SONER YAKAR, Serkan Yılmaz KANDIR, YILDIRIM BEYAZIT ÖNAL

Yeni bir finansman aracı olarak sukuk-kira sertifikası ve vergisel boyutunun incelenmesi

İslam finans sistemi içerisinde önemli bir yer tutan sukuk, Türkiyede de uygulanmaya başlanmıştır. Sukuk, özel sektör tarafından çıkarılabileceği gibi Türkiye Cumhuriyeti Hazinesi tarafından da çıkarılabilir. Sukuk çıkarılmasına ilişkin olarak Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından tebliğ hazırlanmıştır. SPK tebliğine göre Türkiyede sukuk bir kira sertifikası olarak tanımlanmıştır. Oysa sukuk sadece kira sertifikası değil farklı türleri olan bir finansman aracıdır. Türkiyede özel sektör ve hazinenin ilk sukuk ihraçlarında başarı sağlanmıştır. Ancak sukuk ihraçlarındaki başarıların devamlılığının sağlanabilmesi uluslar arası deneyimler ışığında alınması gereken önlemler bulunmaktadır. Bu önlemlerden birincisi, sukukların İslami prensiplere uygunluğunun belirlenmesidir. İkinci önlem, daha önce ihraç edilmiş sukuk için ikincil piyasanın oluşturulmasıdır. Üçüncü olarak ise, potansiyel sukuk yatırımcılarının bilgilendirilmesi amacıyla sukuk performansının ölçülmesi gerekmektedir. Diğer yandan, sukukun cazip bir yatırım aracı haline gelmesindeki diğer bir önemli bir faktörde vergidir. Kira sertifikasının vergilendirilmesine ilişkin temel esaslar 6111 sayılı Kanun ile belirlenmiştir. Daha sonra 2011/1854 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla bu konuda bazı düzenlemeler yapılarak kira sertifikalarının vergilendirilmesi açıklığa kavuşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

-

Investigation of the tax aspect of sukuk leasing certificate as a new financial instrument

Sukuk, that has a prominent role in islamic financial system, has recently been initiated in Turkey. Sukuk may be issued by either private sector or treasury of Republic of Turkey. A notice, concerning sukuk issues, has been settled by Capital Markets Board (CMB). According to the relevant CMB notice, sukuk has been defined as a leasing certificate. Nevertheless, sukuk cannot be accepted merely a leasing certificate. Sukuk is a financial instrument that has several types. In Turkey, initial private sector and treasury Sukuk issues have been successful. However, in order to sustain the success in sukuk issues, there are precautions that should be undertaken in the light of international experiences. First precaution requires the determination of the appropriateness of sukuk to islamic principles. Second, a secondary market should be initiated and developed for previously issued sukuk. Third sukuk performance should be measured to inform potential sukuk investors. On the other hand, another factor impacting the attractiveness of sukuk as an investment alternative is taxation. Basic principles underlying the taxation of leasing certificates has been determined by the law numbered 6111. Later, some arrangements have been made to clarify the taxation of leasing certificates by the cabinet decision numbered 2011/1854.

Keywords:

