Yaşam Seyri Teorisi Çerçevesinde Covid-19 Pandemisinin Çocuklara ve Ergenlere Etkisi

Geniş çapta yaşanan sosyotarihsel olaylardan en çok zarar gören kesim çocuklar olmaktadır. Covid-19 pandemisinin herkesin hayatını olumsuz şekilde etkilediği gibi, bu etkilerin özellikle çocukları uzun vadede bir gölge gibi takip edeceği öngörülmektedir. Mevcut çalışmada, çocukların ve ergenlerin gerek okulların kapatılması gerekse sosyal çevrelerindeki dinamiklerin değişmesi sonucu nasıl ve ne derecede etkilendiklerini farklı bir bakış açısı ile değerlendirmek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, çocukların ve ergenlerin iyi oluş düzeylerini belirleyen mekanizmaların etkilerini inceleyen, 2020-2021 yıllarında yürütülmüş araştırmalar derlenmiş ve sonuçlar Yaşam Seyri Teorisi’nin merkeze aldığı; geçiş aşamaları, gelişimsel yörüngeler, bağlantılı yaşamlar ve tabakalaşma boyutları ile birlikte ele alınıp tartışılmıştır. Sonuç olarak pandeminin etkilerinin; bulunulan coğrafyaya, sosyal çevrenin tutumuna, ekonomik duruma ve hangi gelişimsel aşamada olunduğuna göre farklılık gösterdiği gözlenmiştir. Gelir seviyesi düşük olan çocukların sahip olduğu sınırlı olanakların, okulların kapanması ile daha da sınırlı hale geldiği, özel gereksinimli çocukların da sağlık ve gelişimsel takiplerinin sekteye uğradığı görülmüştür. Bunların yanında, çocuklar ile ergenlerde, pandemi sürecinde görülen psikolojik ve davranışsal etkilerin yaşa bağlı olarak değişiklik gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak araştırmadan elde edilen sonuçlara yönelik araştırma ve uygulama fikirleri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Covid-19'un çocuklara etkisi, Yaşam seyri teorisi, Uzaktan eğitim, Pandemi ve ergenler

PDF

___

Ahioğlu-Lindberg, N. E. (2012). Çocuk Yetiştirme Açısından Türkiye’de Çocukluğun Tarihi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (31), 41-52.
Alisinanoğlu, F., Karabulut, R. & Türksoy, E. (2020). Pandemi sürecinde çocukluk dönemi korkularına yönelik aile görüşleri. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi. 6(14), 547-568.
Baird, S., Seager, J., Sabarwal, S., Guglielmi, S., & Sultan, M. (2020). Adolescence in the time of covid-19: Evidence from Bangladesh. Policy Brief. Gender and Adolescence: Global Evidence; South Asia Gender Innovation Lab. World Bank, Washington, D.C.
Benner, A. D., & Mistry, R. S. (2020). Child development during the COVID‐19 pandemic through a life course theory lens. Child Development Perspectives, 14(4), 236-243.
Buchmann, M. & Steinhoff, A. (2017). Social inequality, life course transitions, and adolescent development: Introduction to the special issue. J. Youth Adolesence. 46, 2083-2090.
Bulut, S. (2009). Depremden sonra çocuklarda görülen travma sonrası stres tepkilerinin yaş ve cinsiyetler açısından karşılaştırılması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 4(3), 43-51.
Campbell, A. M. (2020). An increasing risk of family violence during the Covid-19 pandemic: Strengthening community collaborations to save lives. Forensic Science International: Reports, 2, 100089.
Can, E. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi. 6(2), 11-53.
Cheah, C. S. L., Wang, C., Ren, H., Zong, X., Cho, H. S. & Xue, X. (2020). Covid-19 racism and mental health in Chinese American families. Pediatrics. https://doi.org/10.1542/peds.2020-021816
Cluver, L., Lachman, J. M., Sherr, L., Wessels, I., Krug, E., Rakotomalala, S. & McDonald, K. (2020). Parenting in a time of Covid-19. Lancet. 395(10231). Courtney, D., Watson, P., Battaglia, M., Mulsant, B. H., & Szatmari, P. (2020). Covid-19 impacts on child and youth anxiety and depression: challenges and opportunities. The Canadian Journal of Psychiatry, 65(10), 688-691.
