PEYGAMBER KISSALARININ DİNÎ EDEBİYATA YANSIMASINA BİR ÖRNEK “SULTAN VELED VE FARSÇA RUBAİLERİ”
Sultan Veled, 1226 yılında bugünkü Karaman ilimizde dünyaya gelmiş, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin büyük oğludur. Tahsilini Konya ve Şam’da yapan Sultan Veled, babasının sohbetlerinde de bulunarak ilmi ve tasavvufî konularda kendini yetiştirmiş isimlerin başında gelir. Babasının vefatından sonra Mevleviliği bir tarikat haline getirmiş, 1285 yılında Mevlevi tarikatının şeyhi olmuş, 1312 yılına kadar (ölüm tarihi) şeyhliğini devam ettirmiş, ölümünden sonra, babasının kabrinin bulunduğu türbeye defnedilmiştir.Sultan Veled’in bir Dîvan’ı, İbtidânâme, Rebâb-nâme, İntihâ-name ve Maarif isimli eserleri bulunmaktadır. Babasının izinde bir şair ve mutasavvıf olan Sultan Veled’in şiirlerine baktığımızda ise, yorumlayıcı ve öğretici bir tarz karşımıza çıkmaktadır. Şiirlerini genel olarak Farsça kaleme alan şairin, Türkçe, Farsça-Türkçe, Farsça-Türkçe-Rumca karışık beyitleri de bulunmaktadır. Biz bu çalışmamızda, Sultan Veled’in Farsça rubailerindeki “Peygamberler ve Kıssaları” temasına bakmaya çalışacağız.
AN EXAMPLE OF THE REFLECTION TO THE RELIGIOUS LITERATURE OF PROPHET’S PARABLES “SULTAN WALAD AND HIS PERSIAN RUBAIS”
Sultan Walad, the eldest son of Mawlana, was born in a city whose name is Karaman nowadays in 1226. Sultan Walad who studied in Konya and Damascus also improved himself in scientific and mystic subjects by attanding his father’s conversations. After his father’s death, he founded the Mawlawiya order and became the sheikh of this order in 1285. He remained as a sheikh until 1312 that is his death time. After his death he was buried into the mauseloum where his father was buried before. Sultan Walad’s works are Diwan, Ibtidaname, Rebabname, Intihaname and Maarif. An interpretative and didactic style is seen in Sultan Walad’s poems, a poet and mystic in the way of his father. Sultan Walad, who generally wrote his poems in Persian language, has also got Turkish, Persian-Turkish, Persian-Turkish-Greek poems. In our study we try to deal with “Prophets and Their Stories” in Sultan Walad’s rubais.
Keywords:
Sultan Walad, Mawlana, Rubai Prophets and their stories,
___
- Banarlı, Nihad Sâmi, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1998.Bolay, Süleyman Hayri, “Âdem”, TDV, İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1998, c. 1.Çakan, İsmail L. – Solmaz, Mehmed, Kur’ân-ı Kerîm’e Göre Peygamberler ve Tevhid Mücadelesi, Ensar Yay., İstanbul, 2016.Çelebi, Kâtip, Keşfu'z-Zünûn, İstanbul, 1945, c. 2. Değirmençay, Veyis, “Sultan Veled’in Mevlâna’ya Methiyeleri” Tarihî Süreçte Mevlâna ve Eserleri Sempozyumu, Bildiriler, 8-10 Aralık 2011, ss. 57-74.----------, “Sultan Veled”, TDV, İslam Ansiklopedisi, Ankara, 2009, c. 37. ----------, Rubailer, Sultan Veled, Kurtuba Kitap Yay., İstanbul, 2010.----------, Sultan Veled ve Rebabnâme, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), Erzurum, 1996.Eflâkî, Ahmed, Menâkıbu’l-Ârifîn (Ariflerin Menkıbeleri), Ter. Tahsin Yazıcı, Kabalcı Yay., İstanbul, 2012.Gibb, E. J. Wilkinson, Osmanlı Şiir Tarihi, I-II, Ter. Ali Çavuşoğlu, Akçağ Yay., Ankara, t.y. Gölpınarlı, Abdülbâki, Mevlânâ’dan Sonra Mevlevîlik, İnkılâp Yay., İstanbul, 2006. Harman, Ömer Faruk, “Eyyûb” TDV, İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1995, c. 12.----------, “Mûsâ”, TDV, İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 2006, c. 31. İmam Hafız İbn Kesir, Peygamberler Tarihi, Ter. : Mahmut Varhan, Hasan Ali Saygın, Polen Yay., İstanbul, 2011. Kabaklı, Ahmet, Tasavvuf Tarikat Edebiyat, TEV Yay., İstanbul, 2008. ----------, Türk Edebiyatı, TEV Yay., İstanbul, 2008.Köksal, M. Asım, Peygamberler Tarihi I-II, TDV Yay., Ankara, 2016.Kur’ân-ı Kerîm Meali. DİB Yay., Ankara, 2009. Mengi, Mine, Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Akçağ Yay., Ankara, 2008.Özkırımlı, Atilla, Türk Edebiyatı Tarihi, İnkılâp Yay., İstanbul, 2004.Öztürk, Kâzım, Lârende’de Açan Gül Sultan Veled’in Evrensel Mesajları, NKM Yay., İstanbul, 2013.Paşa, Ahmet Cevdet, Kısas-ı Enbiya ve Tevârih-i Hulefâ, Ter.: Metin Muhsin Bozkurt, Çelik Yay., İstanbul, 2011. Sâlebî, Arâis, Mısır, 1370-1951.Sami, Şemseddin, Kâmûs-ı Türkî (Latin Harfleriyle), Hz.: Raşit Gündoğdu – Niyazi Adıgüzel – Ebul Faruk Önal, İdeal Yay., İstanbul, 2017, s. 912. Sultan Veled, Velednâme.Taberî, Tarih, Mısır, 1326-1908(1909) c. 1-13. Yıldız, Osman, Yûsuf u Zelihâ (Destân-ı Yûsuf), Akçağ Yayınları, Ankara, 2008. Yılmaz, Ali, Türk İslam Edebiyatı El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara, 2014.
- ISSN: 2148-3507
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: Bartın Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
KUR’AN-I KERİM’DEN ÖRNEKLERLE ARAPÇADA İSİM VE FİİLİN DELALET ETTİĞİ ANLAMLAR ARASINDAKİ FARKLAR
İSLAM HUKUKU AÇISINDAN BİR PRENSİP OLARAK ŞÛRÂ ve İSTİŞÂRE
KUR’ÂN’IN ÇİFT KUTUPLU ANLATIMI
PEYGAMBER KISSALARININ DİNÎ EDEBİYATA YANSIMASINA BİR ÖRNEK “SULTAN VELED VE FARSÇA RUBAİLERİ”