Post-Fordizm ve Küresel Çağdaş Sanat
Post-Fordist ekonomi, günümüz dünyasında her alandaki yapıları ve düşünme biçimlerini derinden etkilemekte ve aynı zamanda kendi ihtiyaçlarına göre şekillendirmektedir. Post-Fordizmin yarattığı ‘yeni emek gücünün’ son yıllarda artan hareketliliği (yersiz-yurtsuz) ve çok yönlülüğü (mutli-dicipliner) bu açıdan, yaşamın neredeyse tümüne yayılan ‘çalışma zaman(lar)ını ve mekan(lar)ını’ yeniden ve başka türlü ele almamızı, düşünmemizi sağlıyor. Post-Fordist ekonominin, Fordizm’den radikal bir şekilde farklılaşan ve temel üretici güçleri haline gelen, soyutlama yeteneği zirvede olan ‘zeka’ ve sembolik/gayri maddi -veya maddi olmak zorunda olmayan- göstergeler, çağdaş dünyada hemen tüm disiplinleri sermayeye eklemleyip araçsallaştırmıştır. Sanat dünyalarına ait, zihinsel emek kategorisinin de kültürel-ekonomik süreçlerle piyasaya dahil edildiğinden söz edilebilir. Bu açıdan iletişim yöntemleriyle, estetik algı operasyonlarının da araçsal bir rol oynadığını belirtebiliriz. Salt sanat alanına deği; tüm yaşama ilişkin olan ifade etme ve yaratıcılık, Neoliberal-Kültüralist politikalarla günümüz kapitalizminin merkezlerine oturtulup sömürü süreçlerine dahil edilmiştir. Emek güçleri sadece çalışkan, başarılı değil, aynı zamanda yaratıcı da olmak zorunda. Her alandan, her kesimin, sürekli ‘yaratıcı çözümler’den söz etmesi başka türlü nasıl ele alınabilir. Bu durumu Antonio Negri ve Michael Hardt İmparatorluk (2008) üçlemesinde daha önce belirtmişti; “(…) iletişim ve bilişim teknolojilerinin de gelişimi ile gayri maddi-zihinsel emeğin, emek sürecinde hegemonik bir konum elde etmesinin, artı-değerin üretiminde doğrudan payı olmuştur”. Güncel kapitalizmin ilgisine bu kadar mazhar olmuş “yaratıcı ifade’nin, her halde toplumsal bir mesele olarak da ciddiye alınması gereklidir. Bunun nedeni sadece sermaye ile ilişkili ‘artı değerin üretiminde doğrudan payı olduğu’ için değil (Bu paya güncel kapitalizm tarafından el konulmuştur), aynı zamanda yine Hardt ve Negri’nin (2008) belirttiği gibi gayri maddi ‘zihinsel emek’ (…) çokluk için devrimci bir fırsat sunduğu, yepyeni bir direniş olasılığını barındırdığı için ciddiyetle ele alınması gerekir. Zihinsel emek, bir direniş aralığı açıyor. Bu aralıkta yaratıcı ifadenin, sanatın denetime direnen gücünün göstergeleri mevcuttur.
Post-Fordısm and Global Contemporary Art
The signs of the post-Fordist economy which are radically differentiating from Fordism and becoming fundamental productive forces, being at the peak of abstraction ability, and those that are not symbolic/immaterial or material, have been instrumentalized by almost all the disciplines in the contemporary world. It can be mentioned that the mental labor category, which belongs to the art worlds, is included in the market through cultural-economic processes. In this respect, We could say that aesthetic perception operations also play an instrumental role with communication methods. Not just to the field of art, expression and creativity that are related to all life have been incorporated into the processes of exploitation and exploitation by the neoliberal-culturalist policies.Labor forces have to be not only hard-working, successful, but also creative. How can each sector constantly talk about ‘creative solutions’ from every area? Antonio Negri and Michael Hardt have mentioned this before in the trilogy of Empire (2008): “(…) The existence of a hegemonic position in the labor process of informal and mental labor as well as the development of communication and information technologies have been directly involved in the production of surplus-value.”. It is necessary to take seriously “the creative expression” that has been so obsessed with the interest of contemporary capitalism in every situation as a social matter. Not only because it has a ‘direct share in the production of the surplus-value’ associated with capital (this share has been confiscated by current capitalism), but also, as Hardt and Negri (2008) point out, the immaterial ‘mental labor’ (...) must be handled with seriousness because of the possibility of resistance for multiplicity and an revolutionary opportunity. Mental labor opens a range of resistance. In this range, there are indications of the power of creative expression that resists control of art.
___
- Artun, A. (2013). Çağdaş Sanat ve Kültüralizm- Kimlik ve Estetik, (1.Baskı), İstanbul: İletişim Yayıncılık A.Ş.
- Gielen, P. (2016). Sanatsal Çokluğun Mırıltısı- (1. Baskı) İstanbul: Norgunk Yayıncılık
- Hardt, M. & Negri, A. (2008) İmparatorluk, (6. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
- Virno, P. (2013). Çokluğun Grameri, (1. Baskı). İstanbul: Otonom Yayınları
