Öğretmen Adaylarının Üstbiliş Farkındalıkları

Bu araştırmada öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıklarının; cinsiyet, öğrenim görülen program, akademik başarı ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediği belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın örneklemini bir devlet üniversitesinde öğrenim gören toplam 953 (682 kadın, 271 erkek) öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıklarını belirlemek amacıyla veri toplama aracı olarak Üstbiliş Farkındalık Envanteri kullanılmıştır. Dağılımları belirlemede aritmetik ortalama, standart sapma ve değişkenlere göre oluşan farkın belirlenmesinde ise t-testi ve varyans analizi kullanılmıştır. Bulgular öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıklarının cinsiyet açısından tüm alt boyutlarda ve sınıf düzeyi açısından ise bazı alt boyutlarda istatiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılık göstermediğini ortaya koymuştur. Öğrenim görülen program ve akademik başarı değişkenleri açısından gruplar arasında anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Ayrıca öğrenim görülen program değişkeninin prosedürel bilgi ve izleme alt boyutlarında fen bilgisi öğretmenliği ile tüm programlar arasında fen bilgisi öğretmenliği aleyhine bir farklılık ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Akademik başarı, Cinsiyet, Öğretmen adayları

Metacognitive Awareness of Candidate Teachers

The aim of this study was determined as comparing candidate teachers’ metacognitive awareness levels according to variables of gender, academic achievement, department and class level. The sample was composed 953 (683 women, 271 men) candidate teachers who were students in a state-owned university. The data of the study were gathered with Metacognitive Awareness Inventory developed. In the direction of the research purpose arithmetic mean and standard deviation were used to determine distributions. T test and variance analysis were used to determine the difference according to variables. The study showed that there were no significant differences between candidate teachers' metacognitive awareness level according to gender and class grade. However, there were significant differences between groups according to department and academic achievement. Besides, according to department, there were significantly differences in the sub-dimensions procedural knowledge, monitoring against science teaching.

Keywords:

Academic achievement candidate teachers, gender, metacognitive awareness inventory,

