Buket ERÇİÇEK, Yurdagül GÜNAL, Ebru ÜNAY

Kapsayıcı Eğitime Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Bu araştırmada, okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin kapsayıcı eğitim uygulamalarına ilişkin tutumlarını belirlemek amacıyla bir ölçme aracı geliştirilmiştir. Araştırmanın katılımcıları, 45 ilkokul ve beş anaokulunda görev yapan öğretmenlerden oluşmaktadır. Kapsayıcı Eğitime Yönelik Tutum Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliğinin sağlanması için bazı analizlere başvurulmuştur. Ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek amacıyla Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizleri (DFA) yapılmıştır. Bu analizler sonucunda 17 maddeden oluşan son ölçek formu ortaya konmuştur. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda, ölçeğin dört faktörlü (kapsayıcı eğitimde dezavantajlı öğrenciye, öğretim sürecine, mesleki gelişime ve mesleki yeterliğe yönelik tutum) yapıdan oluştuğu ve toplam varyansın %51,87’sini açıkladığı görülmüştür. Ölçeğin tamamına ilişkin Cronbach-Alpha güvenirlik katsayısı 0,85 olarak bulunmuştur. Alt faktörlerin güvenirlik katsayıları 0,40 ile 0,74 arasında değişim göstermektedir. Araştırmacı tarafından geliştirilen ölçeğin analiz sonuçları, ölçeğin okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin kapsayıcı eğitime yönelik tutumlarını belirlemek için kullanılabilir nitelikte olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kapsayıcı eğitim, okul öncesi öğretmeni, sınıf öğretmeni, tutum ölçeği, Attitude scale, inclusive education, preschool teacher

Developing Attitude Scale Inclusive Education: Validity and Reliability Study

In this study, a measurement tool was developed in order to determine the attitudes of preschool and classroom teachers towards inclusive education practices. The participants of the study consisted of teachers working in 45 primary schools and five kindergartens. Some analyzes were used to ensure the validity and reliability of the Attitudes towards Inclusive Education Scale. In order to determine the construct validity of the scale, Exploratory Factor Analysis (EFA) and Confirmatory Factor Analysis (CFA) were performed. As a result of these analyzes, the final scale form consisting of 17 items was developed. As a result of the exploratory factor analysis, it was seen that the scale consisted of four factors (attitude towards the disadvantaged student in inclusive education, teaching process, professional development and professional competence) and explained 51.87% of the total variance. The reliability coefficients of the sub-factors vary between 0.40 and 0.74. The results of the analysis of the scale developed by the researcher show that the scale can be used to determine the attitudes of preschool and classroom teachers working in pre-school education institutions towards inclusive education.

Keywords:

