Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Okuma Alışkanlıkları, Tutumları ve Deneyimlerinin Resimli Hikâye Kitabı Seçme Yeterliliklerini Yordama Düzeyi

Hikâye dinleme ve okuma, çocukların hem ev içi hem de okul öncesi eğitim kurumlarında gelişimlerinin eğlenerek desteklendiği önemli etkinliklerden biridir. Çocuklara sunulacak zengin içerikte, kaliteli çocuk kitapları çocukların gelişimlerini desteklemek adına büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, okul öncesi öğretmenlerinin piyasada yayınlanan kitaplar arasından çocukların gelişim düzeylerine uygun kitapları seçmeleri önem taşımaktadır. Öğretmen adaylarının okuma tutumları ve alışkanlıklarına bağlı olarak kitaplar hakkında kazandıkları deneyimlerin resimli çocuk kitapları seçme yeterlilikleri üzerine etkisi olabileceği düşünülmektedir. Bu çalışma kapsamında okul öncesi öğretmen adaylarının kişisel okuma kültür ve deneyimlerinin resimli çocuk kitabı seçme yeterlilikleri olan ilişkisinin incelemesi hedeflenmiştir. Çalışmanın katılımcıları 213 (kadın: 172, erkek: 41) okul öncesi öğretmen adayıdır. Çalışmanın verileri ölçek ve demografik bilgi formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmen adaylarının kişisel okuma alışkanlıkları, okuma tutumları, üniversite eğitimleri boyunca okudukları çocuk kitabı sayısı ve çocuk edebiyatı dersi almaları ile resimli hikâye kitabı seçme yeterlilikleri arasında anlamlı ilişki bulunmaktadır.

Pre-Service Preschool Teachers’ Reading Habits, Attitudes, and Experiences as Predictors of Their Level of Competence in Selecting Children’s Illustrated Storybooks

Listening to and reading stories are important activities for children’s development, and they can be supported in pleasant ways both at home and at preschool institutions. Thus, quality children’s books with rich content are important for supporting preschoolers’ development. Therefore, it is important for preschool teachers to choose books that are appropriate for the development level of children. It is thought that the book experiences of the pre-service teachers depend on their reading attitudes and that their habits may influence their competence when selecting picture books for children. This study aimed to examine the relationship between pre-service teachers’ personal reading culture and experiences and their competence in selecting picture books for children. Participants of the study totaled 213 (female, 172; male, 41) pre-service preschool teachers. The results of the study revealed that there is a significant relationship between pre-service teachers’ personal reading habits, reading attitudes, the number of children’s books they read during their university education, and the children’s literature courses they take at the university and their competence in selecting children’s picture books.

PDF

___

Altun, D. (2016) A multilevel analysis of home and classroom literacy environment in relations to preschoolers’ early literacy development (Doctoral dissertation). Middle East Technical University, Ankara, Turkey
Altun, D. (2013). An investigation of the relationship between preschoolers’ reading attitudes and home literacy environment (Master’s thesis). Middle East Technical University, Turkey.
Altun, D., & Tantekin-Erden, F. (2015). Okuryazarlık süreci açısından ev-içi okuryazarlık ortamı: çocukların ilkokula başlamadan önce ev-içi okuryazarlık deneyimlerinin incelenmesi [Home literacy envronment regarding literacy development process: an examination of children’s home literacy environment before entering primary school 14. Uluslararası Katılımlı Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu (USOS), Bartın, Türkiye.
Arizpe, E., & Styles, M. (2004). Children reading pictures: Interpreting visual texts. London: Routledge.
Baccus, A. A. (2004). Urban fourth and fifth grade teachers’ reading attitudes and efficacy beliefs: Relationships to reading instruction and to students’ attitudes and efficacy beliefs (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertation and Theses database. (UMI No. 3123161)
Bayram, S. (2001). Türkiye'de kitap okuma alışkanlığı [The reading habits in Turkey]. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
Bus, A. G., Van Ijzendoorn, M. H., & Pellegrini, A. D.(1995). Joint book reading makes for success in learning to read: A meta-analysis on intergenerational transmission of literacy. Review of educational research, 65(1), 1-21.
