ŞİZOFRENİ İLE İLGİLİ HEMŞİRELİK LİSANSÜSTÜ TEZLERİNİN ÖZELLİKLERİ
Amaç: Şizofreni hastasının tanı/tedavi/rehabilitasyonunda hemşire önemli bir role sahiptir. Hemşirenin etkin bakım sunmasında kanıta dayalı uygulamalar ve hemşireliğe özgü bilimsel veri tabanının oluşması gereklidir. Bu bilginin sağlanmasında lisansüstü tezler kritik bir noktadadır. Gereç-Yöntem: Retrospektif tanımlayıcı tipte olan çalışmada ‘Ulusal Tez Merkezi’nde yer alan hemşirelik tezlerinden ‘şizofreni’ ile ilgili olanlar incelenmiştir. Araştırma kapsamına uygun 1988-2019 yılları arasında yayınlanmış 99 teze ulaşılmıştır. Bulgular: Tezlerin %47.4’ünün 2015-2019 yılında yayınlandığı, %76,7’sinin yüksek lisans tezi olduğu, %41,4’ünün tez danışmanının ‘Dr. Öğr. Üyesi/Yard. Doç. olduğu, %66,6’sının tanımlayıcı olarak yapıldığı, %49,4’ünün örneklemini şizofren hastaların oluşturduğu, %34,3’ünün psikiyatri polikliniğine başvuranlardan seçildiği, %13,1’inin Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü tarafından, %69,6’sının psikiyatri hemşireliği anabilim dalından yapıldığı, yüksek lisans tezlerinin %12,6’sında bakım yükü, doktora tezlerinde ise %13,6’sında ilaç/tedavi uyum değişkenlerinin incelendiği belirlenmiştir. Sonuç: Hemşirelik alanında şizofreniye yönelik tezlerin daha çok yüksek lisans düzeyinde olduğu, yıllar arttıkça şizofreni alanında yapılan tezlerin arttığı, doktora tezlerinin daha çok yarı deneysel olarak, şizofren hastalarla, psikoeğitim gerçekleştirilerek yapıldığı; yüksek lisans tezlerinin daha çok tanımlayıcı olarak yapıldığı, örnekleminin daha çok hastalar olduğu görülmüştür. Bu doğrultuda, niceliksel kadar nitel verilerin de analiz edildiği tezlerin planlanması, bu tezlerden elde edilen bilgilerin hemşirelik uygulamalarında kullanılması önerilebilir.
___
- Ardahan, M., & Özsoy, S. (2015). Türkiye’de hemşirelik araştırmalarındaki eğilimler: yüksek lisans ve
doktora tezleri üzerine bir çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(4), 516-534.
- Arslan, F., Uzun, Ş., & Oflaz, F. (2010). Characteristics experienced difficulties and usage of doctoral
dissertations in nursing in Turkey. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci, 2(2),110-112.
- Besen, D . (2016). Examining post gradudate theses in nursing in Turkey between 1980-2015.
International Journal of Health Services Research and Policy, 1 (2) , 46-51 . DOI: 10.23884/ijhsrp.2016.1.2.03
- Erim, B. R., & Petekkaya, S. (2020). Türkiye’de Psikiyatri Alanında 1981-2018 Yılları Arasında
Yapılmış Uzmanlık Tezlerinin Değerlendirilmesi.Türk Psikiyatri Dergisi,31(1),1-8.
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (04.06.2018).
- Karagözoğlu, Ş. (2005). Bilimsel bir disiplin olarak hemşirelik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik
Yüksekokulu Dergisi, 9(1), 6-14.
- Kocaman, G. (2005). Türkiye’de hemşirelik eğitim sorunları ve çözüm arayışları.12 Mayıs 2005 Dünya
Hemşireler Günü Özel Baskı, Ankara.
- Lee, J.H., Choe, M.A., & Hah, Y.S. (2012). Analysis of trends and contents of nursing doctoral
dissertations in Korea. Journal of Korean Academy of Nursing, 42(2),302-309. doi: 10.4040/jkan.2012.42.2.302.
- Özbaş, D., & Buzlu, S. (2011). geçmişten günümüze psikiyatri hemşireliği. Florence Nightingale
Hemşirelik Dergisi, 19(3), 187-193.
- Öztunç, G. (2012) Hemşireliğin Doğası. İçinde: TA Aştı, A Karadağ, (Ed). Hemşirelik Esasları,
Hemşirelik Bilimi ve Sanatı. (1. Baskı.) İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık, 26–35.
- Perälä, M. L., & Pelkonen, M. (2004). Networking for the advancement of nursing research in Europe
for twenty‐five years. International journal of nursing practice, 10(1), 54-55.
- Taş, G., Dikeç, G., & Baysan Arabacı, L. Türkiye’de ruh sağlığı ve psikiyatri hemşireliği alanında
yürütülen lisansüstü tezlerin niceliksel ve içerik açısından incelemesi. Psikiyatri Hemşireliği
Dergisi, 10(3), 173-180.
- Tel, H., & Sabancıoğulları, S. (2014). Psikiyatri hemşireliği doktora tezlerinin özellikleri. Dokuz Eylül
Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(3), 178-185.
- Ünsal, A., & Sökmen, S. (2011). Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisinin makale ve
yazar özellikleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(4),10- 16.
- Vaccaro, J. V., Young, A. S., & Glynn, S. (1993). Community-based care of individuals with
schizophrenia: Combining psychosocial and pharmacologic therapies. Psychiatric Clinics, 16(2), 387-399.
- Yıldız, M. (2005). Şizofrenili hastaların ayaktan tedavisinde ruhsal ve toplumsal girişimler neden
gereklidir ve nasıl uygulanabilir? İçinde S Candansayar (Ed). Neden Nasıl Şizofreni? (1. Baskı.) Ankara: Peday Yayınları; 237–268.
- Zauszniewski, A. J., Bekhet, A., & Haberlein, S. (2012). A decade of published evidence for psychiatric
and mental health nursing ınterventions. OJIN: The Online Journal of Issues in Nursing, 17 (3). DOI: 10.3912/OJIN.Vol17No03HirshPsy01.