Mitlerin Kendini Yeniden Üretimi: Aydınlanma Felsefesinden Aydınlanma Projesine

Aydınlanma felsefesinin yarattığı özgürlükçü yapı, fen bilimleriyle sosyal bilimleri ayrıştırır ve bu ayrışma sürecinde rasyonel bireyler yaratılır. Ancak zaman içinde bu bireylerin dünyada yaşattıkları yıkımla birlikte aydınlanma felsefesi eleştirilmeye başlar. Aydınlanma felsefesinin yarattığı özgürlükçü yapı bireylere mutlu bir hayat sunmak yerine, savaşların, soykırımların, ekonomik krizlerin yaşandığı bir dünya yaratır. Elbette ki bütün bu yaşananlar tek başına aydınlanma ile ilintili değilse de, yine de onun vadettikleriyle bağdaşmaz. Feodal düzenin içinden bakıldığında Aydınlanmanın adaletli, eşitlikçi, insan hakları için çalışan bir dünya inşa etmesi beklenirken, 2. Dünya savaşının ardından aydınlanma çağının arkasında bıraktıklarına bakıldığında sonucun koca bir enkazdan fazlası olmadığı görülür. Bu çalışmada, politik ekonomi yaklaşımı ile aydınlanma çağının vaat ettikleri değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Aydınlanma felsefesi, Immanuel Kant, akıl, aydınlanmanın diyalektiği

PDF

___

Adorno, T. & Horkheimer M. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği. (Nihat Ülner, Elif Öztarhan Karadoğan Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi Brodie, A. (2007). The Scottish Enlightenment. Edinburgh: Birlinn Limited West Newington House. Cassirer, E. (2000). Aydınlanma Çağının Düşünme Biçimi (Doğan Özlem Çev.). Toplumbilim, Aydınlanma Özel Sayısı (11), 37-49. Davies, S.(2005). Aydınlanma. Liberal Düşünce Dergisi. 10(15), 5-10. Edelstein, D. (2010). The Enlightenment: A Genealogy. London: University of Chicago Press. Foucault, M. (2000). Aydınlanma Nedir?. (Eda Özgül, Özlem Oğuzhan Çev.). Toplumbilim, Aydınlanma Özel Sayısı (11), 69-76. Gay, P. (1977). The Enlightenment: An Interpretation; The rise of Modern Paganism. New York: Norton. Habermas, J. (1997). “Modernity: An Unfinished Project”, In Habermas and the Unfinished Project of Modernity 38-58. (Maurizio Passerin d’Entreves, Seyla Benhabib (Cambridge: MIT Pres Eds.). Horkheimer, M. (2016). Akıl Tutulması. (Orhan Koçak Çev). İstanbul: Metis Yayınevi. Kant, I. (2000). Aydınlanma Nedir? Sorusuna Yanıt (Nejat Bozkurt Çev.). Toplumbilim, Aydınlanma Özel Sayısı (11), 17-21. Koçak, O. (2016). Önsöz, Akıl Tutulması içinde 9-57. İstanbul: Metis Yayınevi. Mendelssohn, M.(2000). Aydınlanma Nedir? Sorusu Üzerine (Ali Irgat Çev.). Toplumbilim. Aydınlanma Özel Sayısı (11), 13-15. Outram, D. (2007). Aydınlanma. (Sevda Çalışkan, Hamit Çalışkan Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları. Pagden, A. (2013). The Enlightenment and Why It Still Matter?. New York: Random House Publishing Group. Porter, R. (2001). The Enlightenment. New York: Palgrave. Robertson, J. (2005). The Case for the Enlightenment, Scotland and Naples 1680-1760. New York: Cambridge University Press. Schmidt, J. (2000). Aydınlanma Neydi? Moses Mendelssohn ve Immanuel Kant Berlinische Monatsschrift’i Nasıl Yorumladı?. (Fahrettin Altun Çev.). Toplumbilim. Aydınlanma Özel Sayısı (11), 23-36. Schmidt, J. (2000). What Enlightenment Project?. Political Theory 8(6): 734-757. Skirbekk, G. ve Gilje, N.(2013). Felsefe Tarihi: Antik Yunan’dan Modern Dönem. (Emrah Akbaş ve Şule Mutlu Çev.). İstanbul: Kesit Yayınları)