Reel Sektörün Döviz Pozisyon Tercihi ve Kur Riski Farkındalığının Maliyet Perspektifiyle Değerlendirilmesi
Bu çalışmada, 2003-2010 döneminde, Türkiye'de reel sektör şirketlerinin döviz pozisyon tercihleri, bu tercihlere yol açan nedenler ve döviz kuru riskinden korunmaya yönelik işlemlerin tercihe etkisi analiz edilmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde döviz kuru riskinin finansal raporlara nasıl yansıyacağı sorusu ele alınmış, ikinci bölümde ise reel sektörün döviz pozisyonunun gelişimi analiz edilmiş ve bu gelişime yol açan nedeni ortaya koymak için ABD Doları cinsinden borçlanma ile Türk Lirası cinsinden borçlanma maliyetlerinin karşılaştırması yapılmıştır. Reel sektörün döviz pozisyonun gelişiminin analizinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan verilerin yanı sıra hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören 213 reel sektör şirketinin finansal raporlarından sağlanan 2007-2010 dönemine ilişkin veriler de kullanılmış ve bu şirketlerin döviz kuru riskinden korunmaya yönelik işlemleri kullanıp kullanmadıklarına ilişkin bir gözlem yapılmıştır. ABD Doları cinsinden ve Türk Lirası cinsinden borçlanma maliyetleri, döviz kuru riskinden korunmaya yönelik işlemler yapılmış olması varsayımı altında yeniden karşılaştırılmıştır. Daha sonra tarihi veri üzerinden reel sektör şirketlerinin taşıyabilecekleri optimum döviz pozisyonunun düzeyi ya da diğer bir ifade ile etkin döviz kuru riskinden korunma oranı hesaplanmıştır. Sonuç bölümünde ise bulgularımız özetlenmiş ve reel sektörün döviz kuru riskinden korunmasını sağlamaya yönelik öneriler geliştirilmiştir
Fx Position Preference of The Real Sector In Turkey and An Evaluatıon of Its Fx Risk Awareness From Cost Perspectıve
In this paper, for the real sector firms operating in Turkey, the foreign exchange rate risk position preference, its reasons and effects of foreign exchange rate risk hedging transactions on this preference in the period of 2003-2010 are analyzed. In the first section, the effects of foreign exchange rate risk on the firm’s balance sheets are examined. By comparing foreign exchange and Turkish Lira denominated borrowing costs, the second section deals with the developments in the foreign exchange position of the sector in order to explain reasons that created these developments. In examining the foreign exchange position of the real sector firms, besides Central Bank of the Republic of Turkey data, the data that is obtained from the 2007-2010 period financial reports of the 213 companies listed in Istanbul Stock Exchange is used and based on this data the use of foreign exchange rate risk hedging transactions in the sector is observed. Then, by also taking into consideration the cost of hedging, the costs of borrowing in Turkish Lira for those firms are compared with the costs of foreign exchange borrowing. Finally, based on historical data the optimum level of foreign exchange position, or the effective hedging rate, is determined. Consequently, some suggestions that would help reducing foreign exchange rate risk of the real sector are presented in the final section
___
• Akdoğan N., Sevilengül O. (2007) Türkiye Muhasebe Standartları İle Uyumlu Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, 12. Baskı, Gazi Kitabevi.• Apostolik R., Do nohue C., Went P. (2009) Foundations of Banking Risk-An Overview of Banking, Banking Risks and Risk Based Banking Regulation, John Wiley&Sons Inc.
• Bodnar G. M., Gebhardt G. (1998) Derivatives Usage In Risk Management By US and German Non-Financial Firms: A Comparative Survey, NBER Working Paper 6705. Erişilebilir: www.nber.org/papers/w6705.
• Bodnar G. M., Hayt G. S., Marston R. C. (1998) 1998 Wharton Survey of Financial Risk Management By US Nonfinancial Firms, Financial Management 27, 70-91.