Attitude scale, inclusive education, preschool teacher,

PDF

___

Aker, G. (2014). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimi hakkındaki tutumları (Tez No. 370424) [Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi-Edirne]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Amaç, Z. (2021). Kapsayıcı eğitim ve ilkokul öğretmenleri: Sistematik bir inceleme. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(19), 74-97.
Amor, A. M., Hagiwara, M., Shogren, K. A., Thompson, J. R., Verdugo, M. Á., Burke, K. M., & Aguayo, V. (2019). International perspectives and trends in research on inclusive education: A systematic review. International Journal of Inclusive Education, 23(12), 1277-1295. https://doi.org/10.1080/13603116.2018.1445304
Anderson, C. J. K., Klassen, R. M. & Georgiou, G. K. (2007). Inclusion in Australia: What teachers say they need and what school psychologists can offer. School Psychology International, 28: 131-147. https://doi.org/10.1177/0143034307078086
Antonak, R. F., & Larrivee, B. (1995). Psychometric analysis and revision of the opinions relative to mainstreaming scale. Exceptional Children, 62(2), 139-149. https://doi.org/10.1177/001440299506200204
Antonak, R., & Livneh, H. (2000). Measurement of attitudes towards persons with disabilities. Disability and Rehabilitation, 22(5), 211-224. https://doi.org/10.1080/096382800296782
Avramidis, E., Bayliss, P., & Burden, R. (2000). A survey into mainstream teachers' attitudes towards the inclusion of children with special educational needs in the ordinary school in one local education authority. Educational Psychology, 20(2), 191-211. https://doi.org/10.1080/713663717
Avramidis, E. & Norwich, B. (2002). Teachers’ attitudes towards the integration/inclusion: A review of the literature. European Journal of Special Needs Education, 17(2), 129-147. https://doi.org/10.1080/08856250210129056
Bailey, J. (2004). The validation of a scale to measure school principals’ attitudes toward the inclusion of students with disabilities in regular schools. Australian Psychologist, 39(1), 76–87. https://doi.org/10.1080/00050060410001660371
Bryman, A. & Cramer, D. (2001). Quantitative data analysis with SPSS release 10 for windows. Journal of Mathematical Psychology, 46, 116-117. https://doi.org/10.4324/9780203471548
Child, D. (2006). The essentials of factor analysis (3th ed.). Continuum.
Çetin, Ş., & Çetin, F. (2019). Öğrenmeye yönelik tutum ölçeği (ÖYTÖ) geliştirme çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(1), 140-157. tps://doi.org/10.26466/opus.552080
de Boer, A., Pijl, S. J., & Minnaert, A. (2011). Regular primary schoolteachers’ attitudes towards inclusive education: A review of the literature. International Journal of Inclusive Education, 15(3), 331-353. https://doi.org/10.1080/13603110903030089
de Boer, A., Timmerman, M., Pijl, S. J., & Minnaert, A. (2012). The psychometric evaluation of a questionnaire to measure attitudes towards inclusive education. European Journal of Psychology of Education, 27(4), 573–589. https://doi.org/10.1007/s10212-011-0096-z
Dönmez, A. (2022). Okul yöneticileri kapsayıcı eğitim tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve uygulama sonuçlarının değerlendirilmesi (Kayseri ili örneği). (Tez No. 732074) [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi-Kayseri]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Ewing, D. L., Monsen, J. J., & Kielblock, S. (2018). Teachers’ attitudes towards inclusive education: A critical review of published questionnaires. Educational Psychology in Practice, 34(2), 150-165. https://doi.org/10.1080/02667363.2017.1417822
Forlin, C., Earle, C., Loreman, T., & Sharma, U. (2011). The sentiments, attitudes, and concerns about inclusive education revised (SACIE-R) scale for measuring pre-service teachers’ perceptions about inclusion. Exceptionality Education International, 21(2–3), 50–65. https://doi.org/10.5206/eei.v21i3.7682
Goodman, R. L., & Burton, D. M. (2010). The inclusion of students with BESD in mainstream schools: Teachers' experiences of and recommendations for creating a successful inclusive environment. Emotional and Behavioural Difficulties, 15(3), 223-237. https://doi.org/10.1080/13632752.2010.497662
Hastings, R. P., & Oakford, S. (2003). Student teachers' attitudes towards the inclusion of children with special needs. Educational Psychology, 23(1), 87-94. https://doi.org/10.1080/01443410303223
Kartal, M., & Bardakçı, S. (2019). Tutum ölçekleri. Akademisyen Kitabevi.
Kazu, H., & Deniz, E. (2019). Kapsayıcı eğitim bağlamında öğretmenlerin mülteci öğrencilere ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 1336-1368. https://doi.org/10.26466/opus.612341
Keskin, A., & Okçu, V. (2021). Ortaokullardaki mülteci öğrencilere yönelik öğretmen ve öğrencilerin tutumlarının incelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 311-332. https://doi.org/10.53506/egitim.892264
Köse, N., Bülbül, Ö., & Uluman, M. (2019). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Continuous Vocational Education and Training, 2(1), 16-29. https://doi.org/10.26466/opus.612341
Kurth, J. A., & M. Gross. (2014). The Inclusion Toolbox: Strategies and Techniques for All Teachers. Corwin Press.
MacFarlane, K., & Woolfson, L. M. (2013). Teacher attitudes and behavior toward the inclusion of children with social, emotional and behavioral difficulties in mainstream schools: An application of the theory of planned behavior. Teaching and Teacher Education, 29, 46-52. https://doi.org/10.1016/j.tate.2012.08.006
Mahat, M. (2008). The development of a psychometrically-sound instrument to measure teachers’ multidimensional attitudes toward inclusive education. International Journal of Special Education, 23(1), 82–92.
Monsen, J. J., & Frederickson, N. (2004). Teachers’ attitudes towards mainstreaming and their pupils’ perceptions of their classroom learning environment. Learning Environments Research, 7(2), 129-142. https://doi.org/10.1023/B:LERI.0000037196.62475.32
Monsen, J. J., Ewing, D. L., & Kwoka, M. (2014). Teachers’ attitudes towards inclusion, perceived adequacy of support and classroom learning environment. Learning Environments Research, 17(1), 113-126. https://doi.org/10.1007/s10984-013-9144-8
Monsen, J. J., Ewing, D. L., & Boyle, J. (2015). Psychometric properties of the revised teachers’ attitude toward inclusion scale. International Journal of School & Educational Psychology, 3(1), 64-71. https://doi.org/10.1080/21683603.2014.938383
Ok, Ü. (2011). Dini tutum ölçeği: Ölçek geliştirme ve geçerlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 528-549.
Ross Hill, R. (2009). Teacher attitude towards inclusion practices and special needs students. Journal of Research in Special Educational Needs, 9(3), 188-198. https://doi.org/10.1111/j.1471-3802.2009.01135.x
Sağlam, H. İ., & Kanbur, N. İ. (2017). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 310-323. https://doi.org/10.19126/suje.335877
Salvucci, S., Walter, E., Conley, V., Fink, S., Saba, M. (1997). Measurement error studies at the national center for education statistics. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED410313.pdf
Schermelleh Engel, K. & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 2 (8), 23-74.
Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma. (1. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
Sharma, U., & Desai, I. (2002). Measuring concerns about integrated education in India. Asia and Pacific Journal on Disability, 5(1), 2-14.
Sucuoğlu, B., Bakkaloğlu, H., Karasu, F. I., Demir, T., & Akalın, S. (2013). Inclusive preschool teachers: Their attitudes and knowledge about inclusion. International Journal of Early Childhood Special Education, 5(2). https://doi.org/10.20489/intjecse.107929
Şahbaz, Ü., Atılgan, H., & Aydemir, D. (2018). Bütünleştirmenin özel gereksinimli çocuklar üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik ölçek uyarlama çalışması. Kastamonu Education Journal, 26(6), 1843-1850. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2202
Taneri, P. O., Özbek, Ö. Y., Altunoğlu, A., Avcı, E., & Aşiret, S. (2020, Aralık, 23-24). Kapsayıcı eğitime yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması [Sözlü sunum]. 8. Uluslararası Beşeri ve Eğitim Bilimleri Kongresi, İstanbul, Türkiye.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayıncılık.
Terzi, R., Göçen, A., & Altun, B. (2019). Mülteci öğrencilere yönelik tutumların çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Revize edilmiş mülteci öğrencilere yönelik tutum ölçeği. Sakarya University Journal of Education, 9(3), 476-494. https://doi.org/10.19126/suje.526197
United Nations [UN]. (2016). Birleşmiş milletler engelli kişilerin haklarına dair uluslararası sözleşmesi. Erişim adresi: https://treaties.un.org/Pages/Home.aspx
Ünay, E., Melekoğlu, M. A. & Çakıroğlu, O. (2021). Türkiye’de Kaynaştırmadan Bütünleştirmeye Geçiş. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8, 663-681. doi:10.30900/kafkasegt.955653. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.955653
Wood, M. J. (2007). Teacher efficacy, teacher attitudes towards inclusion and teachers' perspectives of training needed for successful inclusion [Doctoral dissertation, Capella University-Minneapolis].