Çalışkan, Y. (2020). Covid-19 pandemisi ve karantina sürecinde çocuk ruh sağlığı. Medical Research Reports. 3(Özel Sayı), 149-154. de Miranda, D. M., da Silva Athanasio, B., de Sena Oliveira, A. C., & Silva, A. C. S. (2020). How is Covid-19 pandemic impacting mental health of children and adolescents?. International Journal of Disaster Risk Reduction, 101845.
Dvorsky M., Breaux, R. & Becker, S. P. (2020). Finding ordinary magic in extraordinary times: Child and adolescent resilience during the Covid-19 pandemic. European Child and Adolescent Psychiatry. 1-3.
Elder, Jr. G., H. (1998). The life course as developmental theory. Child Development. 69(1), 1-12.
Elder, Jr. G., H. (1994). Time, human agency and social change: Perspectives on the life course. Social Psychology Quarterly. 57(1), 4-15.
Erdoğan, İ. (1999). Depremden sonra eğitim de eskisi gibi olmamalı. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 63, 1-3.
Erol, R. (2020). Covid 19 enfeksiyonunun çocuklar üzerindeki psikososyal etkileri. Yüksek İhtisas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 1, 109-114.
Gilligan, M., Karraker, A. & Jasper, A. (2018). Linked lives and cumulative inequality: A multgenerational family life course framework. J. Fam Theory Rev. 10(1). 111-125.
Glynn, L. M., Davis, E. P., Luby, J. L., Baram, T. Z., & Sandman, C. A. (2021). A predictable home environment may protect child mental health during the Covid-19 pandemic. Neurobiology of Stress. https://doi.org/10.1016/j.ynstr.2020.100291
Hanushek, E. A., & Woessmann, L. (2020). The economic impacts of learning losses. OECD Education Working Papers No. 225.
Humphreys, K. L., Myint, M. T., & Zeanah, C. H. (2020). Increased risk for family violence during the COVID-19 pandemic. Pediatrics, 146(1).
Isumi, A., Doi, S., Yamaoka, Y., Takahashi, K. & Fujiwara, T. (2020). Do suicide rates in children and adolescents change during shool closure in Japan? The acute effect of the first wave of Covid-19 pandemic on child and adolescent mental health. Child Abuse & Neglect. 110, 1-5.
Jones, T. M., Nurius, P., Song, C., & Fleming, C. M. (2018). Modeling life course pathways from adverse childhood experiences to adult mental health. Child abuse & neglect, 80, 32-40.
Karabulut, D. & Bekler, T. (2019). Doğal afetlerin çocuklar ve ergenler üzerindeki etkileri. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi. 5(2), 368-376.
Karataş, Z. (2020). Covid-19 pandemisi sürecinin LGS ve YKS sınavına hazırlık sürecinde olan çocuk ve ergenlerin psikolojilerine yansımalarının incelenmesi. Gençdoğan, B. (Ed.). Pandemi Döneminde Çocuk ve Ergen Psikolojisi. 1. Baskı. Türkiye Klinikleri. 54-74.
Kırkpınar, P. (2009). 12 Eylül askeri darbesinin gençliğin üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi.
King, S., Dancause, K., Turcotte‐Tremblay, A. M., Veru, F., & Laplante, D. P. (2012). Using natural disasters to study the effects of prenatal maternal stress on child health and development. Birth Defects Research Part C: Embryo Today: Reviews, 96(4), 273-288.
Kipgen, N. (2020). Covid-19 pandemic and racism in the United States and India. Econ Political Wkly, 55(23), 21-26.
König, J., Jäger-Biela, D. & Glutsch, N. (2020). Adapting to online teaching during Covid-19 school closure: teacher education and teacher competence effects among early career teachers in Germany. European Journal of Teacher Education. 43(4), 608-622.
Masonbrink, A. R. & Hurley, E. (2020). Advocating for children during Covid-19 school closures. Pediatrics. 146. https://doi.org/10.1542/peds.2020-1440
Öztürk, M. S., Yılmaz, N., Erbil, D. D. & Hazer, O. (2020). Covid-19 pandemi döneminde hane halkındaki çatışma ve birlik beraberlik durumunun incelenmesi. Turkish Studies. 15(4), 295-314. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44424
Patrick, S. W., Henkhaus, L. E., Zickafoose, J. S., Lovell, K., Halvorson, A., Loch, S. & Davis, M. M. (2020). Well-being of parents and children during the Covid-19 pandemic: A national survey. Pediatrics, 146(4).
