Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Kelime Öğretimi Üzerine Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Bu çalışmada ortaokul Türkçe ders kitaplarında kelime öğretimine ilişkin öğretmen görüşlerinin alınması amaçlanmıştır. Araştırma Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ortaokullarda görev yapan on beş öğretmen ile yürütülmüştür. Nitel yöntemle yapılan çalışmanın verileri araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı-yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Hazırlanan görüşme formu iki öğretim üyesinden uzman görüşü alınarak düzenlenmiştir. Öğretmenlerden elde edilen görüşme formu üzerinde kodlamalar yapılarak söz konusu veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Öğretmenlerden alınan görüşler çerçevesinde ortaokul Türkçe ders kitaplarında kelime öğretimi etkinliklerinin programla uyumu, etkinliklerin yeterli olma durumu, kelime öğretimine ayrılan süre, kelime öğretiminde karşılaşılan sorunlar ortaya konmuştur. Sonuç olarak Türkçe öğretmenlerinin kelime öğretiminde farklı yöntemler ve süreler kullandıkları, kılavuz kitaplarının kaldırılmasını kelime öğretimi açısından olumsuz buldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkçe eğitimi, ders kitabı, kelime öğretimi, dil yeterliği

Evaluation of Teachers’ Views on Teaching Vocabulary in Secondary School Turkish Coursebooks

In this study, it was aimed to get the opinions of teachers about teaching vocabulary in secondary school Turkish coursebooks. The research was carried out with fifteen teachers working in secondary schools affiliated to the Ministry of National Education. The data of the study conducted with the qualitative method were obtained using a semi-structured interview form prepared by the researchers. The interview form was prepared by taking expert opinion from two faculty members. The content analysis of the data was made by coding on the interview form obtained from the teachers. By getting the opinions from the teachers, the compatibility of the vocabulary teaching activities with the curriculum in the secondary school Turkish coursebooks, the sufficiency of the activities, the time allocated for teaching vocabulary, and the problems encountered in teaching vocabulary were revealed. As a result, it was found that Turkish teachers used different methods and durations in vocabulary teaching, and they thought that the removal of guidebooks had a negative effect on vocabulary teaching.

Keywords:

Coursebook, language proficiency, Turkish education, vocabulary teaching,

PDF

___

Açıkgöz, B. (2008). İlköğretim 6. sınıf Türkçe kitaplarının kelime serveti bakımından değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Afyonkarahisar, Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Akar, A. (2019). Düşünen Türkçe. Ötüken Neşriyat.
Aksan, D. (2014). Anadilimizin söz denizinde (3. Basım). Bilgi Yayınevi.
Alkış Küçükaydın, M., & İşcan, A. (2017). İlköğretim 3.sınıf Türkçe ders kitapları ve öğretmen kılavuz kitabının yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına uygunluk düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1), 1-13. https://doi.org/10.16916/aded.268692
Anagün, Ş. S. (2008). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinde yapılandırmacı öğrenme yoluyla fen okuryazarlığının geliştirilmesi: bir eylem araştırması (Doktora tezi). Eskişehir, Anadolu Üniversitesi.
Anılan, H., & Genç, B. (2011). Türkçe dersinde öğrenilen yeni sözcüklerin yazılı anlatımlarda kullanım durumu. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 111-132.
Arı, G. (2003). İlköğretim altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki kelimeler ve bu kelimelerin kullanılabilirliği (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Marmara Üniversitesi.
Aru Akyüz, S. (2013). İlköğretim programına göre hazırlanan Türkçe ders kitaplarında kelime hazinesini geliştirmeye yönelik planlamanın incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara, Gazi Üniversitesi.
Baskin, S., Iscan, A., Karagöz, B., & Birol, G. (2017). The use of vocabulary learning strategies in teaching Turkish as a second language. Journal of education and practice, 8(9), 126-134.
Baş, B., & Demirci, S. (2015). 2. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerle çalışma kitaplarındaki etkinliklerin söz varlığı açısından karşılaştırılması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(1), 17-29. http://dx.doi.org/10.16916/aded.22794
Bay, Y. (2014). ABD’nin anasınıfı ve ilköğretim birinci sınıf okuma kitaplarının kelime öğretimi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 9(12), 17-30. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7452
Baysal, A. D. (2007). İlköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitaplarının kelime serveti bakımından değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Afyonkarahisar, Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Çiftçi, Ö., & Çeçen, M. A. (2010). İlköğretim 6-8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin anlamı bilinmeyen sözcükler açısından değerlendirilmesi. Türkçe öğretiminde güncel tartışmalar içinde (s. 122-136). Ankara Üniversitesi TÖMER Yayınevi.
Demir, C. (2010). İlköğretim 2. kademe Türkçe ders kitaplarının içerik ve sözcük sayısı bakımından değerlendirilmesi. Türkçe öğretiminde güncel tartışmalar içinde (s. 53-66). Ankara Üniversitesi TÖMER Yayınevi.
Ergin, M. (1986). Türk dil bilgisi. Boğaziçi Yayınları.
Göçer, A. (2007). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders kitaplarının ölçme ve değerlendirme açısından incelenmesi. Dil Dergisi, 137, 30-46. http://dx.doi.org/10.1501/Dilder_0000000078
Göçer, A. (2010). Türkçe eğitiminde öğrencilerin söz varlığını geliştirme etkinlikleri ve sözlük kullanımı. Turkish Studies, 5(1), 1007-1036. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1318
Göçer, A. (2015). Türkçe dersi metin işleme sürecinde bağlam temelli sözcük öğretimi ve etkin sözcük dağarcığı oluşturmadaki işlevi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(1), 48-63. http://dx.doi.org/10.16916/aded.39222
Göçer, A. (2018). Türkçe öğrenme ve öğretim yaklaşımları-metin işleme süreçli-mikro öğretim uygulama örnekli (3. Baskı). Pegem Akademi Yayınları.
Gündoğdu, E. A. (2012). İlköğretim altıncı sınıf Türkçe dersi sözcük öğretimi etkinliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(1), 201-217. https://doi.org/10.7884/teke.18
Güneş, F. (2013). Kelimelerin gücü ve zihinsel sözlük. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 1-24. Güzel, G. (2015). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında sözcük öğretiminin yaratıcı dil öğretimi açısından değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara, Başkent Üniversitesi.
Kaya, E. (2008). İlköğretim 2. kademe Türkçe ders kitaplarında sözvarlığı incelemesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Denizli, Pamukkale Üniversitesi.
Kurudayıoğlu, M., & Karadağ, Ö. (2006). Ortak kelime hazinesi kazandırmada ilköğretim sekizinci sınıf Türkçe ders kitaplarının durumu. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 353-343.
MEB (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr (Erişim Tarihi:25.12.2018).
Mert, E. L. (2010). İlköğretim Türkçe ders ve çalışma kitaplarında kullanılan atasözü ve deyimlere yönelik bir sözvarlığı çalışması. Türkçe öğretiminde güncel tartışmalar içinde (s. 113-12). Ankara Üniversitesi TÖMER Yayınevi.
Mert, E. L. (2013). İlköğretim Türkçe programı ile Türkçe çalışma kitaplarındaki kazanım ve etkinliklerin sözcük öğretimi açısından değerlendirilmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(5), 13-31.
Miles, M. B. & Huberman, M. A. (1994). Qualitative data analysis. Sage Publication.
Nation, P., & Newton, J. (1997). 1 9 teaching vocabulary. Second language vocabulary acquisition: A rationale for pedagogy, 238.
Özaslan, A. (2006). Kelime oyunları ile kelime dağarcığının geliştirilmesinin okuduğunu anlama düzeyine etkisi (Doktora tezi). Konya, Selçuk Üniversitesi.
Yağcı, E., Katrancı, M., Erdoğan, Ö., & Uygun, M. (2012). Sınıf öğretmenlerinin kelime öğretiminde karşılaştıkları sorunlar ve kullandıkları yöntem-teknikler. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 2(4), 1-12.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, T., & Doğan, Y. (2014). 7. sınıf öğrencilerinin anlamını bilmedikleri kelimeler ve Türkçe ders kitaplarındaki kelime çalışmaları bağlamında kelime öğretimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 279-295.