Piri'nin Fethiyye-i Cezire-i Kıbrıs'ının Viyana Nüshası

Türkler dönemi Kıbrıs tarihinin en önemli kaynaklarından birisi Kıbrıs fetihnâmeleridir. Bu fetihnâmeler, bizzat fetih olayını yaşamış olan kimselerin ağzından Kıbrıs'ın Türkler tarafından ele geçirilmesi olayını ayrıntılı, fakat çoğu zaman abartılı olarak anlatırlar. Dolayısı ile diğer arşiv kaynaklarınca test edilmek kaydı ile en azından adanın zaptı için yapılan savaşın tarihi açısından kayda değer bir öneme sahiptirler. Bugün gerek yurt içinde ve gerekse yurt dışında resmî ve özel arşivlerde birçok Kıbrıs fetihnâmesi nüshalarının bulunduğu bilinmektedir. Kıbrıs fetihnâmeleri 1956 yılından bu yana araştırmacıların ilgisini çekmiş ve bu konuda birçok çalışma yapılmıştır. Şu anki bilgilerimize göre, Kıbrıs'ın fethini başından sonuna kadar ele alan en eski tarihli fetihnâme Pîrî'ye ait olup, Hicrî 978-979 / Miladî 1570-1571 tarihinde ele alınmış olan Fethiyye-i Cezîre-i Kıbrıs'dır. Bu fetihnâmenin bilinen iki nüshası edisyon kritiği yapılarak Harid Fedai tarafından 1997 yılında yayımlanmıştır. Araştırmalarımız sonucunda, Avusturya Millî Kütüphanesi'nde (Viyana) bu eserin bir başka nüshasını tespit ettik. Söz konusu fetihnâme nüshasının, Harid Fedai'nin yayımlamış olduğu nüsha ile karşılaştırmalı olarak tanıtımı bu yazımızın konusunu oluşturmaktadır. Anlaşıldığı kadarıyla, Avusturya'da bulunan Fethiyye-i Berây-ı Cezîre-i Kıbrûs isimli nüsha, Harid Fedai'nin yayımladığı nüshaya göre, yeniden basılmasını gerektirecek kadar nicelikli ve nitelikli farklılıklar içermektedir.

The Vienna Version of Piri's Fethiyye-i Cezire-i Kıbrıs

One of the most important sources of the Turkish period of Cyprus history is fetihnâmes of Cyprus. These fetihnâmes tale in detail and generally exaggeratingly the Turkish conquest of Cyprus from the mouth of those who had experienced the event of capture in person. They have a notable value at least for the war taken place for the conquest of the island on the condition that they should be examined through the archival materials. It is a well-known fact that there are many fetihnâmes of Cyprus today in personal and public archives both in Turkey and outside. The fetihnâmes of Cyprus have attracted upon themselves the attention of researchers since 1956 and many works have been produced on them. At least for today we know that the oldest version of the fetihnâmes of Cyprus, which includes the Turkish conquest of Cyprus from the beginning to the end, is Pîrî's Fethiyye-i Cezîre-i Kıbrıs written in 978 of Hicrah ( 1570-1571 A.D.). The two known versions of this fetihnâme were edited by Harid Fedai in 1997. We, too, have found out its another version through our explorations in the National Library of Austria (Vienna). The introduction of the Vienna version of Pîrî's Fethiyye-i Cezîre-i Kıbrıs comparing with the versions published by Harid Fedai constitutes the subject of this paper. It is understood that the Vienna version of the Pîrî's fetihnâme, Fethiyye-i Berây-ı Cezîre-i Kıbrûs, reveals differences of great quantity and quality from Harid Fedai versions, which necessiates the reprint of the Pîrî's work.

___

BELLETEN-Cover
  • ISSN: 0041-4255
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1937
  • Yayıncı: Türk Tarih Kurumu
Sayıdaki Diğer Makaleler

Pîrî’nin Fethiyye-i Cezîre-i Kıbrıs’ının Viyana Nüshası

Nuri ÇEVİKEL

BUDAK MÜNŞÎ-Yİ KAZVİNÎ, Cevâhir'ül-Ahbar (Bahş-i Tarih-i İran ez Kara Koyunlu tâ sâl-i 984 h.k.), Mukaddeme, tashih ve talikat: Muhsin Behram Nejad, Nâşir: Miras-ı Mektub, çâp-ı evvel, Tahran 1378 h.ş. (2000), 260 sayfa. [Kitap Tanıtımı]

İsmail AKA

KEMAL H. KARPAT, Studies on Ottoman Social and Political History. Selected Articles and Essays (Osmanlı Sosyal ve Siyasi Tarihi Üzerine Çalışmalar. Seçilmiş Makale ve Denemeler), Leiden-Boston-Köln, 2002. XII+856. [Kitap Tanıtımı]

Levent KAYAPINAR

Cevâhir'ıll-Ahbar (Bahş-i Tarih-i İran ez Kara Koyunlıt tâ sâl-i 984 h.k.), Mukaddeme, tashih ve talikat: Muhsin Behram Nejad, Miras-1 Mektub, çâp-1 evvel, Tahran 1378 h.s. (2000)

İsmail AKA

Dağılmış Roma İmparatorluğu’nun Alanında Roma Zihniyetinin İzleri

Gümeç KARAMUK

NICOLAS VATIN-GILLES VEINSTEIN, Le Sérail ébranlé, Essai sur les morts, dépositions et avénements des sultans Ottomans, XIVe-XIXe siécle (Sarsılan Saray, XIV.-XIX. yüzyıllarda Osmanlı Sultanlarının Ölümleri, Tahttan Çekilmeleri ve Cüluslarına Dair bir Deneme), Paris 2003, 523. [Kitap Tanıtımı]

Ayşe KAYAPINAR

EUNJEONG YI, Guild Dynamics In Seventeenth-Century Istanbul: Fluidity and Leverage, Brill, Leiden, Boston, 2004. 310 s. [Kitap Tanıtımı]

Kemal ÇİÇEK

Osmanlı İmparatorluğu'nda Kız Öğretmen Okulunda Görev Yapan Kadın İdareci ve Öğretmenler ile Okuttukları Dersler

Mustafa ŞANAL

GARY LEISER-NOURY AL-KHALEDY (ed. çev.), Questions and Answers for Physicians, Brill, Leiden 2004.(133 sayfa+Arapça metin 117 sayfa) [Kitap Tanıtımı]

Esin KAHYA

The Entry of the Ottoman Empire into World War I

Kemal H. KARPAT