YÖNETMEN FERZAN ÖZPETEK’İN İSTANBUL KIRMIZISI FİLMİNİN TÜRKİYE TANITIMI ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ: GÖSTERGEBİLİMSEL BİR İNCELEME
Öz
Günümüzde herhangi bir şehir ya da ülke, tıpkı ürünler gibi, çeşitli
iletişim kanalları ve yöntemleriyle hedef kitleleriyle buluşmak üzere sistemli
bir şekilde iletişim çalışmalarında bulunmaktadır. Şehirlerin ya da ülkelerin
özelliklerinin reklamları yapılmakta, tanıtım amaçlı Web Siteleri
oluşturulmakta, turizme dayalı pek çok birim önemli özellikleri ön plana
çıkartan video vb. görseller yayınlamaktadır. Ülkelerin tanıtım ve turizm
politikaları çerçevesinde söz konusu tanıtımlar devletçe desteklenmekte ve
tanıtım için liderler, önemli kişiler görev almaktadırlar. Sinema da bir kitle
iletişim aracı olarak şehir ve ülkelerin tanıtımında önemli roller
üstlenmektedir. Sinemanın kendine özgü anlatım dili, öykülenmesi, sahnelerin ve
konuların içselleştirilmesi, tüm dünyaya yaygınlaşması gibi özellikleriyle
bağlantılı olarak, herhangi bir şehrin ya da ülkenin filmde yer alması,
izleyicilerin o şehri ya da ülkeyi incelemeleri, görmeleri, fikir sahibi
olmaları ve filmin öyküsüyle de birleştirerek unutulmaz anılar olarak
biriktirmeleri söz konusudur. Ülkelerin uluslararası tanıtım politikaları ve
perspektifleri doğrultusunda sistemli şekilde yürütülen tanıtım kampanyalarında
önemli bir yer tutan sinema, Türkiye hakkında zaman zaman kontrolsüz ve negatif
tanıtımlar oluşmuş, bazen de planlı ve tasarlanmış şekilde olumlu izlenim
yaratmaya yönelik bir uluslararası halkla ilişkiler çalışması niteliğiyle
izleyicilerle buluşmuştur. Bu bağlamda uluslararası
yönetmen Ferzan Özpetek’in 2 Mart 2017 tarihinde Avrupa’da ve Türkiye’de
vizyona giren “İstanbul Kırmızısı” adlı Türk-İtalyan ortak yapımı olan filmi,
İstanbul’un güzelliklerini, doğasını, gündelik yaşamının dinamiklerini,
kültürel ve sosyo-ekonomik perspektifini belirli bir yorum ve izlenim üzerinden
dünyaya iletmesi bakımından oldukça önemli bir durumdadır. Bu çalışmamızda, söz
konusu filmin önemli sahneleri filmin akışı ile doğru orantılı olarak Roland
Barthes’ın düzanlam-yananlam çağrışımlarıyla incelenmiş, İstanbul ve Türkiye
tanıtımına katkıları bakımından bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Sinema, ülke tanıtımı, göstergebilim, halkla ilişkiler
___
Referans1 Abisel, N. (1999). Popüler Sinema ve Türler, İstanbul:Alan Yayaıncılık.Referans2 Barthes, R. (1979) Göstergebilim İlkeleri, Çev. Berke Vardar-Mehmet Rifat, Bilim Dizisi 8, Birinci Baskı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları 337.
Referans3 Barthes, R. (1993) Göstergebilimsel Serüven, Çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Referans4 Berger, J. (2017). Görme Biçimleri, Çev. Yurdanur Salman, İstanbul:Metis Yayınları.
Referans5 Esen, Ş. (2000). 80’ler Türkiye’sinde Sinema, İstanbul:Beta Yayınları.
Referans6 Kırel, S. (2010). Kültürel Çalışmalar ve Sinema, 2. Basım, İstanbul:Kırmızı Kedi Yayınevi.
Referans7 McQuail, D.- Windahl S. (1997). Kitle İletişim Modelleri, Çev. Konca Yumlu, İstanbul:İmge Kitabevi.
