Halil Barış ÖZEL, Şahin PALTA, Erkan ÇAKMAKLI

Arbusküler Mikorizal Fungus Aşılamasının Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky.) Fidanlarının Büyüme Performansı ve Adaptasyon Başarısı Üzerine Etkilerinin Araştırılması

Bu çalışmada, doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky.) fidanlarına arbusküler mikorizal fungus (AMF) aşılaması yapılmıştır. AMF aşılı ve aşısız tüplü fidanlar Yenice yöresinde 3 farklı yükselti kademesine (200-400 m, 400-600 m ve 600-800 m) dikilmiş ve arazi performansları izlenmiştir. Hem yükselti kademelerinin kendi içinde hem de kendi arasında karşılaştırmalar yapılmış ve fidanlıkta kantitatif karakterler (yükselti, boy, kök boğaz çapı, fidan taze ağırlığı, fidan kuru ağırlığı, kök uzunluğu, yan kök sayısı ve yaşama yüzdesi) ölçülmüştür. Ölçümlerin sonucunda mikorizalı ve kontrol fidanları arasındaki karşılaştırmalar varyans analizi ve Duncan testi yardımıyla analiz edilmiş ve en az %95 güven düzeyinde anlamlı olan karakterler kendi arasında oluşturduğu homojen gruplar ile birlikte verilmiştir. Araştırmada AMF uygulaması sonrasında kontrol fidanları ile yapılan karşılaştırmalar sonucunda denemenin tamamında ortalama boy büyümesinin 30,01-43,56 cm, kök boğaz çapının 0,52-0,85 mm, fidan taze ağırlığının 7,97-9,07 g, fidan kuru ağırlığının 4,45-6,52 g, kök uzunluğunun 22,77-31,39 cm, yan kök sayısının 6,10-14,80 adet ve yaşama yüzdesinin %62,54-95,12 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Tüm yükselti kademelerinde incelenen tüm morfolojik karakterlerde ve yaşama yüzdesinde AMF’li fidanlar kontrol fidanlarına üstünlük sağlamıştır. Özellikle yaşama yüzdesi değişkeninde AMF uygulanan kayın fidanlarının kontrol fidanlarına göre %30’a yakın bir üstünlük gösterdiği belirlenmiştir.

Investigation of the Effects of Arbuscular Mycorrhizal Fungi Inoculation on Growth Performance and Adaptation Success of Oriental Beech (Fagus orientalis Lipsky.) Seedlings

In this study, arbuscular mycorrhizal fungi (AMF) inoculation was performed in the oriental beech (Fagus orientalis Lipsky.) seedlings. The tubular seedlings inoculated AMF and non-AMF were planted in 3 different elevation zones (200-400 m, 400-600 m and 600-800 m) in Yenice region and their field performances were monitored. Comparisons were made both within and between the elevation stages and quantitative characters (elevation, height, root collar diameter, seedlings fresh weight, seedlings dry weight, root length, number of side roots and percent of survival) were measured in the nursery. As a result of the measurements, comparisons between AMF and control seedlings were made with the help of variance analysis and Duncan test, and characters that are significant at least 95% confidence level are given together with homogeneous groups formed among themselves. As a result of comparisons made with control seedlings after AMF inoculation in the study, the mean height growth in the whole sample plots were found as 30.01-43.56 cm, root collar diameter 0.52-0.85 mm, seedlings fresh weight 7.97-9.07 g. It was determined that seedlings dry weight was 4.45-6.52 g, root length 22.77-31.39 cm, the number of side roots ranged between 6.10-14.80 pieces and the percentage of survival 62.54-95.12%. In all morphological characters and percentages of survival studied at all elevation levels, the seedlings with AMF provided superiority to the control seedlings. Especially in the percentage of survival variable, it was determined that oriental beech seedlings, where AMF was applied, had a superiority of nearly 30% compared to control seedlings.

