Ahmet KARAKAŞ, Melek ACAR

6683

Ticari Bankalarda Likidite ve Kârlılık İlişkisi: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Uygulama

Bankaların özellikle vade uyumsuzluğundan kaynaklanan likidite riskine karşı optimal düzeyde likit varlık tutmaları, piyasa ve müşterilerin güvenini muhafaza edebilmeleri için oldukça önemlidir. Ancak, likit varlık tutmanın kârlılığı da etkileyen fırsat maliyeti söz konusudur. Bu araştırmanın amacı, ticari bankalarda likiditenin kârlılık ile ilişkisini araştırmaktır. Araştırmaya 2002-2020 döneminde Türkiye’de faaliyet gösteren 20 ticari banka dâhil edilmiş, bankalara ilişkin finansal verilerde 2002 yılsonundan 2020 yılsonuna kadar çeyrek dönemler dikkate alınmıştır. Panel veri analiz yöntemi ile yapılan araştırmada dirençli standart hatalar üretebilen tahmincilerden Driscoll- Kraay, Parks-Kmenta ve Beck-Katz metotlarıyla tahminler yapılmıştır. Araştırma sonucunda; likit varlık oranı ve cari oranın aktif kârlılığı oranını pozitif, özkaynak kârlılığı oranı ve net faiz marjını negatif, asit-test oranının aktif kârlılığı oranını negatif, özkaynak kârlılığı oranı ve net faiz marjını pozitif, kredi/mevduat oranının her üç kârlılık rasyosunu da negatif yönde etkilediği, bulguların genel olarak likidite ile kârlılık arasında negatif yönlü bir ilişkiye işaret ettiği anlaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Lİkidite, Karlılık, Bankacılık

The Effect of Liquidity on Profitability in Commercial Banks: Evidence from Turkish Banking Sector