Çatalcı -Soyer, A. (2009). Okul öncesi dönem çocuk hikâye kitapları: Stereotipler ve kimlikler [Storybooks of the preschool kids: sterotypes and identities]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (1), 13-27.
Dağlıoğlu, H. E., & Çakmak Çamlıbel, Ö. (2009). Okul öncesi çocuklarına yönelik yayınlanan hikâye kitaplarının şiddet ve korku öğeleri açısından incelenmesi [Examination of story books produced towards preschool children regarding elements of violence and horror]. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 510-534.
Dedeoğlu, H., & Ulusoy, M. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma tutumları [Classroom pre-service teachers' reading attitudes]. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 1(2), 80-88.
Ergün, M., & Gündüz, A. (2011). Okul öncesi öğretmen adaylarının okul öncesi çocuk kitaplarını değerlendirmesi [Pre-service preschool teachers’ evaluations of children’s book]. Journal of Educational and Instructional Studies in the World, 1(1), 23-29.
Esgin, A., & Karadağ, Ö. (2000). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı [Reading habits of university students]. Popüler Bilim, 7(82), 19-23.
Evans, M. D. R., Kelley, J., & Sikora, J. (2014). Scholarly culture and academic performance in 42 nations. Social Forces, 92(4), 1573-1605.
Evans, M. D., Kelley, J., Sikora, J., & Treiman, D. J. (2010). Family scholarly culture and educational success: Books and schooling in 27 nations. Research in Social Stratification and Mobility, 28(2), 171-197.
Flack, Z., Field, A., & Horst, J. (2017). The effects of shared storybook reading on word learning: a metaanalysis. Developmental Psychology. Retrieved from http://sro.sussex.ac.uk/72697/1/__smbhome. uscs.susx.ac.uk_ellenaj_Desktop_SRO_after%20august_Meta-Accepted-Version.pdf
Geçgel, H., & Burgul, F. (2009). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Okuma İlgi Alanları (Çanakkale Örneği) [Interested reading area of education faculty students (Çanakkale case)]. Tübav Bilim Dergisi, 2(3), 341-353.
Gönen, M., Burçak, F., Uysal, H., & Bediz, E. (2017). 0-3 yaş dönemi kitapları [Book for 0-3 ages]. In M. Gönen (Ed.), Çocuk edebiyatı [Children’s literature] (pp. 77-92). Ankara: Eğiten Kitap.
Gönen, M., Uludağ, G., Fındık Tanrıbuyurdu, E., & Tüfekçi, E. (2014). 0-3 yaş çocuklarına yönelik resimli çocuk kitaplarının özelliklerinin incelenmesi [The examination of children’s picture books’ features for 0-3- year-olds]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 126-139.
Guijarro, A. J. M. (2014). A multimodal analysis of picture books for children: A systemic functional approach. London: Equinox Publishing.
Gündüz, B. (2015). Üniversite 1sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve eleştirel okuma becerileri üzerine bir durum çalışması [A study on university freshmen’s reading habits and critical reading skills: a case study ] (Master’s thesis), Bilkent University, Ankara, Turkey.
Gür, T. (2014). Öğretmen Adaylarının Okuma ve Boş Zaman Değerlendirme Alışkanlıkları [Reading and leisure times activity habits of preservice teachers]. Zeitschrift für die Welt der Türken [Journal of World of Turks], 6(1), 161-180.
Güven, M., & Aktaş, B. Ç. (2014). Eleştirel okuma ve görsel okuma arasındaki ilişki [The relationship between critical reading and visual reading].Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 3(6), 31-45.
Hepburn, E., Egan, B., & Flynn, N. (2010). Vocabulary acquisition in young children: The role of the story. Journal of Early Childhood Literacy, 10(2), 159-182.
Huck, C. S. (1973). Strategies for improving interest and appreciation in literature. In A. Burns, P. C., & Schell, L. M (Eds.) Elementary school language arts. Chicago: Rand McNally.
