Harun BOZKURT, Cihat KORKMAZ, Ökkeş Alpaslan GENÇAY

SPOR YAPAN VE YAPMAYAN AMPUTE BİREYLERİN ÖZ GÜVEN DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Bu araştırmada Türkiye’ de spor yapan ve yapmayan 18-65 yaş arası ampute bireylerin öz güven düzeylerinin karşılaştırılarak aralarındaki farkların tespit edilmesi ve nedenlerinin araştırılarak bunlara uygun çözüm yolları üretilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın evreni, İstanbul, Ankara, Gaziantep, Trabzon, Denizli, Malatya, Konya, Batman, Kayseri, Mersin, Adana, Bursa, Samsun, illerinde spor yapan 108 ve spor yapmayan 126 ampute birey olmak üzere toplam 234 birey ile sınırlandırılmıştır. Bu araştırmada, mevcut durumu ortaya çıkartmayı amaçlayan betimsel ve ilişkisel taramaya yönelik bir yöntem kullanılmıştır. Araştırma, demografik değişkenler (anket formu) ve Akın(2007) tarafından geliştirilen öz güven ölçeği neticesinde elde edilen veriler ile sınırlıdır. Verilerin analizi için bir istatistik programı kullanılmıştır. Öncelikle yapılacak olan analiz yöntem seçiminin belirlenmesi için normal dağılıma uygunluk testleri olan Kolmogrov-Smirnov ve Shapiro-Wilk testleri ile gerçekleştirilmiştir. Analizler sırasıyla, anketi cevaplayanların demografik özelliklerine ait yüzde%, frekans dağılımları, t testi puanları, anova testi puanları, değişkenlere ait ortalama, standart sapma analizlerinden oluşmaktadır. Anlamlılık düzeyi için alpha değeri 0.05 alınmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; katılımcıların, cinsiyet, yaş, eğitim, meslek, gelir, engel sebebi ve engel durumualt boyutlarında anlamlı farklılaşmalar görülmektedir (p<0.05). Engel durumudeğişkeninin alt boyutlarında istatistiksel anlamlı bir farklılık görülmemektedir (p>0.05). Sonuç olarak; spor yapan ve yapmayan ampute bireylerin öz güven ölçeği puanları incelendiğinde spor yapan bireylerin öz güvenlerinin spor yapmayan bireylere göre daha yüksek oldupu tespit edilmiştir.Ampute bireylerin, birey olarak kendi potansiyellerini ortaya koymalarında, kendilerini yeterli hissedebilmelerinde öz güven oldukça önemli bir duyuşsal bileşen olduğundan, ampute bireylerin spor yapmalarına imkan tanınmalı ve olanakları geliştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Ampute, Engelli, Öz Güven, Spor

COMPARISON OF THE CONFIDENCE LEVELS OF AMPUTATE INDIVIDUALS WITH AND WITHOUT SPORTS

In this study; It is aimed to compare the self-confidence levels of amputees between the ages of 18-65, who do and do not do sports in Turkey, to determine the differences between them, to investigate the reasons and to produce appropriate solutions. The universe of the research is limited to 245 individuals, 112 amputees who do sports and 133 amputees who do not do sports in the provinces of Istanbul, Ankara, Gaziantep, Trabzon, Denizli, Malatya, Konya, Batman, Kayseri, Mersin, Adana, Bursa, Samsun. In this study, a method for descriptive and relational scanning, aiming to reveal the current situation, was used. The research is limited to the demographic variables (survey form) and the data obtained as a result of the self-confidence scale developed by Akın (2007). A statistical program was used for analysing the data. First of all, "Kolmogrov-Smirnov" and "Shapiro-Wilk" scores, which are tests of conformity to normal distribution, were evaluated in order to determine the analysis method selection to be made. The analyzes consist of percentages, frequency distributions, t-test scores, anova test scores, mean of the variables, and standard deviation analyzes of the demographic characteristics of the respondents, respectively. The alpha value was taken as 0.05 for the significance level. According to the findings obtained in the research; Participants' gender, age, education, occupation, income, disability reason, disability status sub-dimensions showed significant differences (p<0.05). There is no statistically significant difference in the sub-dimensions of the scale of disability status (p>0.05). As a result, when the self-confidence scale scores of amputee individuals who do and do not do sports are examined, it has been determined that the self-confidence of the individuals who do sports is higher than the individuals who do not do sports. Since self-confidence is a very important affective component for amputees to reveal their potential and to feel competent as an individual, amputees should be allowed to do sports and their opportunities to reach sportive activities should be developed.