PDF

___

  • 1. Bwacha, Chembe Rodney and Xi, Jing (2018). The Impact of Liquidity on Profitability: An Explanatory Study of the Banking Sector Between 2008 and 2017, Master’s Thesis in Business Administration, Umea School of Business, Sweden, https://umu.diva-portal.org, Erişim Tarihi: 21.6.2020.
  • 2. Greene, William H. (2003). Econometric Analysis, Pearson Education, Fifth Edition, New Jersey.
  • 3. Hokka, Cengiz (2019). Likidite Riski ve Kredi Riskinin Bankaların Performansı Üzerindeki Etkisi: Türkiye’de Ticari Bankalar Üzerine Bir Uygulama, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bankacılık ve Finans Anabilim Dalı, Bankacılık ve Finans Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bolu, https://tez. yok.gov.tr, Tez No: 535040, Erişim Tarihi: 26.11.2020.
  • 4. Kmenta, Jan (1986). Elements of Econometrics, The University of Michigan Press, Second edition, New York.
  • 5. Macharia, Wambu Timothy (2013). The Relationship between Profitability and Liquidity of Commercial Banks in Kenya, A Research Project for Masters of Business Administration, University of Nairobi, http://erepository.uonbi. ac.ke, Erişim Tarihi: 07.01.2020.
  • 6. Nargeleçekenler, Mehmet (2009). Makroekonomik ve Finansal Serilerin Ekonometrik Analizi: Panel Veri Yaklaşımı, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Anabilim Dalı, Ekonometri Bilim Dalı, Doktora Tezi, Bursa, https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 240724, Erişim Tarihi: 28.06.2020.
  • 7. Obaleye, Olabanjo Johnson (2018). Relationship between Liquidity, Asset Quality, and Profitability of Mortgage Banks in Nigeria, Walden University College of Management and Technology, Nigeria, https://scholarworks. waldenu.edu, Erişim Tarihi: 11.11.2020.
  • 8. Parasız, İlker (2014). Modern Bankacılık, Teori ve Uygulama, Ezgi Kitapevi, 3. Baskı, Ankara.
  • 9. TBB, (2020/a). Türkiye Bankalar Birliği, Bankalarımız, https://www.tbb.org. tr, Erişim Tarihi: 06.06.2021.
  • 165 A. Karakaş, M. Acar, “Ticari Bankalarda Likidite ve Kârlılık İlişkisi: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 16, (2), 2022, 139-171
  • 10. Workineh, Sirak Yipru (2016). Impact of Liquidity on Profitability of Private Commercial Bank: The Case of NIB International Bank S.C., St. Mary’s University, Master of Business Administration, http://repository.smuc.edu.et, Erişim Tarihi: 08.05.2020.
  • 11. Yerdelen Tatoğlu, Ferda (2020). Panel Veri Ekonometrisi, Beta Yayınları, 5. Baskı, İstanbul.
  • 12. Zaineldeen, Mohammed S. S. (2018). Filistin Bankacılık Sektöründe Likidite ve Kârlılık İlişkisi, 2010-2016, İstanbul Ticaret Üniversitesi Finans Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 512960, Erişim Tarihi: 30.07.2020.
  • 13. Güriş, Selahattin (2018). Uygulamalı Panel Veri Ekonometrisi, DER Yayınları, İstanbul.
  • 2. Şak, Nazan (2018). Panel Birim Kök Testleri, Uygulamalı Panel Veri Ekonometrisi, Der Yayınları, İstanbul.
  • 3. Ün, Turgut (2018). Panel Veri Modellerinin Varsayımlarının Testi, Uygulamalı Panel Veri Ekonometrisi, Der Yayınları, İstanbul.
  • 1. Abbas, Faisal, Shahid, Iqbal and Aziz, Bilal (2019). “The Impact of Bank Capital, Bank Liquidity and Credit Risk on Profitability in Post Crisis Period: A Comparative Study of US and Asia, Cogent Economics and Finance, (7), 1-18, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 20.01.2021.
  • 2. Abu Bakar, Mohd Afandi, Nasir, Noormahayu Mohd, Abd Razak, Farrah Dina and Hazwani, Nur (2018). “Bank’s Liquidity Holding and Profitability: Evidence from Generalized Method of Moments”, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication Special Edition, 1614-1623, http://tojdac. org, Erişim Tarihi: 07.02.2021.
  • 3. Acar Boyacıoğlu, Melek, Güvenek, Burcu ve Alptekin, Volkan (2010). “Getiri Volatilitesi ile İşlem Hacmi Arasındaki İlişki: İMKB’de Ampirik Bir Çalışma” Muhasebe ve Finansman Dergisi, (48), 200-215, http://journal.mufad.org. tr, Erişim Tarihi: 06.08.2020.