• Casu B., Girardone B., Molyneux P. (2006) Introduction to Banking, Pearson Education Limited. • Çağdaş B., Gürsoy C. T. (2003) Şirketlerde Finansal Risk Yönetimi Amaçlı Bir Modelin Geliştirilmesi, Yöntem ve Aşamaları, İTÜ Dergisi, Cilt:2 Sayı3, 55-64.
• Deloitte (2011), TTKMetre, Deloitte Türkiye. www.deloitte.com/view.
• Hull J. C. (2003) Options, Futures and Other Derivatives, Fifth Edition, Prentice Hall.
• Kaya Y. T., Doğan E. (2005) Türk Bankacılık Sektöründe Aracılık Maliyetleri, ARD Çalışma Raporları 2005/9, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu.
• Kayahan C., Akçay M. B, Memiş C., Öğüç Yürükoğlu Ö. (2010) Türk Reel Sektörünün Kur Riskinden Korunmada Opsiyon Kullanımı ve Algılanan Volatilenin Korunma Maliyetlerine Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 15, S.1, 521-537.
• Sağlam N., Sağlam O. (2007) TMS-21 Kur Değişiminin Etkileri, UFRS/UMS Uyumlu Türkiye Muhasebe Standartları
Uygulaması (Yorum-Açıklama-Örmekler), Ed.Necdet Sağlam, Salim Şengel, Bünyamin Öztürk, Maliye ve Hukuk Yayınları.
• Saito R., Schiozer R. F. (2005) Derivatives Usage In Risk Management By Non-Financial Firms : A Comparison Between Brazilian and International Evidence, SSRN Working Papers. http://ssrn.com/abstract=677862 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.677862.
• Saito R., Schiozer R. F. (2006) Why Do Latin American Firms Manage Currency Risks?, EFMA Papers, European Financial Management Assıciation.http://www.efmaefm.org.
• Selvi Y., Türel A. (2010) Derivative Usage In Risk Management By Turkish Non-Financial Firms and Banks: A Comparative Study, MPRA Paper No:29509.http://mpra.ub.uni.
• Shapiro A. C. (2003) Multinational Financial Management, Seventh Edition, John Wiley & Sons Inc.
• Sheedy E. (2001) Corporate Use Of Derivatives In Hong Kong and Singapore: A Survey. SSRN Working Paper, Macquarie University.
• Türkan E., Eroğlu Z.A., Kaya Y.T., Saygılı Ş., Yayla M., Mesutoğlu B., Çokaklı S., İpek Ö.Y. (2003) Türk Bankacılık Sektöründe Aracılık Maliyetlerinin Azaltılması, MSPD Çalışma Raporları, 2003 Yılı Özel Sayısı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu.
• Örten R., Kaval H., Karapınar A. (2007) Türkiye Muhasebe-Finansal Raporlama Standartları, TMS-TFRS, Gazi Kitabevi.
• Özerhan (Akbulut) Y., Yanık S. (2010) TMS-TFRS: Açıklamalı ve Örnek Uygulamalı Türkiye Muhasebe Standartları, Türkiye Finansal Raporlama Standartları, TÜRMOB Yayınları-377.
• Pramborg B. (2005) Foreign Exchange Risk Management by Swedish and Korean Nonfinancial Firms: A Comparative Survey, Pacific-Basin Finance Journal, 13, 343-366.
• http://ces.univ-paris1.fr/membre/toubal/M2/risk/Pram.pdf
• www.kap.gov.tr (İMKB’de işlem gören reel sektör şirketlerinin finansal raporlarına erişim için)
• http://www.tcmb.gov.tr/yeni/dovizpozisyon/makro2011-06.xls (Reel sektörün döviz pozisyonunun gelişimi ile ilgili verilere erişim için)
- ISSN: 1300-0217
- Başlangıç: 1990
- Yayıncı: Türkiye Bankalar Birliği