Keywords:

Oriental beech Arbuscular mycorrhizal fungi, Growth, Adaptation ability,

PDF

___

1. Atay, İ. (1987). Doğal Gençleştirme Yöntemleri. I-II, İ.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, İ.Ü Yayın No: 3461, F.B.E Yayın No: 1, İstanbul, 290 s.
2. Atalay, İ. (1992). Kayın Ormanlarının Ekolojisi ve Tohum Transfer Yönünden Bölgelere Ayrılması. OATIAM Yayın No: 5, Ankara, 209 s.
3. Anon., (2019). Yenice-Çitdere Detay Silvikültür Planı. Yenice, 35s.
4. Citterio, S., Prato, N., Fumagalli, P., Aina, R., Massa, N., Santagostino, A., Sgorbati, S., Berta, G. (2005). The arbuscular mycorrhizal fungus Glomus mosseae induces growth and metal accumulation changes in Cannabis sativa L. Chemosphere, 59(1), 21-29.
5. Demirbaş, A. (2012). Fertigasyon ve mikoriza uygulamalarının domates ve biber bitkilerinin verimine ve besin elementleri alımına etkileri, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Adana.
6. Hodge, A., Berta, G., Doussan, C., Merchan, F., & Crespi, M. (2009). Plant root growth, architecture and function. Plant and Soil, 321(1-2), 153-187.https://doi.org/10.1007/s11104-009-9929-9.
7. Janos, D. P., Scott, J., Aristizábal, C., Bowman, D. M. J. S. (2013). Arbuscular-mycorrhizalnetworks inhibit Eucalyptus tetrodonta seedlings in rain forest soil microcosms. PLoSOne, https://doi.org/10.1371/journal.pone.0057716.
8. Koch, A. M., Antunes, P. M., Maherali, H., Hart, M. M., & Klironomos, J. N. (2017). Evolutionary asymmetry in the arbuscular mycorrhizal symbiosis: conservatism in fungal morphology does not predict host plant growth. New Phytologist, 214(3), 1330-1337.
9. Kothari, S. K., Marschner, H., & George, E. (1990). Effect of VA mycorrhizal fungi and rhizosphere microorganisms on root and shoot morphology, growth and water relations in maize. New Phytologist, 116(2), 303-311.
10. Kılavuz, A. (2006). Artan Dozlarda Tuz ve Fosfor ile Mikoriza Uygulamasının Nohut (Cicer arietinum l.) Bitkisinde Verim, Azot, Fosfor ve Potasyum İçeriğine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, YYÜ, FBE, Toprak ABD. Van, 32 s.
11.Mondal, N. K., Das, C., & Datta, J. K. (2015). Effect of mercury on seedling growth, nodulation and ultrastructural deformation of Vigna radiata (L) Wilczek. Environmental Monitoring and Assessment, 187(5), 241.
12.OGM (2006). Orman Varlığımız. Orman Genel Müdürlüğü, Ankara, 72 s.
13.Özbucak, T., Kabul, D. (2019). Mikoriza uygulanmış ve uygulanmamış domates bitkisinde farklı fungusit dozlarının meyve kalite parametreleri üzerindeki etkilerinin karşılaştırılması. Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty, 16(2): 161-168.
14. Özel, H.B. (2007). Bartın ve Devrek Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky.) Ormanlarında Meşcere Kuruluşları ve Grup Gençleştirme Uygulamalarının Başarısını Etkileyen Faktörler. ZKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Mühendisliği Anabilim Dalı Doktora Tezi, Bartın, 272 s.
15.Özer, A. (2008). Bazı Kavun Genotiplerinde Arbuscular Mikorizal Fungus Uygulamalarının Fide Gelişimi ve Fusarium oxysporum f.sp. melonis’e Dayanıklılık Düzeylerine Etkileri, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 63s.
16. Poss, J. A., Pond, E., Menge, J. A., Jarrell, W. M. (1985). Effect of salinity on mycorrhizal onion and tomato in soil with and without additional phosphate. Plant and Soil, 88(3): 307-319.
17. Saatçioğlu, F. (1976). Silvikültür I, Silvikültürün Biyolojik Esasları ve Prensipleri, 236 s.
18. SPSS Inc. (2007). SPSS for Windows, Version 16.0. Chicago: SPSS Inc.
19. Yılmaz, E., Gül, A. (2009). Topraksız ortama arbusküler mikoriza aşılamanın patlıcan (Solanum melongena L.) yetiştiriciliği üzerine etkileri. GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2009, 26(2), 55-61.
20.Yu, Y., Zhang, S., Huang, H. (2010). Behavior of mercury in a soil-plant system as affectedby inoculation with the arbuscular mycorrhizal fungus glomus mosseae. Mycorrhiza, 20, 407–414.