  • 166 A. Karakaş, M. Acar, “Ticari Bankalarda Likidite ve Kârlılık İlişkisi: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 16, (2), 2022, 139-171
  • 4. Ahmad, Rafiq (2016). “A Study of Relationship between Liquidity and Profitability of Standard Chartered Bank Pakistan: Analysis of Financial Statement Approach”, Global Journal of Management and Business Research: C Finance, 16(1), https://globaljournals.org, Erişim Tarihi: 02.03.2021.
  • 5. Alali, Mahmoud Shireen (2019). “The Impact of Bank Liquidity on the Profitability of Commercial Banks: An Applied Study on Jordanian Commercial Banks for the Period (2013/2017)”, International Journal of Economics and Financial Issues, 9(5), 24-28, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 08.05.2021.
  • 6. Al Nimer, Munther, Warrad, Lina and Al Omari, Rania (2013). “The Impact of Liquidity on Jordanian Banks Profitability through Return on Assets”, European Journal of Business and Management, Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 5(7), 70-76, November 2013, Erişim Tarihi: 05.01.2020.
  • 7. Alshatti, Ali Sulieman (2015). “The Effect of the Liquidity Management on Profitability in the Jordanian Commercial Banks”, International Journal of Business and Management, 10(1), 62-72, https://pdfs.semanticscholar.org, Erişim Tarihi: 01.01.2020.
  • 8. Ashraf, Muhammad, Nabeel, Muhammad and Sobia, Muhammad Hussain (2017). “Liquidity Management and Its Impact on Banks Profitability: A Perspective of Pakistan”, International Journal of Business and Management Invention, 6(5), 19-27, http://www.ijbmi.org, Erişim Tarihi: 22.03.2021.
  • 9. Aqeel, Muhammad and Malik, Muhammad Usman (2017). “Impact of Liquidity Management on Profitability in the Pakistani Commercial Banks”, American Based Research Journal, 6(11), https://papers.ssrn.com, Erişim Tarihi: 05.08.2021.
  • 10. Baltagi, Badi and Wu, P. X. (1999). “Unequally Spaced Panel Data Regressions With AR(1) Disturbances”, Econometric Theory, (15), 814-823, http:// www.biostat.jhsph.edu.pdf, Erişim Tarihi: 21.01.2021.
  • 11. Beck, Nathaniel L. and Katz, Jonathan N., (1995). “What to Do (and not to Do) with Time-series Cross-Section Data”, American Political Science Review, 89, 634-47, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 25.02.2022.
  • 12. Bhargava, Alok, Franzini, Luisa and Narendranathan, Wiji (1982). “Serial Cor- relation and Fixed Effects Model”, Review of Economic Studies, 49(4), 533- 549, https://www.jstor.org, Erişim Tarihi: 28.11.2021.
  • 13. Bordeleau, Etienne and Graham, Christopher (2010). “The Impact of Liquidity on Bank Profitability”, Bank of Canada, Working Paper, No. 2010-38, 1-22, https://www.bankofcanada.ca, Erişim Tarihi: 01.01.2020.
  • 14. Breusch, Trevor S. and Pagan, Adrian R. (1980). “The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification in Econometrics”, The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253, https://www.jstor.org, Erişim Tarihi: 20.12.2020.
  • 15. Chen, Yi-Kai, Shen, Chung-Hua, Kao, Lan-Feng and Yeh, Chuan-Yi (2009). “Bank Liquidity Risk and Performance”, Review of Pacific Basin Financial Markets and Policies, (21), 1-37, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 04.04.2021
  • 16. Cheng, LiMei, Nsiah, Takyi Kwabena, Charles, Ofori and Ayisi, Abraham Lincoln (2020). “Credit Risk, Operational Risk, Liquidity Risk on Profitability: A Study on South Africa Commercial Banks”. Revista Argentina de Clínica Psicológica, 29(5), 5-18, https://www.revistaclinicapsicologica.com, Erişim Tarihi: 21.03.2021.
  • 17. Dahiyat, Ahmad (2016). “Does Liquidity and Solvency Affect Banks Profitability? Evidence from Listed Banks in Jordan”, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 6(1), 35-40, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 01.01.2020.
  • 18. Driscoll, John C. and Kraay, A. C. (1998). “Consistent Covariance Matrix Estimation with Spatially Dependent Panel Data”, Review of Economics and Statistics, 80, 549-560, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 18.04.2021.