Karaşahin, M. (2009). İlköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okuma kültürlerinin değerlendirilmesi. [The evaluation of primary and secondary grade teachers reading cultures]. The Ministry of National Education Research Report. Retrieved from http://yegitek.meb.gov.tr/ tamamlanan/ ogretmenlerin_ okuma_kulturleri.pdf
Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, S. & Yılmaz-Özelçi, S. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma stratejileri, eleştirel düşünme tutumları ve üst bilişsel yeterlilikleri [Turkish prospective teachers’ reading strategies, critical thinking attitudes and metacognitive competencies]. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(1), 207-221.
Kırmızı, F. S. (2011). The relationship between reading comprehension strategies and reading attitudes. Education 3–13, 39(3), 289-303.
Kiefer, B. Z., Hepler, S. I., & Hickman, J. (2007). Charlotte Huck's children's literature. McGraw-Hill Companies
Koçak, B., Kurtlu, Y., Ulaş, H., & Epçaçan, C. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme düzeyleri ve okumaya yönelik tutumları arasındaki ilişki [Examining of the elementary class teachers’ critical thinking levels and their attitudes towards reading]. Ekev Akademi Dergisi, 61(61), 211-228.
Konan, N. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin okuma alışkanlıkları [Reading habits of elementary school manager]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19(1), 31-59.
Kuş, Z., & Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları:(İlgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri) [Reading statuses of social studies and Turkish language teacher candidates : (Their attention, habits and levels of using reading strategies)]. Türk Kütüphaneciliği, 24(1), 11-32.
Lewandowicz-Nosal, G. (2017). The joy of reading–reading aloud. A complex partnership. Retrieved from http://library.ifla.org/1791/1/138-lewandowicz-nosal-en.pdf
Mavi, H. F., & Çetin, B. (2009). Beden Eğitimi öğretmen adaylarının kitap okumaya ilişkin görüş ve tutumlarının değerlendirilmesi [The evaluation of pre-service physical education teachers attitutes and views on reading]. Celal Bayar Üniversitesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 1-11.
McKenna, M. C. (1994). Toward a model of reading attitude acquisition. In E. H. Crammer & M. Castle (Eds.), Fostering the love of reading: The affective domain in reading education. (pp. 18-40). Newark, DE: International Reading Association.
Mckenna, M. C., Kear, D. J., & Elisworth, R. A. (1995). Children's attitudes toward reading:A national survey. Reading Research Quarterly, 30(4), 934-956.
Mikulecky, L. J. (1976). The developing, field testing, and initial norming of a secondary/adult level reading attitude measure that is behaviorally oriented and based on Krathwohl’s taxonomy of the affective domain. (Doctoral dissertation), The University of Wisconsin-Madison, USA.
Odabaş, H., Odabaş, Y., & Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği [Reading habit of university students: The model of Ankara University]. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
OECD (2012), Let's read them a story! The parent factor in education, PISA, OECD Publishing. Retrieved from http://dx.doi.org/ 10.1787 /97892 64176232-en
Pallant, J. (2010). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS . Buckingham: Open University Press.
Painter, C., Martin, J. R., & Unsworth, L. (2013). Reading visual narratives. London: Equinox.
Petscher, Y. (2010). A meta‐analysis of the relationship between student attitudes towards reading and achievement in reading. Journal of Research in Reading, 33(4), 335-355.
Progress in International Reading Literacy Study (PIRLS). (2001). PIRLS 2001 International Report. Retrieved from http://timss.bc.edu/ pirls2001i/ pdf/p1_ir_book.pdf.
Reese, E., Sparks, A., & Leyva, D. (2010). A review of parent interventions for preschool children’s language and emergent literacy. Journal of Early Childhood Literacy, 10(1), 97-117.
Richardson, J. S., Morgan, R. F., & Fleener, C. (2009). Reading to learn in the content areas (7th ed.). CA: Wadsworth Cengage Learning.
Sağlam, M., Suna, Ç., & Çengelci, T. (2007). Sınıf öğretmenliği ile diğer öğretmenlik programları öğrencilerinin okuma alışkanlığı düzeylerinin karşılaştırılması [Comparing levels of reading habits of pre-service primary teaching with other teaching programs]. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, 27-29.
Sallabas, M. E. (2008). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki [Relationship between 8th grade secondary school students’ reading attitudes and reading comprehension skills]. Inonu University Journal of the Faculty of Education 9(16), 141–155.
