinci, Bilgisi Ve Eğitimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası.
Ünal Taycı, Fatma (2009) İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum, Bilgi, Duyarlılık Ve Aktif Katılım Düzeylerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma - Çorlu Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Vander Zanden, James Wilfrid (1980). Educational Psychology İn Theory And Practice. New York: Random House Inc.
Varoğlu, Lütfiye, Senar Temel ve Ayhan Yılmaz (2017) ''Knowledge, Attitudes And Behaviours Towards The Environment Issues: Case Of Northern Cyprus'', Eurasia Journal Of Mathematics, Science And Technology Education, C:14(3), ss.997-1004.
Wood, Julia T. (2010) Gendered Lives Communucation, Gender, And Culture. Boston: Wadsworth Publishing Company.
Yaşaroğlu, Cihat (2012) İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutum Ve Davranışlarının Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi: Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Yılmaz, Ozgül,William J. Boone And Hans O. Andersen (2004) ''Views Of Elementary And Middle School Turkish Students Toward Environmental İssues'', International Journal Of Science Education, C:26(12), ss.1527-1546.
Yılmaz, İsmail (2016) Türkiye'de İlkokul Programlarında Çevre Eğitimi Ve İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Tiflis Konferansı Çevre Eğitimi Amaçlarına Ulaşım Düzeyi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Zelezny, Lynnette C., Poh-Pheng Chua And Christina Aldrich (2000) New Ways Of Thinking About Environmentalism: Elaborating On Gender Differences İn Environmentalism. Journal Of Social Issues, C:56(3), ss.443-457.