PDF

___

Akın, A. (2006). Başarı amaç oryantasyonları ile biliş ötesi farkındalık, ebeveyn tutumları ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Akın, A., Abacı, R., ve Çetin,B. (2007). The validity and reliability study of Turkish version of the Metacognitive Awareness Inventory. Educational Science: Theory & Practice, 7(2), 655-680.
Artzt, A.F.& Armour-Thomas, E. (1992). Development of a cognitive metacognitive framework for protocol analysis of mathematical problem solving in small groups. Cognition and Instruction, 9(2), 137-175. doi: 10.1207/s1532690xci0902_3.
Aydın, F. ve Coşkun, M. (2011). Geography teachers candidates' metacognitive awareness levels: A case study from turkey. Archives of Applied Science Research, 3 (2), 551-557.
Aydurmuş, L. (2013). 8.sınıf öğrencilerinin problem çözme sürecinde kullandığı üstbiliş becerilerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye.
Baki, A. (2008). Kuramdan Uygulamaya Matematik Eğitimi (4. Baskı ). Ankara: Harf Eğitim Yayıncılık.
Baykul, Y. (2005). İlköğretimde Matematik Öğretimi (1-5. Sınıflar). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Baysal Z. N., Arkan, K., ve Bağcı, M. S.(2011). Sınıf öğretmenliği programı öğretmen adaylarının sosyal bilgiler programının problem çözme ve karar verme becerilerini kazandırmadaki etkililiğine yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 10(2), 539-549.
Brown, A.L. (1978). Knowing when, where, and how to remember: A problem of metacognition. In R. Glasser (Ed.), Advances in Instructional Psychology Vol-1(pp.77-165). Hillsdale, NJ: Lawrence Erbaum.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş.,ve Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (3. Baskı ). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Campbell, B. D. (1999). An evaluation between confidence judgments and differences in monitör ingability. Un published master thesis, University of Nevada, Las Vegas.
Coutinho, S.A. (2008). The relationship between goals, metacognition and academic success. Educate,7(1), 39-47. http://www.educatejournal.org/
Demircioğlu, H. (2008). Matematik Öğretmen Adaylarının Üstbilişsel Davranışlarının Gelişimine Yönelik Tasarlanan Eğitim Durumlarının Etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Deniz, D., Küçük, B., Cansız, Ş., Akgün, L., ve İşleyen, T. (2014). Ortaöğretim matematik öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 305-320.
Depaepe, F., De Corte, E., & Verschaffel, L. (2010). Teachers’ metacognitive and heuristic approaches toward problem solving: Analysis and impact on students’ beliefs and performance. ZDM Mathematics Education, 4(2), 205-218. doi: 10.1007/s11858-009-0221-5.
Desoete, A., Roeyers, H., & Buysee, A. (2001). Metacognition and mathematical problem solving in grade 3. Journal of Learning Disabilities, 34 (5), 435-449. doi: 10.1177/002221940103400505.
Desoete, A., & Roeyers, H. (2002). Off-line metacognition a domain-specific retardation in young children with learning disabilities. Learning Disability Quarterly, 25(2), 123–139. doi: 10.2307/1511279.
Desoete, A. (2008). Multi-method assessment of metacognitive skills in elementary school children: How you test is what you get. Metacognition and Learning, 3(3), 189-206. doi: 10.1007/s11409-008-9026-0.
Desoete, A.,Roeyers, H., De Clercq, & Huylebroeck, A (2006). Metacognitive skills in Belgian third-grade children (age 8 to 9) with and without mathematical learning disabilities. Metacognition Learning, 1(2), 119-135. doi: 10.1007/s11409–006–8152–9.
Dilci, T.,ve Kaya, S.(2011). 4. ve 5. sınıflarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin üstbilişsel farkındalık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 247-267.
Doğan, A. (2013). Üstbiliş ve üstbilişe dayalı öğretim. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 3(6), 6-20.
Ekici, G. (2008). Sınıf Yönetimi Dersinin Öğretmen Adaylarının Öğretmen Öz-Yeterlik Algı Düzeyine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 98-110.
Ekici, G. ve Hevedanlı, M. (2010). Lise öğrencilerinin biyoloji dersine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(4), 97-109.
Ektem, I. Sönmez (2007). İlköğretim 5. Sınıf Matematik Dersinde Uygulanan Yürütücü Biliş Stratejilerinin Öğrenci Erişi Ve Tutumlarına Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Emrahoğlu, N.& Öztürk, A.(2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik başarılarına bilişsel farkındalığın etkisi: Bir nedensel karşılaştırma araştırması. Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 19(2),18-30.
Fidan, N. (1996). Okulda öğrenme ve öğretme. İstanbul: Alkım Yayınları.
Flavell, J. H. (1976). Metacognitive aspects of problem solving. The Nature of Intelligence, 231-235.
Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive development a linquiry. American Psychologist, 34(10), 906-911. doi: 10.1037/0003-066X.34.10.906.
Garner, R. & Alexander, P.A. (1989). Metacognition: Answered and unanswered questions. Educational Psychologist, 24(2), 143-158. doi: 10.1207/s15326985ep2402_2.
Hacker, D.J. & Dunlosky, J. (2003). Not all metacognition is created equal. New Directions For Teaching And Learning, 95, 73–79. doi: 10.1002/tl.116.
Hessels-Schlatter, C. (2010). Development of a theoretical framework and practical application of games in fostering cognitive and metacognitive skills. Journal of Cognitive Education and Psychology, 9(2), 116-138. doi: 10.1891/1945-8959.9.2.116.