  • 19. Fagboyo, Oluwatobi, Adeniran, Anjola and Adedeji, Aboyomi (2018). “Impact of Liquidity Management on Profitability in Nigeria’s Banking Sector”, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 18.04.2021.
  • 20. Golubeva, Olga, Duljic, Michel and Keminen, Ripsa (2019). “The Impact of Liquidity Risk on Bank Profitability: Some Empirical Evidence from The European Banks Following The Introduction of Basel III Regulations”, Accounting and Management Information Systems, 18(4), 455-485, https://wwwresearchgate.net, Erişim Tarihi: 01.04.2021.
  • 21. Hoyos, Rafael De and Sarafidis, Vasilis (2006). “Testing for Cross-Sectional Dependence in Panel-Data Models”, The Stata Journal, 6(4). 482-496, https:// journals.sagepub.com, Erişim Tarihi: 01.03.2020.
  • 22. Khan, Muhammad Asif, Liakat, Idrees, Azad, Tahir, Razzaq, Sadaf and Bagh, Tanveer (2017). “The Causative Impact of Liquidity Management on Profitability of Banks in Pakistan: An Empirical Investigation”, International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 6(3), 153- 170, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 01.02.2021.
  • 23. Lartey, Victor Curtis, Samuel, Antwi and Boadi, Eric Kofi (2013). “The Relationship between Liquidity and Profitability of Listed Banks in Ghana”, International Journal of Business ant Social Science, 4(3), 48-56, https://www. researchgate.net, Erişim Tarihi: 03.01.2020.
  • 24. Lukorito, Sarah Nabalayo, Muturi, Willy, Nyang’au, Andrew S. and Nyamasege, Dennis (2014). “Assessing The Effect of Liquidity on Profitability of Commercial Banks in Kenya”, Research Journal of Finance and Accounting, 5(19), 145-152, https://pdfs.semanticscholar.org, Erişim Tarihi: 05.01.2020.
  • 25. Malik, Muhammad Shaukat, Awais, Mustabsar and Khursheed, Aisha (2015). “Impact of Liquidity on Profitability: A Comprehensive Case of Pakistan’s Private Banking Sector”, International Journal of Economics and Finance, 8(3), 69-74, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 10.01.2020.
  • 26. Marozva, Godfrey (2013). “Asset Liquidity and Bank Profitability in South Africa”, Corporate Ownership and Control, 11(1), 745-753, https://www. researchgate.net, Erişim Tarihi: 05.01.2021.
  • 27. Marozva, Godfrey (2015). “Liquidity and Bank Performance”, International Business and Economics Research Journal, 14(3), 453-462, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 30.11.2020.
  • 28. Maqsood, Tahir, Anwar, Muhammad Akmal, Raza, Ali, Ijaz, Muhammad and Shouqat, Umair (2016). “Impact of Liquidity Management on Profitability in Banking Sector of Pakistan”, International Review of Management and Business Research, 5(2). 643-652, https://www.irmbrjournal.com, Erişim Tarihi: 02.02.2021.
  • 29. Nikolau, Kleopatra (2009). “Liquidity Risk, Concepts Definitions and Interactions”, European Central Bank Working Paper Series, No. 1008, 1-72, https:// www.ecb.europa.eu, Erişim Tarihi: 22.02.2020.
  • 30. Olarewaju, Odunayo Magret and Adeyemi, Oluwafeyisayo K. (2015). “Causal Relationship between Liquidity and Profitability of Nigerian Deposit Money Banks”, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 5(2), 165-171, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 07.01.2020.
  • 31. Öndeş, Turan and Asfia, Osman Binte (2020). “Likidite Bankaların Kârlılığını Etkileyen Faktör mü? Ampirik Bir Çalışma”, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 393-402, https://dergipark.org.tr, Erişim Tarihi: 08.01.2021.
  • 32. Parks, Richard W., (1967). Efficient Estimation of a System of Regression Equations When Disturbances Are Both Serially and Contemporaneously Correlated, Journal of the American Statistical Association, 318(62), 500-509, Erişim Tarihi: 25.01.2022.
  • 33. Pesaran, M. Hashem (2007). “A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross-section Dependence”, Journal of Applied Econometrics, (22), 265- 312, https://onlinelibrary.wiley.com, Erişim Tarihi: 25.12.2020.
