Pljevlja'da (Taşluca) Nüfusun Yapısı -15. Yüzyılın İkinci Yarısı ve 16. Yüzyıl-

Bu çalışmada amaç, 15. yüzyılın ikinci yarısı ve 16. yüzyıl Osmanlı tahrir defterlerine dayanarak Pljevlja'nın Plyevlya 1 demografik gelişimini ve söz konusu dönemde nüfusun dinsel ve üretimsel yapısını ortaya koymaktır2. Pljevlja, 15. yüzyılın sonlarında3, Dubrovnik'ten İstanbul'a giden önemli ticaret yolu olan Carigrad İstanbul karayolunun geçtiği bölgede kurulmuştur4. Bu mevki onun, Ortaçağ Bosna Krallığında ve daha sonra Osmanlı Devleti'nde, Adriyatik kıyılarıyla ve Niş ve İstanbul karayolu üzerinden geniş bir ticarî merkezler yelpazesiyle milletlerarası temasını sağlamıştır.

The Demographical Structure of Pljevlja (Taşluca) in the Second Half of the 15th Century and 16th Century

Pljevlja settlement was founded in the second half of the 15th Century in a location where significant trade routes passed through. This settlement was apart of the Bosnian kingdom and partially was the property of Herceg Stipan Kosaca, a local notable. The settlement region of Pljevlja was incorpareted into the administrative organization of the Ottoman Empire in 1465 at the latest. Pljevlja, to be named Taşluca later on, was quite densely inhabitated by the indigenous inhabitants, called "Bosnjani". According to the first survey register of Bosnian Sanjack dated 1468/1469, which included the records of Pljevlja, there were 72 households and 23 single male population in this settlement. In the course of the 16th century, Pljevlja, i.e., Taşluca, experienced a constant population increase, but this situation slowed down in 1580's due to the appearance of plaque, and, therefore, Pljevlja' population underwent a decrease as was the case for the Herzegovinian Sanjak in general. Although the foundation date of the town of Pljevlja can be traced back to 1477, it was only in 1570s that the foundation process was fully completed. The primary role in this regard was played by the Sanjak Beg of Herzegovina, Hüseyin Beg, who built a mosque and many other buildings that gave the Islamic character of the city Pljevlja in 1570s. Thanks to these developments and its becoming the residence of the Herzegovinian Sanjak Beg, Pljevlja had the opportunity to continue its demographic development.

Keywords:

Bosnia, Herzegovina, Pljevlja, Taşluca, Demography Hüseyin Beg,

PDF

___

İstanbul, Atatürk Kütüphanesi, Muallim Cevdet Yazmaları No: 0-76
İstanbul Başbakanlık Osmanlı Arşivleri (BOA):
TD.5
TD 697
TD 76
TD 22997
TD 654
Ankara Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyud-ı Kadime Arşivi, TD 484(7)
Aličić, Ahmed Poimenični popis sandžaka, vilajeta Hercegovina, Orijentalni institut u Sarajevu, Monumenta Turcica, serija II, knj. 3, Sarajevo 1985.
Bajraktarević, Fehim, Turski dokumenti manastira sv. Trojice kod Plevalja, SKA, Spomenik LXXIX, Sarajevo 1935.
Bešlagić, Šefik, Stečci-kultura i umjetnost, "Veselin Masleša", Sarajevo 1982.
Bojanić-Lukač, Dušanka - Suzana Đorđević, "Razvoj lokalne gradske uprave na Balkanu od 15. do 19. veka", Poseban otisak iz zbornika Gradska kultura na Balkanu (XV-XIX vek)Posebna izdanja Balkanološkog instituta Srpske akademije nauka i umetnosti, knj. 20, Gradska kultura na Balkanu-1, Beograd 1984.
Handžić, Adem "O formiranju nekih gradskih naselja u Bosni u XVI stoljeću (uloga države i vakufa)", Prilozi za orijentalnu filologiju (POF) br. XXV/1975, Sarajevo 1977.
Hrabak, Bogumil, "Kuga u balkanskim zemljama pod Turcima od 1450. do 1600. godine", Istorijski glasnik, br. 1-2, Cetinje 1957.
Hrabak, Bogumil, "Urbani, privredni i vojno-upravni rast Mostara (1450-1700)", Zbornik za istoriju Bosne i Hercegovine 1 SANU, Institut za istoriju, Beograd 1995.
Hrabak, Bogumil, " Prošlost Pljevalja po dubrovačkim dokumentima do početka XVII stoleća", Istoriski zapisi, knj. XI, sv. 1-2, Cetinje 1955.
Hrabak, Bogumil, "Prošlost Pljevalja po dubrovačkim dokumentima do početka 17. stoleća", Istoriski zapisi 1-2, Cetinje 1955.
İnalcık, Halil, Suret-i Defter-i Sancak-i Arvanid, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1954.
Vego, Makro, "Tri povelje o posjedima hercega Stjepana Vukčića Kosače", Most 19-20, Mostar 1978.
Pelidija, Enes - Behija Zlatar, Pljevlja i okolina u prvim stoljećima osmansko-turske vlasti, Pljevlja 1988.; Mustafa Pijalović, Pljevlja sa okolinom u prošlosti i sadašnjosti, Sarajevo 1997.
Popović, T., "Kada je središte hercegovačkog sandžaka premešteno iz Foče u Pljevlje", Prilozi za orijentalnu filologiju (POF) X-XI/1960-61, Sarajevo 1961.
Popović, Toma, "Spisak hercegovačkih namesnika u XVI veku", Prilozi za orijentalnu filologiju (POF) br. XVI-XVII/1966-67, Sarajevo, 1970.
Šabanović, Hazim, Turski izvori za istoriju Beograda, knj. I, sv. 1, Istorijski arhiv Beograda, Beograd, 1964.
________________, Krajište Isa-bega Ishakovića. Sumarni katastarski popis iz 1455. godine. Orijentalni institut u Sarajevu, Monumenta Turcica, serija II, knj. 1, Sarajevo 1964.
______________, Bosanski Pašaluk, Sarajevo 1982.
Vasić, Milan, Gradovi pod turskom vlašću, Istorija Crne Gore, knj. III, tom I, Titograd, 1975.