James Joyce’un “The Sisters” Adlı Kısa Hikâyesinin Türkçe Çevirilerinde Kültürel Unsurlar ve Çeviri Stratejileri

Bu çalışmada, James Joyce’un “Kız Kardeşler [The Sisters]” adlı kısa hikâyesinin iki ayrı çevirisinde çevirmenlerin kültürel öğeleri çevirirken yararlandıkları stratejiler incelenmiştir. Amaç, çevirmenlerin aynı esere yaklaşımının ne ölçüde değiştiğini ve hangi durumlarda ne tür stratejiler kullandıklarını saptamaktır. Türkçe çeviriler karşılaştırmalı olarak incelenmiş, çevirmenlerin kaynak metin ile hedef metne yaklaşımları kullandıkları stratejilerden yola çıkılarak tespit edilmiştir. Çevirilerden biri Murat Belge tarafından 1987 yılında, diğeri ise kitabın basımının yüzüncü yılı dolayısıyla 2015 yılında Merve Tokmakçıoğlu tarafından yapılmıştır. Çalışmada, çevirmenlerin kültürel öğeleri çevirirken ne tür sorunlarla karşılaştığı ve kaynak metinde iletilmek istenen mesajı hedef metne hangi şekilde aktardığı Newmark’ın ve Venuti’nin kuramlarından yararlanılarak analiz edilmiştir..

Anahtar Kelimeler:

Çeviribilim, Dublinliler, çeviri stratejileri, kültürel öğeler

PDF

___

Ağıldere, S. & Yener, Ş. (1999). The Problem of Translation of Cultural Features into English and French in Yaşar Kemal’s Works, Ortadirek, The wind from the Plain and Le Plier. 1th Int. International Hacettepe Conference. Cultural Encounters and Cultural Differences. Beytepe-Ankara.
Aixela, J. F. (1996). Culture-specific items in translation. In R. Alvarez, & C. A. Vidal (Eds.), Translation, power, subversion (pp. 52-78). Frankfurt: Multilingual matters.
Baker, M. (1997). The Routledge Encyclopedia of Translation Studies. London/New York: Routledge.
Bassnet, S. (1992). Translation studies. London/New York: Routledge.
Davies, E. E. (2003). A Goblin or a dirty nose: The treatment of culture-specific references in translation of the Harry Potter books. The Translator, 9(1), 65-100. doi: 10.1080/13556509.2003.10799146
Even-Zohar, I. (1978/2004). ‘The position of translated literature within the literary polysystem’, in L. Venuti (ed.) (2004), pp. 199–204.
Gürçağlar, Ş. (2011). Çevirinin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları
Haldan, A. & Mutlu, G. (2014). Yaşar Kemal’in ‘Hüyükteki Nar Ağacı’ adlı Eserinin ‘Granatapfelbaum’ adlı Çevirisine Dilsel, Toplumsal ve Çeviribilimsel Bir Bakış. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 12, 26- 46.
Joyce, J. (1987). Dublinliler (Çeviren: M. Belge). İstanbul: İletişim Yayınları.
Joyce, J. (2015). Dublinliler (Çeviren: M. Tokmakçıoğlu). İstanbul: Aylak Adam.
Bassnett, S. & Lefevere, A. (eds) (1990) Translation, History and Culture, London andNew York: Pinter.
Munday, J. (2001). Introducing translation studies. London and New York: Routledge.
Munday, J. (2009). The Routledge companion to translation studies. USA and Canada: Routledge.
Newmark, P. (1988a). Approaches to translation. UK: Prentice- Hall International. Prentice Hall International.
Newmark, P. (1988b). A textbook of translation. New York and London: Prentice- Hall.
Nord, C. (1997). Translating as a purposeful activity: Functionalist approaches explained. UK and USA: St. Jerome Publishing.
Reiss, K. (1981). Type, kind and individuality of text: Decisión making in translation. (Çeviren: S. Kitron). Poetics Today, 2(4), 121-131.
Tosun, N. (2009). Dublin’in Bilinçaltı: James Joyce. Hece: Şehirlerin Dili, 18, 359-368. Alınan yer http://tosunnecip.blogcu.com/dublin-in-bilincalti-james-joyce-necip-tosun/5542615
Toury, G. (1978/2004) ‘The nature and role of norms in literary translation’, in L. Venuti (ed.) (2004), pp. 205–18.
Venuti, L. (1995) The Translator’s Invisibility: A History of Translation, London and New York: Routledge.
Vermeer, H. J. (2000). Skopos and commission in translational action. In L. Venuti (Ed.), The translation studies reader (pp. 221-232). London: Routledge.
Williams, J. & Chesterman, A. (2002). The map: A beginner’s guide to doing research in translation studies. Manchester: St. Jerome Publishing.