-,

PDF

___

Abdel-Khaleq, A.H. ve Richardson, C.F. (2007). New Horizons for Islamic Securities: Emerging Trends in Sukuk Offerings. Chicago, Journal of International Law, 7(2), 409-425
Al-Amine, M.A.M. (2001). The Islamic Bonds Market: Possibilities and Challenges. International Journal of Islamic Financial Services, 3(1), 27-44
Altaş, G. (2008), İslami Finans Sistemi, 26 Nisan 2012 tarihinde http://www.tspakb.org.tr/tr/Portals/0/57ad7180-c5e7-49f5-b282- c6475cdb7ee7/AIM_Yayin_ve_Raporlar_Aylik_Yayinlar_2008_gundem_200805.pdf adresinden erişildi
Al-Salem, F.H. (2009). Islamic Financial Product Innovation. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 2(3), 187-200
Alvi, I.A. (2006), SUKUK---Developing a Secondary Market, International Islamic Financial Market. 26 Nisan 2012 tarihinde http://www.iifm.net/media/PDF/presentation/Islamic-Finance-Summit.pdf adresinden erişildi
Ardiansyah, M. ve Qoyum, A. (2011). Testing The Semi-Strong Form Efficiency of Islamic Capıtal Market With Response to Informatıon Content of Dividend Announcement- A Study In Jakarta Islamic Index. International Conference on Management, Malezya
Ayub, M. (2007). Understanding Islamic Finance, John Wiley & Sons: Great Britain
Beik, I.S. ve Hafidhuddin, D. (2008). Enhancing the Role of Sukuk on Agriculture Sector Financing in Indonesia: Proposed Models, Islamic Capital Markets Products, Regulation and Development
Islamic Development Bank: Saudi Arabia
Çikot, Ö. (2012). Borçlanma Araçları. 26 Nisan 2012 tarihinde http://www.tspakb.org.tr/tr/Portals/0/AIM_Gundem/gundem_201203.pdf adresinden erişildi
Cakir, S. ve Raei, F. (2007). Sukuk vs. Eurobonds: Is There a Difference in Value-at-Risk? IMF Working Paper, No: WP/07/237
Derigs, U. ve Marzban, (2008). Review and Analysis of Current Shariah-Compliant Equity Screening Practices. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 1(4), 285- 303
Derigs, U. ve Marzban, S. (2009). New Strategies and a New Paradigm for Shariah-Compliant Portfolio Optimization. Journal of Banking & Finance 33, 1166-1176
Elsheikh, A.A., Al, A. ve Tanega, J. (2011). Sukuk Structure and Its Regulatory Environment in the Kingdom of Saudi Arabia. Law and Financial Markets Review, 5(3), 183-200
Garas, S.N. (2012). The Control of the Shari'a Supervisory Board in the Islamic Financial Institutions
International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 5(1), 8-24
Global Investment House, Sukuks --- A New Dawn Of Islamic Finance Era (2008), Global Research --- GCC. Global Investment House, January 2008, 26 Nisan 2012 tarihinde http://www.menafn.com/updates/research_center/Regional/Special_Ed/gih0108.pdf adresinden erişildi
Gümüş E. (2011), Varlık Kiralama Şirketlerine Ait Kira Sertifikaları ve Vergilendirilmesi, 12 Ekim 2012 tarihinde http://www.vergisorunlari.com.tr/makale.aspx?makaleno=4525 adresinden erişildi
Güngören, M. (2011). Katılım Bankalarında Menkul Kıymet İhracının (Seküritizasyon) Yapısal Farklılık Gösteren Finansal Piyasalarda Uyum Modellemesi: Sukuk Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, T.C. Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Finans Bankacılık Anabilim Dalı Doktora Programı, İstanbul-2011
Hakim, C.M. (2007). Islamic Bonds; Indonesian Experience, Islamic Banking and Finance: Fundamentals and Contemporary Issues, 15 Ekim 2012 tarihinde http://www.hazine.gov.tr/irj/go/km/docs/documents/Hazineyüzde20Web/Kamuyüzde20Finansmany üzdec4yüzdeb1/Yatyüzdec4yüzdeb1ryüzdec4yüzdeb1mcyüzdec4yüzdeb1laryüzde20yüzdec4yüzd eb0yüzdec3yüzdea7inyüzde20Bilgiler/Kirayüzde20Sertifikasyüzdec4yüzdeb1yüzde20Yatyüzdec4y üzdeb1ryüzdec4yüzdeb1mcyüzdec4yüzdeb1yüzde20Kyüzdec4yüzdeb1lavuzu/kira_sertifikasi_yatir imci_kilavuzu.pdf adresinden erişildi