Peek, L., Abramson, D. M., Cox, R. S., Fothergill, A. & Tobin, J. (2018). Children and Disasters. H. Rodriguez vd. (Eds.). Handbook of disaster research. 243-257.
Pembecioğlu, N. (2020). Covid-19 - Medya okuryazarlığı ve çocuklar üzerindeki etkileri. Çocuk ve Medeniyet. 5(9), 73-112.
Petretto, D., Masala, I. & Masala, C. (2020). School closure and children in the outbreak of Covid-19. Clinical Practice & Epidemiology in Mental Health. 16, 189-191.
Pieh, C., Budimir, S. & Probst, T. (2020). The effect of age, gender, income, work and physical activity on mental health during coronavirus disease (Covid-19) lockdown in Austria. Journal of Psychosomatic Research.
Rundle, A. G., Park, Y., Herbstman, J. B., Kinsey, E. W., & Wang, Y. C. (2020). Covid‐19-related school closings and risk of weight gain among children. Obesity, 28(6), 1008-1009.
Setterstes Jr. R. A., Bernardi, L., Harkönen, J. (2020). Understanding the effects of Covid-19 through a life course lens. Advances in Life Course Research. 45. https://doi.org/10.1016/j.alcr.2020.100360
Sher, L. & Peters, J. (2020). The impact of the Covid-19 pandemic on suicide rates. QJM: An International Journal of Medicine. 113(19), 707-712.
Singh, E. S. J. (2021). The Impact of Covid 19 on Children. Saudi J Nurs Health Care, 4(1), 1-3.
Şahbudak, B. & Emiroğlu, N. İ. (2020). Çocuk ve ergende Covid-19 salgını ve duygu durum bozuklukları birlikteliği. Turk J. Child Adolesc Ment Health. 27(2), 59-63.
Tarkoçin, S., Alagöz, N. & Boğa, E. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının pandemi sürecinde (Covid-19) davranış değişiklikleri ve farkındalık düzeylerinin anne görüşlerine başvurularak incelenmesi. Turkish Studies. 15(6), 1017-1036.
Usher, K., Bhullar, N., Durkin, J., Gyamfi, N., & Jackson, D. (2020). Family violence and Covid‐19: Increased vulnerability and reduced options for support. International Journal of Mental Health Nursing. 29, 549-552.
Uzun, H., Karaca, N. H., & Metin, Ş. (2021). Assesment of parent-child relationship in Covid-19 pandemic. Children and Youth Services Review, 120, 105748.
Wagner, K. D. (2020). Addressing the experience of children and adolescents during the Covid-19 pandemic. The Journal of clinical psychiatry, 81(3).
Wang, S., Chen, X., Li, Y., Luu, C., Yan, R. & Madrisotti, F. (2020). ‘I’m more afraid of racism than of the virüs!’: racism awareness and resistance among Chinese migrants and their descendants in France during the Covid-19 pandemic. European Societies.
Xue, J., Chen, J., Chen, C., Hu, R., & Zhu, T. (2020). The hidden pandemic of family violence during Covid-19: Unsupervised learning of tweets. Journal of medical Internet research, 22(11).
Yalçın, H., Dai, H. & Erkoç, E. (2020). Ebeveynlerin virüs salgınına ilişkin duygu durumları ve çocuklara etkileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 7(9), 128-142.
Yektaş, Ç. (2020). Ergenlerde pandeminin ruhsal etkileri. Ercan E. S., Yektaş, Ç., Tufan, A. E. & Bilaç, O. (Eds.). Covid-19 Pandemisi ve Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı. 1. Baskı. Türkiye Klinikleri. 13-18.
Yıldız, A. & Vural, Y. A. (2020). Covid-19 pandemisi ve derinleşen eğitim eşitsizlikleri. Türk Tabipler Birliği. Covid 19 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu. https://www.ttb.org.tr/kutuphane/covid19-rapor_6/covid19-rapor_6_Part64.pdf
Yoshikawa, H., Wuermli, A. J., Britto, P. R., Leckman, J. F., Lye, S. J. & Stein, A. (2020). Effects of the global pandemic on early childhood development: Short- and long-term risks and mitigating program and policy actions. The Journal of Pediatrics. 223, 188-193.