Referans8 Metz, C. (2012). Sinemada Anlam Üstüne Denemeler, İki Cilt Bir Arada, I. Klasik Sinema Kuramı Üzerine, İstanbul: İnkılap Matbaası
Referans9 Monaco, J. (2003). Bir Film Nasıl Okunur?, Sinema, Medya ve Multimedya Dünyası, Çev. Ertan Yılmaz, 7. Baskı, İstanbul:Oğlak Bilimsel Kitaplar.
Referans10 Öztürk, M. (2005). Sine-Masal Kentler, Modernitenin İki Kahramanı Kent ve Sinema Üzerine Bir İnceleme, İstanbul: Donkişot Yayınları.
Referans11 Güngör, A. C. (2015). Türkiye ve İstanbul’un Küresel Vizyonunun Oluşturulmasında ‘Sine-Turizm’in Önemi, TurkishStudies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/6 Spring 2015, p. 481-498 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8145 ISSN: 1308-2140, Ankara, s.488.
Referans12 Özonur Çöloğlu, D. (2017). Sinemada Bir Anlam Yaratma Süreci Olarak Renk ve Krzystof Kieslowski’nin “Üç Renk: Mavi, Beyaz, Kırmızı” Üçlemesi, Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, http://kilad.kocaeli.edu.tr/eserler/59E87CD336A3.pdf, 01.12.2017.
Referans14 Referans13Yağbasan, M.- Aşkın, N. (2006). Renklerle İletişim ve TV Logolarının Göstergebilimsel (Dilbilimsel, Grafiksel, Renksel) Analizi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Yayını.
Referans15 Özer, Y. (2013). “Sinemasal Anlamın Oluşmasında Mekânın Etkisi Ve 2000 Sonrası Türk Sinemasında Mekân Kullanımı”, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo Televizyon Ve Sinema Anabilim Dalı, Radyo Televizyon ve Sinema Bilim Dalı, İzmir.
Referans16 Kaba, S. (2009). İnsan-Mekan Etkileşiminin Türk Sinemasına Yansıması 1990 Sonrası Türk Sinemasında “Ev”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo Televizyon Sinema Anabilim Dalı.
Referans17 http://t24.com.tr/haber/dogdugumdan-beri-istanbulu-ilk-kez-bu-film-sayesinde-baska-bir-sekilde-gordum,390620, 22.11.2017.
Referans18 http://www.haberturk.com/kultur-sanat/haber/1403121-ozpetekin-istanbul-kirmizisi-icin-italyada-tanitim-yapildi/11, 23.11.2017.
Referans19 http://elgizmuseum.org/tr/?page_id=174, 09.12.2017.
Referans20 http://arsiv.dha.com.tr/istanbul-kirmizisinin-italya-tanitimi-yapildi_1463400.html, 23.11.2017.
Referans21 http://www.sehirhatlari.istanbul/tr/kurumsal/tarihce-6492.html, 09.12.2017.
Referans22 http://kariye.muze.gov.tr/, 09.12.2017.
Referans23 http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=6259, 09.12.2017.
Referans24 http://web.archive.org/web/20170305040846/https://boxofficeturkiye.com/film/istanbul-kirmizisi-2013280, 23.11.2017.
Referans 25 http://www.01distribution.it/film/rosso-istanbul, 23.11.2017.
Referans26 http://www.beyazperde.com/filmler/film-245146/, 23.11.2017.
Referans27 https://www.youtube.com/watch?v=B_TBLKoqwnQ, CNN Turk, Hakan Çelik Hafta Sonu Programı, 4 Mart 2017 gösterimi, 23.11.2017.
Referans28 http://www.beyazperde.com/filmler/film-245146/, 23.11.2017.
Referans29 http://www.posta.com.tr/ferzan-ozpetek-istanbul-kirmizisi-istanbul-a-asik-edecek-haberi-1269834, 27.11.2017.
Referans30 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5a1da24027bfc7.99986618, 28.11.2017.
Referans31 http://www.turizmgazetesi.com/article.aspx?id=76276, 28.11.2017.
Referans32 http://www.hekimbasiyalisi.com/tr, 02.12.2017.
Referans33 http://www.galatakulesi.org/, 03.01.2017.
Referans34 http://www.istanbul.net.tr/yeme-icme/restoran/apik-iskembe-salonu/958/3, 03.12.2017.
- ISSN: 1307-5063
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2007
- Yayıncı: Beykent Üniversitesi