Yafes YILDIZ, Öznur AKYÜZ SÜMBÜL, Hasan Hüseyin HAYAT, İlkay HAYAT, Salih ŞAHİN, Aykut SÜMEN

KABUK BÖCEKLERİNE KARŞI KULLANILAN FEROMON TUZAKLARINDA KARŞILAŞILAN HATALAR VE EKSİKLİKLER

Ülkemizin önemli kaynaklarından olan ormanlarımız birçok biyotik ve abiyotik etmenlerin tehdidi ile karşı karşıyadır. Biyotik etmenlerin başında orman zararlısı böcekler gelmekte ve bunların neden olduğu zarar orman yangınlarından çok daha fazla olması dolayısıyla dumansız yangın şeklinde ifade edilmektedir. Orman kaynaklarımızın korunması ve sürdürebilirliğinin sağlanması hayati öneme sahiptir. Bu nedenle bu zararlıların başında gelen kabuk böcekleri ile doğaya uygum mücadele edilmesi gerekmektedir. Günümüzde kimyasal mücadele yerine doğaya uyumlu farklı yöntemler kullanılmaktadır. Zararlı böceklerle mücadele amacıyla en geniş kullanım alanına sahip olan yöntem feromon tuzak sistemleridir. Feromon tuzakları kabuk böcekleriyle de mücadele kullanılan en başarılı yöntemlerden biridir. Bu yöntemin en büyük avantajı türe özgü oluşu ve doğaya dost olmasıdır. Mücadelenin başarısını etkileyen en önemli faktör uygulama esaslarına dikkat edilmesidir. Bu çalışmada arazide farklı yıllarda ve bölgelerde yapılan arazi çalışmalarında, feromon tuzağı uygulamalarda karşılaşılan hata ve eksiklikler verilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kabuk böcekleri, feromon, feromon tuzakları, hata

MISTAKES AND DEFICIENCIES IN THE USAGE OF PHEROMONE TRAPS AGAINST BARK BEETLES

Forests, which are one of the important resources of Turkey, are faced with the threat of many biotic and abiotic factors. Forest pest insects are the leading biotic factors and the damage caused by them is much more than forest fires, so it is expressed as smokeless fire. It is of vital importance to protect our forest resources and ensure their sustainability. For this reason, it is necessary to controlling tothe bark beetles, which are the leading pests, in accordance with the nature. Today, different methods compatible with nature are used instead of chemical control. The most widely used method for pest control is sexual pheromone trap systems. Pheromone traps are one of the most successful methods used to controlling the bark beetles. The biggest advantage of this method is that it is specific to the species and is nature friendly. The most important factor affecting the success of the struggle is the attention to application principles. The selection of the insect species and the specific pheromone preparation is very important in the establishment of pheromone traps. In addition, it is of great importance that natural enemy species that fall into traps are released back into nature by regular checks. The pheromone preparations should be hung on the traps 2 weeks before the target species flying time. Traps should be hung securely in forest openings or on the edges of stands, taking into account the prevailing wind direction. In order not to lose the effectiveness of unused / to be used later preparations, they should be stored in suitable temperature conditions. For this reason, taking into account the number of personnel, assignments for these works will ensure that more accurate and accurate results are obtained, and this will contribute to our struggle. In this study, it was tried to give mistakes and deficiencies encountered in pheromone trap applications in the field studies carried out in different years and regions in the field.

Keywords:

Bark beetle, pheromone, pheromone trap, deficiencies,

PDF

___

1. Arslangündoğdu, Z. (1999). İzmir Orman Bölge Müdürlüğünde Böceklere Karşı Feromonların Kullanılması Üzerine Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul, 60 s.
2. Baş R. & Selmi E. (1990). Türkiye Ormanlarında Zarar Yapan Scolytus Türleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A, 40 (2): 34-53.
3. Dönmez H. (2006). Mersin Orman İşletme Müdürlüğü İğne Yapraklı Orman Ağaçlarında Zarar Yapan Scolytidae (Coleoptera) Türleri ile Önemli Parazitoid ve Predatörlerinin Saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Ankara, 93 s.
4. Emin A. (2012). Orman Zararlıları ile Mücadele Eğitim Sunusu. Orman Mühendisleri Odası, https://ormuh.org.tr/uploads/docs/Orman%20zararlilari%20ve%20mucadelesi. pdf, Erişim Tarihi: 25.04.2021
5. Eroğlu M. (2017). Orman Zararlılarının Yönetimi Ders Notu. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, http://www.ktu.edu.tr/dosyalar/ormankoruma_4e649.pdf. Erişim Tarihi:15.04.2021
6. Göktürk T., Özkaya M.S. & Aksu Y. (2010). Feromon Tuzaklarının Asılma Yüksekliklerinin Böcek Yakalama Oranı Üzerine Etkileri. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, IV: 1336-1343.
7. Laz B. (2001). Kahramanmaraş Andırın Kızılçam Ormanlarında Akdeniz Çam Kabuk Böceği (Orthotomicus erosus Woll.) ve Büyük Orman Bahçıvanı (Blastophagus piniperda Lin.)’na Karşı Feromon Denemesi ve Sonuçları. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Kahramanmaraş, 51 s.
8. OGM. (2016). Orman Bitkisi ve Bitkisel Ürünlerinde Önemli Zararlı ve Hastalıkları Tanıma Kılavuzu. Orman Genel Müdürlüğü, Orman Zararlılarıyla Mücadele Daire Başkanlığı, Ankara, 184 s.
9. Öymen T. (1992). Türkiye Orman Scolytidae Türleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A, 42 (1): 77-91.
10. Özcan G.E. (2009). Maçka Orman İşletmesi Doğu Ladini Ormanlarında Başlıca Kabuk Böceklerinin Savaş Olanaklarının Araştırılması. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Trabzon, 147 s.
11. Sade E. (2007). Bazı Feromon Preparatlarının Ips sexdentatus (Boerner) (Coleoptera, Scolytidae) ve Pityokteines curvidens (Germar) (Coleoptera, Scolytidae)’e Karşı Biyoteknik Mücadelede Kullanılabilirliğinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Bartın, 205 s.
12. Sarıkaya O. (2008). Batı Akdeniz Bölgesi İğne Yapraklı Ormanlarının Scolytidae (Coleoptera) Faunası. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Isparta, 225 s.
13. Selmi, E. (1998). Türkiye Kabuk Böcekleri ve Savaşı. İstanbul Üniversitesi, Yayın No: 4042, Fen Bilimleri Enstitüsü Yayın No: 11, Emek Matbaacılık, İstanbul, 196 s.
14. Serez M. & Zümreoğlu A. (2001). Tarım ve Orman Zararlılarına Karşı Biyoteknik Yöntemler. Dilek Ofset, Çanakkale, 108 s.
15. Serez, M. (1983). Türkiye Orman Zararlısı Böceklerden Ips sexdentatus (Börner) Savaşında İlk Feromon Denemeleri. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 6 (2): 251-265.
16. Serez, M. (1985). Sentetik Feromon “Ipslure”nin Orthotomicus erosus (Woll.) Popülasyonuna Karşı Kullanılması. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 8 (1-2): 41-47.
17. Serez, M. (1987). Bazı Orman Kabuk Böcekleriyle Savaşta Feromonların Kullanılma Olanakları. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 10 (1-2): 99-131.
18. Varlı S. V. ve Sever, A. (2013). İstanbul Gaziosmanpaşa Ağaçlandırma Alanında Akdeniz Çam Kabuk Böceği Orthotomicus erosus Wollaston, 1857 (Coleoptera, Curculionidae, Scolytinae)’a Karşı Feromon Denemesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 15 (1): 1-10.
19. Yıldırım S. (2011). Isparta-Aksu Yöresi İğne Yapraklı Ormanlarında Zararlı Kabuk Böceği Türleri. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Isparta, 68 s.
20. Yıldız Y. (2012). Bartın ve Karabük Ormanlarının Scolytidae Faunası ve Bazı Önemli Türlerin Biyolojilerinin Belirlenmesi. Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Bartın, 139 s.
21. Yiğit B. (2017). Ordu İli İbreli Ağaç Türlerinde Zarar Yapan Kabuk Böcekleri (Curculionidae: Scolytinae). Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Bartın, 59 s.