Huitt, W. (1997). Metacognition. Educational Psychology Interactive. Valdosta, GA: Valdosta State University.
İflazoğlu Saban, A. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bilişsel farkındalıkları ile güdülerinin bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 9(1), 35–58.
Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi (22. Baskı ). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kaya, N.B.ve Fırat, T. (2011). İlköğretim 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin öğrenme-öğretme sürecinde üstbilişsel becerilerin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1),56-70.
Lucangeli, D.,& Cornoldi, C. (1997). Mathematics and metacognition: What is the nature of relationship? Mathematical Cognition, 3 (2), 121-139. doi: 10.1080/135467997387443.
Milli Eğitim Bakanlığı (2009). İlköğretim 6-8 Matematik Dersi Öğretim Programı. Ankara.
Milli Eğitim Bakanlığı, (2013). Ortaöğretim matematik dersi (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
Özsoy, G. (2006). Problem Çözme ve Üstbiliş. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildirileri (Ankara, Gazi Üniversitesi, Mayıs-2006) (Cilt II.) .Ankara: Kök Yayıncılık.
Özsoy, G, ve Günindi, Y. (2011). Okul öncesi öğretmen adaylarının üst bilişsel farkındalık düzeyleri. İlköğretim Online, 10(2), 430-440.
Paris, S. G. & Winograd, P. (1990). Promoting metacognition and motivation of exceptional children. Remedial and Special Education, 11(6), 7-15. doi: 10.1177/074193259001100604.
Pilten, P. (2008). Üstbiliş Stratejileri Öğretiminin İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Matematiksel Muhakeme Becerisine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Polat, S. (2010). İlköğretim Beşinci Sınıfta Fen Ve Teknoloji Dersinde Üstbiliş Stratejilerine Dayalı Öğretim Uygulamasının Öğrenci Erişilerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Rezvan, S. , Ahmadı, S. A. & Abedi, M. R. (2006). The effects of metacognitive training on the academic achievement and happiness of Esfahan University conditional students. Counselling Psychology Quarterly, 19(4), 415-428. doi: 10.1080/09515070601106471.
Sarpkaya, G., Arık, G., ve Kaplan, H. A. (2011). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının üst biliş stratejilerini kullanma farkındalıkları ile matematiğe karşı tutumları arasındaki ilişki. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 107-122.
Schoenfeld, A. (1985). Mathematical Problem Solving. New York: Academic Press.
Schraw, G. (1998). Promoting general metacognive awareness. Instructional Science, 26(1), 113-125. doi: 10.1023/A:1003044231033.
Sheorey, R., & Mokhtari, K. (2001). Differences in the metacognitive awareness of reading strategies amongnative and non-nativereaders. System, 29(4), 431-449. doi: 10.1016/S0346-251X(01)00039-2.
Schraw, G.,& Sperling-Dennison, R. (1994). Assessing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19(4), 460-470.
Schraw, G,. & Moshman, D. (1995). Metacognitive theories. Educational Psychology Review 7(4), 351–371. doi: 10.1007/s10648-017-9413-.
Senemoğlu, N. (2009). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim. Kuramdan Uygulamaya (14. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Sezgin-Memnun, D.,ve Akkaya, R. (2009). The levels of metacognitive awareness of primary teachers trainees. Procedia–Social and Behavioral Sciences, 1(1), 1919-1923. doi:10.1016/j.sbspro.2009.01.337.
Sperling, R.A.,Howard, B.C., Ann, L. & Murphy, C.(2002). Measures of children’s knowledge and regulation of cognition. Contemporary Educational Psychology, 27(1), 51–79. doi: 10.1006/ceps.2001.1091.
Sperling , R.A.,Howard, B.C., Staley, R & DuBois, N. (2004). Metacognition and self-regulated learning constructs. Educational Research and Evaluation, 10(2), 117-139. doi: 10.1076/edre.10.2.117.27905.
Swanson, H L.(1992).The relationship between and problem solving in gifted children. Roeper Review, 15(1) 43-49. doi: 10.1080/02783199209553457.
Tekin, M. ve Filiz, K. (2008). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarının antrenörlük eğitimi ve spor yöneticiliği bölümlerinde öğrenim gören öğrencilerin umutsuzluk ve boyun eğici davranış düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(1) 27-37.
Tunca, N.,ve Alkın-Şahin, S. (2014). Öğretmen adaylarının bilişötesi (üst biliş) öğrenme stratejileri ile akademik öz yeterlik inançları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 4(1) 47-56.
TDK. (2011). Türk Dil Kurumu büyük Türkçe sözlük içerisinde. http://tdkterim.gov. tr/bts/ [06.09.2012].
Türk, E. G. (2011). Ergenlerin düşünme biçemlerini yordayan faktörler: anne baba, üstbiliş ve epistemolojik inançlar. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Tosun, C.,ve Şenocak, E. (2013). The effects of problem-based learning on metacognitive awareness and attitudes towards chemistry of prospective teachers with different academic backgrounds. Australian Journal of Teacher Education, 38(3), 60-73.
Uçkun, C. G., Demir, ve B., Yüksel A (2012). Meslek yüksek okullarında görevli akademik yöneticilerin üst bilişsel farkındalık düzeylerinin incelenmesi: Kocaeli Üniversitesi Örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 51 – 74.
Yavuz, D. (2009). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ve üst bilişsel farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.