PDF

___

Dammeye J., Chapman M. (2018). A national survey on violence and discirimination among people with disabilities. BMC Public Health. 18, 355.
World Health Organisation. (2021). Disabilities. https://www.who.int/topics/ disabilities/en/. [Erişim tarihi: 29.05.2021]
Tatar ST. (2017). Spor yapan ve yapmayan bedensel engellilerin yaşam doyumlarının karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
Pagan R. (2015). How do leusire activites ımpact on life satisfaction evidence for german people with disabilities. Applied Research Quality Life. 10(4), 557- 572.
Eisenberg Y., Vanderbom KA., Vasudevan V. (2017). Dose the built environment moderate the relationship between having a disability and lower levels of physical activity? A systemic review. Preventive Medicine. 95, 575-584.
Şener G., Erbahçeci F. (2001). Protezler. Hacettepe Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokul Yayınları: Ankara.
Lockette KF., Keyes AM. (1994). Coniditoning with physical disabilities. Rehabilitation Instutute of Chicago. Yazıcıoğlu K., Taskaynatan MA., Güzelküçük U., Tuğcu I. (2007). Effect of playing football (soccer) on balance, strength and quality of life in unilateral below knee amputees. American Journal of Physical Medicine and Rehabilitation. 86, 800-805.
Whylie B. (1981). Social and psychological problems of the adult amputee. İçinde: Kostuik JP, Gillespie R, (Editör). Amputation surgery and rehabilitation: the toronto experience. Churchill Livingstone. New York.
Horgan O., Machlachlan M. (2004). Psychosocial adjustment to lower-limb amputation: A review. Disability and Rehabilitation. 26(14/15), 837-850.
Senra H., Oliveira RA., Leal I., Vieira C. (2011). Beyond the body image: A qualitative study on how adults experience lower limb amputation. Clinical Rehabilitation. 26(2), 180-191.
Terlemez M. (2019). Spor aktivitesinin özgüven, serotonin ve dopamine etkisi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 2(2), 1-6.
Pervın LA., John OP. (2001). Personality. Theory and research. John Wiley & Sons, Inc: USA.
Göknar Ö. (2010). Özgüven Kazanmak. 2. baskı. Arkadaş Yayınevi: Ankara.
Sayar K. (2003). Söz ola gençlik kültür. Sanat ve Edebiyat Dergisi. 4, 8-13.
Koç S., Nil G. (2006). Özsaygı: öncelikler listende kaçıncı sıradasın. 3. Baskı. Kuraldışı Yayıncılık: İstanbul.
Günalp A. (2007). Farklı anne baba tutumlarının okul öncesi eğitim çağındaki çocukların özgüven duygusunun gelişimine etkisi (Aksaray ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
Mağden D., Aksoy A. (1993). Anne ve babaların çocuklarına karşı tutumlarını etkileyen etmenler. Eğitim ve Bilim: Ankara.
Kurtuldu PS. (2007). İlköğretim okulu yöneticilerinin özgüven düzeyleri ile liderlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bailey R. (2014). Spor ve diğer fiziksel aktiviteler benlik saygısı yaratıyor mu? Psychology Today.
Tekkurşun DG., İlhan EL., Esentürk OK., Kan A. (2018). Engelli bireylerde spora katılım motivasyonu ölçeği (ESKMÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 16(1), 95-106.
Söğüt M. (2006). Sporun bedensel engellilerin sosyalleşmeleri üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü.
Kuru E., Baştuğ G. (2006). Bayan ve erkek futbolcuların psikolojik ihtiyaçlarının cinsiyet değişkenine göre incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 3, 117-126.
Özer SD. (2001). Engelliler için beden eğitimi ve spor. Nobel Yayın-Dağıtım: Ankara.
Coffey L. (2012). Goals, adaptive self-regulation, and psychosocial adjustment to lower limb amputation: a longitudinal study. Phd Thesis, Dublin City University, School Of Nursing And Human Sciences: Dublin.
Kalyon TA. (1997). Özürlülerde spor. Bağırgan Yayınevi: Ankara.
Aile Eğitim Rehberi. (2007). Ortopedik Özürlüler başbakanlık aile ve sosyal araştırmalar genel müdürlüğü. Aile eğitim serisi.
İlhan L. (2008). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve sporun sosyalleşme düzeylerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 16(1), 315-324.
Bragaru M., Dekker R., Geertzen JH., Dijkstra PU. (2011). Amputees and sports: a systematic review. Sports Medicine. 41(9), 721-740.
Öztürk S. (2007). Ortopedik engelliler sosyalleşmesinde sporun etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Yılmaz A., Kırımoğlu H. (2020). Oturarak voleybol oyuncularının öz güven düzeylerinin tespiti. Kastamonu Eğitim Dergisi. 28(1), 286-294.
Arslan A., Doğanay H., Kırık AM., Çetinkaya A. (2015). Lise öğrencilerinde spor yapma ve özgüven ilişkisi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi. 17, 130-149.
Demirel M. (2013). Investigating guilt and shame situations of secondary school students according to participation in sport activities and different variables. International Journal of Academic Research. 5(2), 259-263.
Yalçın U., Balcı V. (2013). 7-14 yaş arası çocuklarda spora katılımdan sonra okul başarılarında, fiziksel ve sosyal davranışlarında oluşan değişimlerin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 11(1), 27-33.
Akgül S., Göral M., Demirel M., Üstün ÜD. (2012). İlköğretim öğrencilerinin okul içi ve okullar arası sportif etkinliklere katılma nedenlerinin çeşitli değişkenler açısından araştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1(32), 13-22.
Slutzky CB., Simpkins SA. (2009). The link between children’s sport participation and self-esteem: exploring the mediating role of sport self-concept. Psychology of Sport and Exercise. 10, 381–389.
Genç Y., Çat G. (2013). Engellilerin istihdamı ve sosyal içerme ilişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi. 8(1), 363-394.
Teixeira CS., Pereira ÉF. (2010). Physical fitness, age and nutritional status of military personnel. Arquivos Brasileiros de Cardiologia. 94(4), 438-443.
Giles-Corti B., Donovan, RJ. (2002). The relative influence of individual, social and physical environment determinants of physical activity. Social Sciences and Medicine. 54(12), 1793-1812.
Sarıgöz OA. (2019). Spor eğitimi alan ampute bireylerin sağlıklı yaşam biçimi, yaşam kalitesi, ve boş zaman engel düzeyleri arasında ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bartın.