İSLAM AİLE HUKUKUNDA EŞLER ARASINDA DENKLİK

Fıkıh literatüründe erkeğin evleneceği kadına bazı vasıflar açısından denk olması fukahâ arasındaki tartışmalı meselelerden biridir. Kefâeti/denkliği şart koşan İslam hukukçuları olduğu gibi denkliğin gerekliliğini savunmayanlar da vardır. Ancak denkliği savunanlar farklı görüşler ortaya koymuşlardır. Denklik eşler arası uyumun sağlanması ve aile saadetinin devamı için önemlidir. Denklikle sağlanan uyum eşler için bir uzlaşma meydana getirir. Böylece temel konulardaki farklılıklardan doğacak sorunların önüne geçilir. Denkliği arama hakkı kadın ve velisine verilmiştir. Yine onların rızası ile bu hak sakıt olabilir. Denkliğin nikah akdi esnasında aranması yeterli görülmüş, böylece denklik için belli bir vakit tahsis edilmiştir. Denkliğin arandığı vasıflar hususunda mezhepler arasında ihtilaf vardır. Bu çalışmada evlenmede gözetilen denklik şartlarından dindarlık ve zenginlik vasıfları incelenmiş ve değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kefâet, Evlenmede Denklik, Denklik Vasıfları, Dindarlık, Zenginlik.

EQUALİTY AMONG THE SPOUSESİN ISLAMİC LAW

It is one of the controversial issues among the Islamic jurists (fuqaha) whether a man should be equal to the woman to whom he is married in terms of certain qualities, in the Islamic law (fiqh) literature. Unlike some Islamic jurists who claim that equality (qafa’ah) in marriage is necessary, other think that equality in marriage is not necessary. However, those who defend equality in marriage put forward different ideas. Equality is important for ensuring harmony between spouses and for keeping family happiness. The harmony provided with equality brings a compromise to the spouses. Thus, the problems that arise from the differences between spouses on the basic subjects are prevented. The woman and her legal protector are given the right to search for the equality, and this right is foreclosed with their consent. Search for the equality was found enough during marriage. Thus a certain amount of time has been allocated for the equality. There are differences between Islamic legal sects in the qualities of equality. In this study, the condition of equality in marriage has been examined and evaluated in terms of piety and wealth qualities.

Keywords:

Qafa’ah, Equality in the Marriage, Qualities of Equality, Piety, Wealth,

PDF

___

Aktan, Hamza, “ Kefâet”, DİA, 2002.
Amir b. İsa, “el-Kefâetü fin-Neseb ve Hükmühâ fin-Nikâh”.
Apaydın, H. Yunus, “Velâyet”, DİA, 2013.
Ayni, Bedrettin, el-Binâye li Şerhi’l Hidâye, Dârü’l Kütübi’l İlmiyye, Beyrut, 2000.
Berâzi’î, Ebu Said, et-Tehzib fi İhtisâr el-Müdevvene, Daru’l Buhûs lid-dirasât el-İslamiyye ve İhyâu’t Turâs, Dubai, 2002.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslâmiyye ve Istılahâtı Fıkhıyye Kamusu, Bilmen Yayınevi, İstanbul, 1967.
Buhârî, “Nikah”, 16.
Çakır, Latife, İslam Hukuku Kaynaklarında Denklik Meselesi ve Günümüz Türk Toplumundaki Yansıması, (Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi), Adana, 2006.
Çatlı, İsmail Hakkı, İslam Hukukuna Göre Evlilikte Denklik, (Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi), Diyarbakır, 2002.
Damat Efendi, Mecmau’l Enhur fî Şerhi Mülteka’l Ebhur, Dârü İhyâ-i Türâsi’l Arabî. Dirik, Mehmet “İslam Aile Hukukuna Göre Evlenmede Eşler arasında Denklik”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 26 (2015).
Döndüren, Hamdi, Delilleriyle İslam Hukuku Şahıs, Aile ve Çözümlü Miras, İslam Hukuku Külliyatı Yayınları, İstanbul, 1983.
Ebu’l Meali, el-Muhîtu’l Burhânî fi’l Fıkfi’n Nu’mânî, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2004.
El-Bakara, 2/187.
El-hin…… Mustafa, v.dğr, el-Fıkhu’l Menheci ala Mezhebi’l İmam Şâfiî, Dârü’l Kalem, Dimeşk, 1992.
Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kuran Dili, Eser Kitabevi, İstanbul, 1979.
Gamrâvi, es-Sirâcu’l Vehhâc ala Metni’l Minhâc, Darü’l Marife, Dimeşk, 1992.
Görgülü, Hasan Ali, İslam Hukukunda Eşler Arası Sorunlar ve Çözüm Yolları, Fakülte Kitabevi Yayınları, Isparta, 2005.
Gümüş, Emine, İslam Hukukuna Göre Eşler Arasında Denklik, (Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi), Sakarya, 1999.
Hilmi, İbrahim, “Hukuk-i Aile Kararnâmesi Esbâbı Mûcibe Lâyihası”.
Hüsrevoğlu, Mehmet, İslam’da Evlilik ve Boşanma, Arznet Yayıncılık, Kayseri, 2010.
İbn Mâce, “Nikâh”, 46.
İbn Nüceym, el-Bahru’r Râik Şerhu Kenzi’d Dekâik.
İbnü’l- Hümâm, Şerhu Fethi'l-Kadîr, Daru’l-Kütübi’l-İlmî, Beyrut, 2003.
İskilipli, Muhammed Atıf Hoca, İslam Fıkhı, Mehir Yayınları, İstanbul, 1994.
Kallek, Cengiz, “İbn Ferhûn”, DİA, 1999.
Karaman, Hayrettin, Mukayeseli İslam Hukuku, İrfan Yayınevi, İstanbul, 1982.
Kasani, Bedâi’us- Sanâi’, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1986.
Kasapoğlu, Abdurrahman; “İslama Göre Evlilikte Eşler Arasında Uyum Sorunu İnanç ve Ahlâk Uyumu ”, Bilimname XII, (2007/1).
Mâverdî, el-Hâvi’l Kebîr, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1994.
Mehamili, İbn Ahmed ed-Dabi, el-Lübâb fi’l Fıkhi’ş Şâfiî, Medine.
Mevsılî, el-İhtiyar li Ta’lili’l-Muhtâr, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut.
Meydânî, Abdülgani el-Guneymi, Lübâb fi Şerhi’l Kitâb, çev. Okan Kadir Yılmaz, Yasin Yayınevi, İstanbul.
Nevevî, Ravzatu’t Tâlibîn, el-Mektebü’l İslami, Beyrut, 1991. Öğüt, Salim, “Edebü’l-Kadî”, DİA, 1994.
Pekdemir, Şevket “Evlilikte Denklik Konuları Üzerine Bir Değerlendirme”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, c. XV, Sayı 1, 2015.
Salih b. Fevzân, el-Mulahhas el-Fıkhî, Dârü’l-Asime li’n Neşr ve’t Tevzi’, Riyad.
Şirbinî, Hatip, Muğni’l Muhtâc, Dar-u Kütübi’l İlmiyye, Lübnan, 2000.
Şirbinî, Hatip, Muğni’l Muhtâc, çev. Soner Duman, Mirac Yayınevi, İstanbul, 2009.
Tanrıverdi, Hayrettin, İslam Aile Hukukunda Kefâet, (Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi), Sivas, 1999.
Taş, Aydın, “Türkiye Kütüphanelerindeki Mâlîki Mezhebi ile İlgili Yazma Eserler”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (2007), s. 68.
Tirmizi, “Cenâiz”, 74.
Zeyla’i, Tebyînu’l Hakaik Şerhu Kenzi’d Dekaik, Mısır, 1313. Zuhaylî, Vehbe, Hanefi Fıkhı, çev. Yusuf Ciğer, Saadet Yayınevi, İstanbul, 2014.