KAĞITSIZ DIŞ TICARET PERFORMANS ÖLÇEĞİ GELİŞTİRİLMESİ: ÇOKLU ÖZELLİK ÇOKLU YÖNTEM MODELİ ÖNERİSİ

Bu çalışmanın amacı, dış ticaret şirketlerinin kâğıtsız ticaret operasyonlarındaki performanslarını ölçmek için ölçek geliştirme yöntemi önermektir. İlk olarak ölçeğin boyutlarının belirlenmesi için nitel mülakat yöntemi kullanılmıştır. Yapılan bu çalışmanın sonucunda kâğıtsız ticaret performansının birincil ve ikincil boyutlara sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu iki seviyeli boyutlulukta yapı geçerliliğinin doğrulanabilmesi çoklu özellik çoklu yöntem modeli ile sağlanabilmektedir. Bu çalışma birincil boyutlar altında ödeme, gümrük, sigorta, nakliye, arşivleme ikincil boyutlar hız, hata, maliyet, güvenlik, öngörülebilirlik, takip ve izleme, raporlama perspektifinden kâğıtsız ticaret performansını ölçen bir ölçek önerisini içermektedir. Bulgular, ölçeğin geçerliğinin doğrulanması için karmaşık iç içe geçmiş bir modele gereksinim duyulduğunu göstermektedir. Bu araştırmanın teorik katkısı kağıtsız ticaret alanında kullanılacak bir ölçek için yöntem geliştirilmiş olmasıdır. Bu araştırmanın yönetsel katkısı ise dış ticaret şirketlerinin kağıtsız ticaret performanslarını değerlendirmek için bir araç sağlamasıdır. Bu çalışmanın bu alanda yapılacak olan gelecek araştırmalara ışık tutması beklenmektedir

Anahtar Kelimeler:

Dış Ticaret, Çoklu Özellik-Çoklu Yöntem Modeli, Kağıtsız Ticaret

DEVELOPMENT OF PAPERLESS FOREIGN TRADE PERFORMANCE MEASUREMENT SCALE: THE MULTITRAIT-MULTIMETHOD MODEL PROPOSAL

The purpose of this paper is to propose a scale development method to measure the performance of foreign trade companies in paperless trade operations. First, a qualitative interview method was used to determine the dimensions of the scale. As a result of this study, it was found that paperless trade performance has primary and secondary dimensions. This two level dimensionality lead to multitrait multimethod model MTMM in order to determine the construct validity. This paper consists of scale proposal to measure paperless trade performance under the primary dimension payment, customs, insurance, transport, archiving from the secondary dimensions perspective speed, errors, costs, security, predictability, tracking & tracing, reporting . Findings show that a complex nested model is needed to verify the validity of the scale. The theoretical contribution of this research is the development of a method for a scale in paperless trade. The managerial contribution of this research is to provide an instrument for assessing the paperless trade performance of foreign trade companies

Keywords:

Foreign Trade, Multitrait-Multimethod Model, Paperless Trade,

PDF

___

Anderson, J. and D. Gerbing (1988). Structural Equation Modelling in Practice: A Review and Recommended Two-Step Approach. Psychological Bulletin.
Avcılar, M. and İ. Varinli (2013). Perakende Marka Değerinin Ölçümü ve Yapısal Eşitlik Modeli Uygulaması (1 b.). Ankara: Detay Yayıncılık.
Bagozzi, R. P. and Y. Yi (1990). Assessing Method Variance in Multitrait-Multimethod Matrices: The Case of Self-reported Affect and Perceptions at Work. Journal of Applied Psychology, 75(1), p. 547-560.
Baron, R. and D. Kenny (1986). The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Phychological Research: Conceptual, Strategic and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Phychology, 6(51), p. 1173-1182.
Bayram, N. (2013). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş. Bursa: Ezgi Kitapevi. Bentler, P. M. and C.-P. Chou (1987). Practical Issues in Structural Modeling. Sociological Methods Research, 16(1), p. 78-117.
Björk, B.-C. (2006). Electronic document management in temporary project organisations - Construction industry experiences. Online Information Review, 30(6), p. 644-655.
Byrne, B. M. (2010). Structural Equation Modeling with AMOS. New York: Routledge Taylor & Francis Group. Campbell, D. and D. Fiske (1959). Covergent and Discriminant Validation by the MultitraitMultimethod Matrix. Psychological Bulletin, 56, p. 81-105.
Chen, J., D. Rungruengsamrit, T. Rajkumar, and D. Yen (2013). Success of Electronic Web Sites: A Comparative Study in Two Countries. Information & Management, 50(6), p. 344-355.7
Civelek, M. E. and E. G. Sözer (2003). İnternet Ticareti: Yeni EkoSosyal Sistem ve Ticaret Noktaları. İstanbul: Beta Basım.
Civelek, M. E., N. Uca ve M. Çemberci (2015). eUCP and Electronic Commerce Investments: eSignature and Paperless Foreign Trade. Eurasian Acadeny of Sciences Eurasian Business & Economics Journal, 3(1), s. 60-70.
Civelek, M. ve N. Seçkin (2017). Paperless Trade: Evaluation of the Current Situation & towards the Integrated Single Foreign Trade Document. Journal of Management Research, 9(2), s. 1-10.
Civelek, M., M. Çemberci, N. Uca, Ü. Çelebi ve A. Özalp (2017). Challenges of Paperless Trade: Redesign of the Foreign Trade Process and Bundling Functions of Traditional Documents. International Business Research, 10(2), s. 74-81.
Civelek, M., H. İnce ve T. Karabulut (2016). The Mediator Roles Of Attitude Toward The Web Site And User Satisfaction On The Effect Of System Quality On Net Benefit: A Structural Equation Model On Web Site Success. European Scientific Journal, p. 61-73.
Çelik, H. E. ve V. Yılmaz (2013). Lısrel 9.1 ile Yapısal Eşitlik Modellemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Doğan, İ. (2015). Farkli Veri Yapisi ve Örneklem Büyüklüklerinde Yapisal Eşitlik Modellerinin Geçerliği ve Güvenirliğinin Değerlendirilmesi. Eskişehir: Eskİşehİr Osmangazİ Ünİversİtesİ Doktora Tezi.
Dursun, Y. ve E. Kocagöz (2010). Yapısal Eşitlik Modellemesi ve Regresyon: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi (35), s. 1-17.
Fornell, C. and D. Lacker (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18(1), p. 39-50.
Gerbing, D. and J. Anderson (1988). An Updated Paradigm for Scale Development Incorporating Unidimensionality and Its. Joournal of Marketing Research, 25(2), p. 186-192.
Gujarati, D. (1999). Essentials of Econometrics (2 b.). Singapore: McGRAW-HILL.
Han, S., B. Nguyen and T. Lee (2015). Consumer-based chain restaurant brand equity, brand reputation, and. International Journal of Hospitality Management, 50(1), p. 84-93.
Jayaram, J., V. Kannan and K. Tan (2004). Influence of initiators on supply chain value creation. International Journal of Production Research, 42(20), p. 4377-4399.
Jervis, M. and M. Masoodian (2014). How do people attempt to integrate the management of their paper and electronic documents? Aslib Journal of Information, 66(2), p. 134-155.
Kim, H.-M. and H.-h. Lee (2016). Asset specificity and capability of e-Trade performance: evidence from Korea. Journal of Korea Trade, 20(1), p. 2-20.
Laryea, E. (2005). Facilitating Paperless International Trade: A Survey of Law and Policy in Asia. International Review Of Law Computers, 19(2), p. 121-142.
Leyer, M. and M. Hollman (2014). Introduction of electronic documents: how business process simulation can help. Business Process Management, 20(6), p. 950-970.
Mei, Z. and J. Dinwoodie (2005). Electronic shipping documentation in China’s international supply chains. Supply Chain Management: An International Journal, 10(3), p. 198-205.
Meydan, C. H. and H. Şen (2011). Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
Raykov, T. (1997). Estimation of composite reliability for congeneric measures. Applied Psychological Measurement, 21(2), p. 173-184.
Raykov, T. and G. Marcoulides (2006). A First Course in Structural Equation Modeling. Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates.
Schermelleh-Engel, K., H. Moosbrugger and H. Müller (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), p. 23-74.
Sipahi, B., E. Yurtkoru ve M. Çinko (2010). Sosyal bilimlerde SPSS'le Veri Analizi. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
Tabachnick, B. and L. Fidell (2001). Using multivariate statistics. Boston: Ally and Bacon.
Taşkın, Ç. ve Ö. Akat (2010). Araştırma Yöntemlerinde Yapısal Eşitlik Modelleme. Bursa: Ekin Basım Yayın.
Widaman. (1985). Hierarchically Tested Covariance Structure Models for MultitraitMultimethod Data. Applied Psychological Measurement, 9, p. 1-26.
Wu, J.-H. W. and Y.-M. Wang (2006). Measuring KMS Success: A Respecification of the DeLone and McLean’s Model. Information & Management, 43, p. 728-739.