Ahmed Vefik Paşa'nın Şahsiyetinin Teşekkülü, Hususî Hayatı ve Muhtelif Karakterleri

Vefik Paşa'nın çocuk denilecek yaşlardaki husûsi hayatını, şahsiyetinin nasıl teşekkül ettiğini aydınlatan bilgiyi, çok samimi arkadaşı Sir Austen Henry Layard'ın eserinde buluruz. 1817'de Paris'te doğan ve ondan altı yaş büyük olan bu İngiliz, o sırada Morning Chronicle'ın muhâbiri olarak İstanbul’da bulunuyordu. Sir A. Henry Layard, kendi hâl-tercemesini içine alan Autobiography and Letters adlı eserinde Vefik Paşa hakkında —ona dâir neşriyatta bugüne kadar hiç kimsenin faydalanmadığı— zengin malzemeyi önümüze sermekte, yetiştiği çevreyi, aile ve arkadaş muhitini, o gençlik çağlarında kimlerin hangi eserlerini okuduğunu, ne gibi mes'elelerle alakalandığını, muhtelif karakterlerini v. b. birçok husûsiyetlerini canlandırmaktadır.