Saracaloğlu, A. S., Karasakaloğlu, N., & Aslantürk, E. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması Adnan Menderes ve Uludağ Üniversiteleri örneği [Comparison of the candidate elementary teachers’ reading interests and reading habits: Adnan Menderes and Uludağ University case]. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 457-480.
Saracaloğlu, A. S., Yenice, N., & Karasakaloğlu, N. (2009). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerileri ile okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişki [The relationship between communication and problem solving skills and reading interest and habits of candidate teachers]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 187-206.
Sénéchal, M., Lefevre, J. A., Thomas, E. M., & Daley, K. E. (1998). Differential effects of home literacy experiences on the development of oral and written language. Reading Research Quarterly, 33(1), 96-116.
Şengül-Bircan, T. (2017). Tarih Öğretmeni Adaylarının Okuma Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme [A study on the reading habit of history teacher candidates]. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 9(1), 25-40.
Smith, M. W., Brady, J. P., & Anastasopoulos, L. (2008). User's guide to the early language & literacy classroom observation Pre-K tool (ELLCO Pre-K). Baltimore: Brookes Publishing.
Sonleitner, C.L. (2005). Metacognitive strategy use and its effect on college biology students’ attitude toward reading in the content area (Master’s thesis). Available from ProQuest Dissertation and Theses database. (UMI No. 1431108).
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate analysis. Boston: Pearson.
Turan, F., Gönen, M., & Aydos, E. H. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının resimli öykü kitaplarını seçme konusunda yeterlik düzeyleri ve kendi yeterliklerine ilişkin algılarının incelenmesi [Examination of level of competence in choosing picture story books and perception of self competence of early childhood education teacher candidates] Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 400-422.
Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) (2016). Key indicators. Retrieved from http://www.tuik.gov.tr/ PreTablo.do?alt_id=1018
Ulusoy, M., & Altun, D. (2016). Preliterate preschoolers’ oral explanations and visual narratives in response to picture books. Paper presented at Omep European Conference, Canterbury, England.
Ulusoy, M., & Altun, D. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk edebiyatı ve resimli çocuk kitapları ile ilgili metaforları [Pre-service preschool teachers’ metaphors about children’s literature and children’s picture books]. Paper presented at International Conference on Quality in Higher Education (ICQH), Sakarya, Turkey.
Ural, S. (2015). Okul öncesi çocuk kitaplarının tanımı [Definition of pre-school children's books].Mübeccel Gönen (Ed.), Çocuk edebiyatı [Children’s literature]. Ankara: Eğiten Kitap.
Uzmen, S., & Mağden, D. (2002). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının prososyal davranışlarının resimli çocuk kitapları ile desteklenmesi [Enhancing six year old preschool children’s prosocial behaviors by using picture books]. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 193-212.
Warmack, W. L. (2007). Elementary education pre-service teachers’ attitudes toward reading. (Doctoral Dissertation). Auburn University, Alabama, The United States.
Weigel, D.J., Martin, S.S., & Bennett, K.K. (2006). Mothers’ literacy beliefs: Connections with the homeliteracy environment and pre-school children’s literacy development. Journal of Early Childhood Literacy, 6(2), 191-211.
Veziroğlu, M., & Gönen, M. (2012). Resimli çocuk kitaplarının MEB Okul Öncesi Eğitim Programı’ndaki kazanımlara uygunluğunun incelenmesi [Review of the eligibility of picture books to the acquisition of the preschool education program of the Ministry of National Education]. Eğitim ve Bilim, 37(163), 226-238.
Yılmaz, B. (2002). Ankara’daki ilköğretim öğretmenlerinin okuma ve halk kütüphanesi kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma [A research on reading and public library use habits of the primary school teachers in Ankara]. Türk Kütüphaneciliği, 16(4), 441-460.
Yılmaz, B., Köse, E., & Korkut, Ş. (2009). Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma [A research on reading habits of Hacettepe University and Bilkent University students]. Türk Kütüphaneciliği, 23(1), 22-51.
Yükselen, A. İ. (2017). Yaş gruplarına göre çocuk kitapları [Children’s book by age group]. In M. Gönen (Ed.), Çocuk edebiyatı [Children’s literature] (pp. 57- 76), Ankara: Eğiten Kitap.