Islamic Finance and Global Financial Stability (April 2010), Islamic Development Bank, Islamic Financial Services Board, 12 Mayıs 2012 tarihinde http://www.ifsb.org/docs/IFSB-IRTI-IDB2010.pdf adresinden erişildi
Jabeen, Z. ve Javed, M.T. (2007). SUKUK-Structures: An Analysis of Risk-Reward Sharing and Wealth Circulation. Pakistan Development Review, 46(4), 405-419
Jobst, A., Kunzel, P., Mills, P. ve Sy, A. (2008).Islamic Bond Issuance: What Sovereign Debt Managers Need to Know. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 1(4), 330-344
Jobst, A.A. (2007). The Economics of Islamic Finance and Securitization. IMF Working Paper, No: WP/07/117
Katılım Bankaları (2009). Türkiye Katılım Bankaları Birliği, 08.01.2013 tarihinde http://www.tkbb.org.tr/download/KATILIMBANK2009TURKCE(INTERNET).pdf adresinden erişildi
Khan, F. (2010). How Islamic Is Islamic Banking? Journal of Economic Behavior &Organization, 76, 805-820
Konca A. (2011), Kira Sertifikaları (Kira Sukuku) ve Vergisel Boyutu, 12 Kasım 2012 tarihinde http://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=12376&arananKey adresinden erişildi
Kordvani, A. (2009). A Legal Analysis of the Islamic Bonds (Sukuk) in Iran. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 2(4), 323-337
Mohamad, S. ve Yusoff, M.F.M. (2008). Key Shariah Rulings on Sukuk Issuance in the Malaysian Islamic Capital Market, Islamic Capital Markets Products, Regulation and Development. Islamic Development Bank: Saudi Arabia
Richardson, C.F. (2006). Islamic Finance Opportunities in the Oil and Gas Sector: An Introduction to an Emerging Field. Texas International Law Journal, 42(1), 119-153
Sairally, B.S. (2002). Murabahah Financing: Some Controversial Issues. Review of Islamic Economics, 12, 73-86
Solé, J. (2008). Prospects and Challenges for Developing Corporate Sukuk and Bond Markets International Monetary Fund: Lessons from a Kuwait Case Study. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 1(1), 20-30
Sophastienphong, K., Mu, Y. ve Saporito, C. (2008). South Asian Bond Markets Developing Long- Term Finance for Growth. World Bank: ABD
Tariq, A.A. (2004). Managing Financial Risks of Sukuk Structures. Master of Science Dissertation, Loughborough University, UK
Tariq, A.A. ve Dar, H. (2007). Risks of Sukuk Structures: Implications for Resource Mobilization
Thunderbird International Business Review, 49(2), 203-223
TCMB Finansal İstikrar Raporu---Mayıs 2011, 12 Nisan 2012 tarihinde http://www.tcmb.gov.tr/yeni/evds/yayin/finist/Fir_TamMetin12.pdf adresinden erişildi
Tok, A. (2009). İslami Finans Sistemi Çerçevesinde Sukuk (İslami Tahvil) Uygulamaları, Katılım Bankaları ve Türkiye Açısından Değerlendirmeler. Sermaye Piyasası Kurulu Hukuk İşleri Dairesi Yeterlik Etüdü, Ankara
Türker, H. (2010). İslami Finans Sisteminde Finansal Aracılık: Dünyadaki Gelişmeler ve Sermaye Piyasasının Geliştirilmesi Açısından Türkiye İçin Öneriler. Sermaye Piyasası Kurulu Aracılık Faaliyetleri Dairesi Yeterlik Etüdü
Uğurlu U. (2011). Yeni Bir Yatırım Aracı Olan Varlık Kiralama Şirketlerine Ait Kira Sertifikalarının Vergilendirilmesi. Yaklaşım Dergisi, (223)
Venardos, A.M. (2005). Islamic Banking and Finance in South-East Asia: Its Development and Future, World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd.: Singapur
Wilson, R. (2008). Innovation in the Structuring of Islamic Sukuk Securities. Humanomics, 24(3), 170-181
Yıldıran, M. (2011). Küresel Finans Krizi Sürecinde Farklı Finans Uygulamalarının Analizi: Konvansiyonel ve Faizsiz Finans Sistemlerin Karşılaştırması. Bütçe Dünyası Dergisi, 35(1), 105- 120.