GÜÇ BİRLİĞİ KARŞISINDA ADNAN MENDERES’İN SİYASİ MANEVRASI: VATAN CEPHESİ (MANİSA ÖRNEĞİNDE)

1957 seçimleri sonrası Demokrat Parti (DP) iktidarı iki temel sorun ile karşı karşıya kalmıştır. Bu sorunlardan ilki ekonomik diğeri de siyasi alanda yaşanmıştır. İktidarın özellikle 1958’den itibaren almış olduğu ekonomik tedbirler, hayat pahalılığına neden olmuş ve buna bağlı olarak geçim sıkıntısı ortaya çıkmıştır. Bu durum halk arasında huzursuzluğa ve DP’ye karşı desteğin zayıflamasına neden olmuştur. Siyasi alanda Ekim 1958’de Türkiye Köylü Partisi (TKP) ve Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP) ile birleşerek Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP) ismini aldı. Fakat TKP’nin teşkilatlanmasını ülke geneline yaymakta başarısız olması CMP’ye katılmasına neden olduğu söylenebilir. Ayrıca, Kasım 1958’de Hürriyet Partisi’nin (HP) CHP ile birleşmesi DP karşında Milli Muhalefet Cephesinin (Güç Birliği Cephesi) oluşmasına neden olmuştur. Muhalefetin Güç Birliği, iktidarı ortadan kaldırmak ve azalan halk desteğini sağlamak amacıyla Adnan Menderes yurt gezilerine çıkmıştır. Vatan Cephesinin oluşturulması fikri, muhalefetin Güç Birliği Cephesini kurmasının hemen sonrasında ortaya oluşmuştur. 12 Ekim 1958’de Menderes, DP Manisa İl Kongresinde yapmış olduğu konuşmasında Vatan Cephesinin kurulmasını istemiştir. Celal Bayar’ın da desteği ile 1958 yılının sonlarına doğru ülkenin her yerinde Vatan Cephesi şubeleri açılmaya başlamıştır. Vatan Cephesinin Manisa ve ilçelerindeki teşkilatlanması, Vatan Cephesine katılımların nedenleri Başbakanlık Cumhuriyet Arşiv belgeleri ve dönemin basın yayın organlarından konu ile ilgili çıkan haberler taranıp incelenerek ele alınacak ve değerlendirilecektir. Manisa özelinde Vatan Cephesinin teşkilatlanması incelenirken, ülke genelinde DP’nin kendini meşrulaştırma ve muhalefeti engelleme çabaları ele alınacaktır.

THE POLITICAL TACTIC OF ADNAN MENDERES IN VIEW OF POWER UNION: FATHERLAND FRONT (SAMPLE OF MANİSA)

After the election of 1957, the goverment of Democratic Party(DP) was face to face two important questions. One of them was economic, the other was political. DP’s goverment took economic measures until 1958, which were resulted to the cost of living and it lead to poverty. As a result of this, it was seen the disturbances among people and the decrease of support to DP. In the political area, Peasant’s Party of Turkey(PPT) was allied with the Republican Nation Party(RNP) and it was renamed as Republican Peasant’s and Nation Party(RPNP). It was unsuccessful the establisment of PP’s organizations. It caused that PP was allied with RNP. In addition to this, Freedom Party(FP) was together with Republican People Party(RPP) on November, 1958. All these alliances created the Power Union aganist DP’s goverment. Adnan Menderes traveled all country to provide majority support and to disolve the Power Union. After the establisment of Power Union, the idea of Fatherland Front was emerged by Adnan Menderes in the speech of October, 1958 in Manisa. This idea was depended by Celal Bayar, president of Turkey. The branches of Fatherland Front were started to open all country. The organizations of Fatherland Front in Manisa and her towns were studied according to documents in Archives of Prime Minister and newspaper at that time. When Fatherland Front in Manisa was investigated in this paper, the efforts of DP aganist opposition parties and the legalization of DP in the political area was evaluated.

PDF

___

Cumhurbaşkanlığı Arşivi (CA)
Milliyet
Ulus
Vatan
Vatan Cephesi Sizindir
Zafer
Ahmed, Feroz (2015), Demokrasi Sürecinde Türkiye 1945-1950, Hil Yay., İstanbul.
Albayrak, Mustafa (2004), Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960), Phoenix Yay., Ankara.
Burçak, Rıfkı Salim (1998), On Yılın Anıları (1950-1960), Nurol Matbaacılık, Ankara.
Demir, Şerif (2010), Türk Siyasi Tarihinde Adnan Menderes, Paraf Yay., İstanbul.
Demirel, Tanel (2016), Türkiye’nin Uzun On Yılı, Demokrat Parti İktidarı ve 27 Mayıs Darbesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul.
Doğaner, Yasemin (2013), Türk Demokrasi Tarihinde Vatan Cephesi, Siyasal Kitapevi, Ankara.
Eroğlu, Cem (2013), “Çok Partili Düzenin Kuruluşu 1945-1971”, Geçiş Sürecinde Türkiye, Belge Yay., Der: Irvın C. Schınk, E.Ahmet Tonak, İstanbul, s.202.
Gaytancıoğlu, Serkan (2011), “Demokrat Parti İktidarı ve Vatan Cephesi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
Gevgili, Ali (1987), Yükseliş ve Düşüş, Bağlam Yay., İstanbul.
Giritlioğlu, Fahir (1965), Türk Siyasi Tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi’nin Mevkii, I, Ayyıldız Matbaası, Ankara.
Özçelik, Fatih (2016), “Kocaeli’nde Vatan Cephesi”, Uluslararası Karamürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu, III, Kocaeli, s.2058.
Sarol, Mükerrem (2014), Bilmeyen Menderes, II, İnkılap Yay., İstanbul.
Tökin, Hüsrev (1965), Türk Tarihinde Siyasi Partiler ve Siyasi Düşüncenin Gelişimi, Elif Yay., İstanbul.
Tuncer, Erol (2012), 1957 Seçimleri, Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırma Vakfı (TESAV) Yay., Ankara.
Tunç, Bilal (2012), “Bursa’da Vatan Cephesi”, International Journal of Social Inquiry, IX/2, 2016, s.139.
Uyar, Hakkı (2013), Türk Siyasal Yaşamında Cepheleşmelere Bir Örnek Vatan Cephesi, Boyut Yay., İstanbul.
Yıldırmaz, Sinan (2008), “Vatan Cephesi: Demokrat Parti’nin Politik Meşruiyet Krizi ve Toplumsal Muhalefeti Kontrol Altına Alma Çabası”, Türkiye’de Siyasal Muhalefet 1923-1980 Makaleler, Der. Ayşegül Komşuoğlu, Bengi Yay., İstanbul.
Yücel, Serhan (2001), Demokrat Parti, Ülke Kitapları, İstanbul.
Zürcher, Eric (1995), Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İstanbul.

ISSN: 2146-4456
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2011
Yayıncı: Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi