Ana Dil ve Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Konuşma Becerisine İlişkin Ölçek Çalışmalarının İncelenmesi
Bu çalışmada, konuşma eğitimi alanında ölçek geliştirme ve uyarlama konularında yayımlanmış makalelerde, ölçek geliştirme ve uyarlama sürecinde kullanılan aşamaların incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel analiz yapılarak elde edilen verilere göre, ölçek geliştirme konulu makalelerde madde havuzu oluşturulması aşamasında alan yazından, alan ve ölçme uzmanlarından yararlanılmıştır. Ayrıca makalelerin büyük çoğunluğunda, iç tutarlılık güvenirlik belirlemek için Cronbach Alpha yönteminin; madde analizleri için ise, açımlayıcı faktör analizi ile doğrulayıcı faktör analizlerinin yapıldığı belirlenmiştir. Ancak çoğunda, ön uygulamanın yapılmadığı ve uygulama yönergesinin paylaşılmadığı kaydedilmiştir. Ölçek uyarlama çalışmalarında ise sıklıkla çeviri için her iki dile hâkim iki veya daha fazla çevirmenden yararlanılmış ve geri çeviri yapılmıştır. Buna karşın ilgili makalelerin hiçbirinde ölçeğin uygulama yönergesi uyarlanmamış; iki form arasında anlamsal, deneyimsel, kavramsal ve deyimsel açıdan eşitliğin sağlanıp sağlanmadığı kontrol edilmemiştir. Sonuç olarak ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarında aynı yöntem ve aşamaların takip edilmediği dolayısıyla da aralarında birliktelik sağlanamadığı belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Konuşma eğitimi, ölçek geliştirme, ölçek uyarlama, içerik analizi
Examining the Scales for Speaking Skills in Teaching Turkish as a Native Language and a Foreign Language
This study examines the published articles on scale development and adaptation for speaking skills and the stages used during this process. According to the data obtained by content analysis, literature, field, and measurement-evaluation experts are consulted during the creation of the item pool in the articles on scale development. In addition, in most articles, the Cronbach Alpha method is used to determine internal consistency and reliability, and exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis are used for item analysis. However, it is obvious that in most of them, pre-application is not done and application instructions are not shared. In scale adaptation studies, two or more translators who are proficient in both languages are frequently used for translation, and back translation is performed. However, the application instructions of the scale are not adapted in any of the relevant articles, and it is not checked whether semantic, experiential, conceptual, and idiomatic equality is achieved between the two forms. As a result, it is possible to say that the same methods and stages are not followed in the scale development and adaptation studies, and thus unity between them is not achieved.
Keywords:
Teaching speaking, Scale development, Scale adaptation, Content analysis,
___
- Acar Güvendir, M. ve Özer Özkan Y. (2015). Türkiye’deki eğitim alanında yayımlanan bilimsel dergilerde ölçek geliştirme ve uyarlama konulu makalelerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 23-33.
- Aksan, D. (2020). Her yönüyle dil. TDK Yayınları.
- Bayık, M. E. ve Gürbüz, S. (2016). Ölçek uyarlamada metodoloji sorunu: Yönetim ve örgüt alanında uyarlanan ölçekler üzerinden bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 3(1), 1-20.
- Berk, F. (2008). Eski ve yeni ilköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programları ve ders kitaplarında tarih konularının karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
- Boztunç Öztürk, N. ve Eroğlu, M. G. ve Kelecioğlu, H. (2014). Eğitim bilimleri alanında yapılan ölçek uyarlama makalelerinin incelenmesi, IV. Ulusal Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Kongresi, Ankara.
- Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
- Çerçi, A. (2015). Türkçe Öğretmenlerinin öğrencilerin konuşma becerisini ölçme ve değerlendirmeye ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 186-204.
- Çüm, S. ve Koç, N. (2013). Türkiye’de psikoloji ve eğitim bilimleri dergilerinde yayımlanan ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 12(24), 115-135.
- Delice, A. ve Ergene, Ö. (2015). Ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi: Matematik eğitimi makaleleri örneği. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 3, 60-75.
- Erdem, İ. (2014). Konuşma eğitimi açısından dil bilgisi öğretimi. Özbay, M. (Ed.), Türkçe eğitimi açısından dil bilgisi öğretimi içinde (s. 229-260). 2. Baskı, Pegem Akademi.
- Göçer, A. (2019). Türkçe eğitiminde ölçme ve değerlendirmenin işlevselliğine etki eden önemli bir uygulama tekniği olarak geribildirim kullanımı. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 111-126.
- Karakoç, F. Y. ve Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 40, 39-49.
- Kaya Uyanık, G. ve Güler, N. ve Taşdelen Teker, G. ve Demir, S. (2017). Türkiye’de eğitim alanında yayımlanan ölçek geliştirme çalışmalarının uygunluğunun çok yüzeyli rasch modeli ile incelenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 8 (2), 183-199.
- MEB. (2019). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. sınıflar). MEB.
- Onan, B. (2005). İköğretim ikinci kademe Türkçe öğretiminde dil yapılarının anlama becerilerini (okuma/dinleme) geliştirmedeki rolü [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Özbay, M. (2005). Ana dili eğitiminde konuşma becerisini geliştirme teknikleri. Kafkas Üniversitesi Dergisi, 16, 177-184.
- Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe sözlük. (11.baskı). Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Toman, H. (2010). Doğru ve güzel konuşma. Durmuş, M. (Ed.), Türk dili el kitabı içinden (s. 347-371), 2. Baskı, Ankara, Grafiker.
- Ültay, E. ve Akyurt, H. ve Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 188-201.
- Yağar, F. ve Dökme, S. (2018). Niteliksel araştırmaların planlanması: Araştırma soruları, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
- Yüksel, A. H. (2013). Konuşma ve Dinleme. Demiray, U. (Ed.), Etkili iletişim içinde (134-184), 6. Baskı, Pegem Akademi.
- https://toad.halileksi.net/ Erişim tarihi: 04.11.2023 17.00
- Başlangıç: 2022
- Yayıncı: Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Derneği
Sayıdaki Diğer Makaleler
Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Üretimsel Dil Öz Yeterliklerinin İncelenmesi
Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Mobil Teknoloji Uygulamalarına İlişkin Öğrenci Görüşleri
Yasin AKTAŞ, Sadık BEKLEN, Şahin ÖZAYDIN
Ana Dil ve Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Dinleme Becerisine Yönelik Ölçeklerin İncelenmesi