  • 34. Pesaran, M. Hashem, Ullah, Aman and Yamagata, Takashi (2007). “A Biasadjusted LM Test of Error Cross-Section Independence”, Econometrics Journal, (11), 105-127, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 07.07.2020.
  • 35. Pesaran, M. Hashem and Yamagata, Takashi (2008). “Testing Slope Homogeneity in Large Panels”, Journal of Econometrics, 142(1), 50-93, https:// www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 24.12.2020.
  • 36. Pokharel, Shiva Prasad and Pokhrel, Bishnu Prasad (2019). “Impact of Liquidity on Profitability in Nepalese Commercial Bank”, Patan Pragya, 5(1), 180- 187, https://papers.ssrn.com, Erişim Tarihi: 29.01.2021.
  • 37. Pradhan, Radhe S. and Shrestha, Deepa (2017). “Impact of Liquidity on Bank Profitability in Nepalese Commercial Banks”, https://papers.ssrn.com, Erişim Tarihi: 10.11.2020.
  • 38. Sahyouni, Ahmad and Wang, Man (2018). “The Determinants of Bank Profitability: Does Liquidity Creation Matter?”, Journal of Economics and Financial Analysis, 2(2), 61-85 https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 27.01.2021.
  • 39. Sokefun, Adeyinka Olawanle (2014). “Liquidity Risk and Profitability: An Assessment of Nigerian Banks”, International Journal of Development and Management Review, 9(1), 166-174, https://www.ajol.info, Erişim Tarihi: 07.08.2020.
  • 40. Tunay, K. Batu ve Silpar, A. Murat (2006). “Türk Ticari Bankacılık Sektöründe Kârlılığa Dayalı Performans Analizi-I”, Türkiye Bankalar Birliği, Araştırma Tebliğleri Serisi, No. 1, 1-43, https://www.tbb.org.tr, Erişim Tarihi: 22.10.2020. 41. Uçan, Okyay ve Koçak, Esra (2014). “Türkiye’de Dış Ticaret ve Ekonomi Büyüme Arasındaki İlişki”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 51-60, https:// dergipark.org.tr, Erişim Tarihi: 01.02.2021.
  • 42. Uçan, Okyay ve Şahin, Esin Esra (2021). “Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Cari Açık İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir İnceleme (1975-2015)”, Middle East Conference on Contemporary Sciences, Conference Paper, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 06.06.2021.
  • 43. Waleed, Ahmad, Pasha, Ahmad Tisman and Akhtar, Adeel, (2016). “Exploring the Impact of Liquidity on Profitability: Evidence from Banking Sector of Pakistan”, Journal of Internet Banking and Commerce, 21(3), 1-12, https:// papers.ssrn.com, Erişim Tarihi: 21.03.2021.
  • 44. Yıldırım, Nurcan ve Gökpınar, Fikri (2012). “Bazı Normallik Testlerinin 1. Tip Hataları ve Güçleri Bakımından Kıyaslanması”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(1), 109-115, https://dergipark.org.tr, Erişim Tarihi: 27.03.2021.
  • 45. Zengin, Sinemis ve Yüksel, Serhat (2016). “Likidite Riskini Etkileyen Faktörler: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir İnceleme”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (29), 77-95, https://www.researchgate.net, Erişim Tarihi: 23.03.2021
BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi-Cover
  • ISSN: 1307-5705
  • Yayın Aralığı: 2
  • Başlangıç: 2007
  • Yayıncı: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Türk Sigorta Sektörünün 2002-2021 Dönemi için MEREC, LOPCOW, COCOSO, EDAS ÇKKV Yöntemleri ile Performansının Değerlendrilmesi

Selahattin BEKTAŞ

Türev Ürün Kullanımının Piyasa Değerine Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama

Lokman KANTAR, Murat DÜZER

Krediler Para Arzını ve Mevduatları Etkiler mi veya Tersi, ya da Bunlar Birbirleriyle Bağlantılı mıdır?

Göksel TİRYAKİ, Mübariz HASANOV

Ticari Bankalarda Likidite ve Kârlılık İlişkisi: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Uygulama

Ahmet KARAKAŞ, Melek ACAR

Türkiye’de Yurtiçi Krediler ile Ekonomik Büyüme ve Enflasyon Arasındaki İlişkilerin Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Analizi ile Tespiti

Yusuf TUNA, Ayça DOĞANER, Güldenur ÇETİN