Öz İnsan varoluşunun ilk zamanlarından başlayarak onun estetik hazlarının tetikleyicisi olan ney, kamıştan üretilmiş nefesli bir sazdır. Bir çalgı olarak farklı biçimleriyle kullanılan ney türevleri, Anadolu’da başpâreli biçimiyle On üçüncü yüzyıl sonrasında farklı bir anlam kazanmış, ilahi bilgeliğin temsilcisi olmuştur. Kendi içerisinde akorduna göre birçok çeşidi bulunan ney, gövde, başpâre ve parazvâne bölümlerinden oluşmaktadır ve her saz gibi kendine has zorluklara sahiptir. Ney fiziki varlığı, ses kapasitesi ve icra biçimi olarak Türk müziğinde, özellikle tasavvuf müziğinde büyük önem kazanmıştır. Ancak bu işlevin ötesinde ney, kendisine yüklenilen anlam neticesinde ilahi âlemden uzak düştüğünün bilincinde olan kâmil insanı temsil etmiştir. Mevlâna ney üzerinden sadece ayrılıkları tasvir etmemiş, bir kavuşma reçetesi sunmuştur. Yokluk, Hayâl ve Varlık âlemleri arasında seyreden insan ruhu, mûsikî ile yücelir. Varlık âleminin duyularla sınırlı darlığı, hayâl âleminde azalır ve yokluk âlemine kapılar açar. Ney üzerindeki delikler insan başındaki uzuvlardan çok duyuları temsil eder, bu deliklerin kapatılması halinde içsel duyuların açılacağı, ortaya çıkan karanlığın sonsuz hayatın kapılarını aralayacağı anlatmaktadır. Böylelikle ney, insanı dağa, taşa sığmayıp gönlünde yer bulan ilahi hakikatle buluşturan ve kavuşmayı körükleyen bir sembol haline gelmiştir.