Öz Din, birey ve toplum arasında diyalektik bir ilişki olduğu hususu sosyal bilimlerin güçlü teorilerinden biridir. Buna göre, bir kültür ırmağı içinde hayatiyetini sürdüren birey, kendi öznelliğiyle toplumu şekillendirirken, içine doğduğu sosyal düzen de bireyin psiko-sosyal gelişimi ve dünya görüşü üzerinde ciddi tesirler yapar. Sosyal değişimler, özellikle de hızlı ve radikal yapısal değişimler sancılıdır. Bu nedenle hem bireylerin dünya görüşlerinde ve hem de toplumların yapılarında ciddi anomik durumlara yol açabilir. Refik Halid Karay da bunun bir istisnası değildir. Bu çalışmada yaşadığı dönemde olduğu kadar günümüzde de yoğun bir şeklide okunan Refik Halid Karay’ın eserlerinde bu diyalektik ilişkinin hangi temalar üzerinde somutlaştığının bir analizi sunulacaktır. Bu amaçla öncelikle onun insana yüklediği anlam üzerinde durulmuş, ardından insanın değişen dünyaya adaptasyon sürecinde farklılaşan inanç, düşünce ve ahlaki değerleri irdelenmiş, Refik Halid Karay’ın moda ve teknolojiye bakışı, sürgün tecrübesi nedeniyle vatana duyduğu özlem ve son olarak da Refik Halid Karay’ın insanın kaçınılmaz tecrübesi olan ölüm düşüncesine yaklaşımı değerlendirilmiştir.