COVID-19 Tanılı Postpartum Dönemdeki Kadının Roy Adaptasyon Modeline Göre Hemşirelik Bakımı

Postpartum süreç, anne ile bebeğin hemşirelik bakımına ve psikososyal desteğe en çok ihtiyaç duyduğu kritik dönemlerden biridir. Bu dönem sadece anne ve bebekte değil tüm ailede ruhsal, sosyal ve duygusal olarak değişimlerin görüldüğü önemli bir gelişimsel süreçtir. Annelerin yaşadıkları bu duruma ek olarak postpartum dönemde COVID-19 enfeksiyonu, bireyde bakımı ve gereksinimleri daha da karmaşık hale getirebilmektedir. Bu kompleks bakım sürecinde bireyin; fizyolojik, psikolojik ve sosyal gereksinimlerinin tam olarak karşılanmasının yanı sıra, bireyin ve çevresinin bu sürece uyumu da önemlidir. Postpartum dönemdeki COVID-19 pozitif bireyin bakımında Roy Adaptasyon Modeli kullanımının yararlarını ve hemşirelik bakımında model kullanımına yönelik örnekleri göstermek amacıyla bu makalede Roy Adaptasyon Modeline göre bakım planlanıp uygulanmıştır. Roy Adaptasyon Modeli’ne göre yönetilen bakım sürecinde postpartum kadın; fizyolojik, psikolojik ve sosyal açıdan bir bütün olarak ele alınmıştır. Uygulanan bakım sonucunda; bireyde bilgi eksikliğinin azaldığı, bireysel baş etme baş etme ve benlik saygısının arttığı, aile içi uyumun arttığı, anksiyete, ümitsizlik ve güçsüzlüğün azaldığı, bebeğini aktif olarak emzirdiği gözlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda COVID-19 tanılı postpartum bireylerde Roy Adaptasyon modelinin kullanımının etkili olduğu düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Bakım, Hemşire, Hemşirelik, Roy Adaptasyon Modeli, COVID-19, Postpartum

Nursing Care Given to Postpartum Women Diagnosed with COVID-19 in Line With Roy Adaptation Model

The postpartum period is one of the critical periods during which the mother and the baby need nursing care and psychosocial support the most. This period is an important developmental process in which psychological, social and emotional changes are observed not only in the mother and the baby but also in the whole family. In addition to these changes experienced by mothers, COVID-19 in the postpartum period can complicate maternal care and needs. In this complex care process, the adaptation of the mother and her environment to this process is as important as the physiological, psychological and social needs of the mother. In this study, care was provided according to the Roy Adaptation Model to show the benefits of using the Roy Adaptation Model in the care of the postpartum COVID-19 positive mother and the use of the model in nursing care. In this holistic care process managed according to the Roy Adaptation Model, the postpartum woman was considered as a whole physiologically, psychologically and socially. As a result of the care provided, it was observed that the mother’s lack of knowledge decreased, individual coping and self-esteem increased, family harmony increased, anxiety, hopelessness and weakness decreased, and mothers actively breastfed their babies. These results show that the use of the Roy Adaptation model is effective in postpartum mothers with a diagnosis of COVID-19.

Keywords:

COVID-19, Postpartum, Roy Adaptation Model, Nurse, Nursing, Care,

PDF

___

Açıl, H., Aygin, D. (2017). Perianal doku kaybı olan bir travma vakasının Roy Adaptasyon Modeline göre incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6 (4), 313-319.
Aksakallı, M., Çapık, A., Ejder Apay, S., Pasinlioğlu, T., Bayram, S. (2012). Loğusaların destek ihtiyaçlarının ve doğum sonu dönemde alınan destek düzeylerinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 3(3), 129-135.
Balkaya, A.N. (2002). Postpartum dönemde annelerin bakım gereksinimleri ve ebe-hemşirenin rolü. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 6(2), 42-49.
Bartick, M. C., Valdés, V., Giusti, A., Chapin, E. M., Bhana, N. B., Hernández-Aguilar, M. T., … Feldman-Winter, L. (2021). Maternal and infant outcomes associated with maternity practices related to COVID-19: The COVID mothers study. Breastfeeding medicine: the official journal of the Academy of Breastfeeding Medicine, 16(3), 189–199. doi:10.1089/bfm.2020.0353
Dağcı, M. (2019). Türkiye’de 2008-2018 yılları arasında model ve kuram kullanılmış hemşirelik araştırmaları: Sistematik İnceleme. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9, 929-943. doi: 10.38079/igusabder.591038
Dashraath, P., Wong, J., Lim, M., Lim, L. M., Li, S., Biswas, A., …Su, L. L. (2020). Coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic and pregnancy. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 222(6), 521–531. doi: 10.1016/j.ajog.2020.03.021
Dinç, D. D. L. (2010). Bakım kavramı ve ahlaki boyutu. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 17(2), 74-82.
Ejder Apay, S., Pasinlioğlu, T. (2009). Kesitsel bir çalışma: kadınların doğum sonrası fonksiyonel durumlarının incelenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 11(1), 20-29.
Er Güneri, S. (2015). Postpartum erken dönem kanıta dayalı uygulamalar. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 482-496.
Ursavaş, F. E., Karayurt, O., İşeri, O. (2014). Nursing approach based on Roy adaptation model in a patient undergoing breast conserving surgery for breast cancer. Journal of Breast Health, 10, 134-140.
Güvenc, G., Yesilçınar, İ., Özkeçeci, F., Öksüz, E., Özkececi, C. F., Konukbay, D., … Karasahin, K. E. (2020). Anxiety, depression, and knowledge level in postpartum women during the COVID‐19 pandemic. Perspectives in psychiatric care, 57(3), 1449–1458. doi:10.1111/ppc.12711
Hançer, A.T., Yılmaz, M. (2020) Kök hücre tedavisi yapılan periferik arter hastalarının Roy Uyum Modeli’ne göre değerlendirilmesi: iki olgu sunumu. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 12(1), 166-172. doi: 10.5336/nurses.2019-65124
Hermann, A., Fitelson, E. M., Bergink, V. (2021). Meeting maternal mental health needs during the COVID-19 pandemic. JAMA Psychiatry, 78(2), 123–124. doi: 10.1001/jamapsychiatry.2020.1947
Ilkaz, N., Taştan, S. İyigün, E. (2018). İleus ön tanısıyla izlenen ve kolostomi açılan hastanın Roy’un Adaptasyon Modeli’ne göre hazırlanan hemşirelik bakımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 34(3), 169-178.
Karadağ, A. (2002) Meslek olarak hemşirelik. Atatürk Üniversitesi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(2), 55-62
Lonstein J. S. (2007). Regulation of anxiety during the postpartum period. Frontiers in Neuroendocrinology, 28(2-3), 115–141. doi: 10.1016/j.yfrne.2007.05.002
Nanjundaswamy, M. H., Shiva, L., Desai, G., Ganjekar, S., Kishore, T., Ram, U., … Chandra, P. S. (2020). COVID-19-related anxiety and concerns expressed by pregnant and postpartum women-a survey among obstetricians. Archives of women's mental health, 23(6), 787–790. doi: 10.1007/s00737-020-01060-w
Ostacoli, L., Cosma, S., Bevilacqua, F., Berchialla, P., Bovetti, M., Carosso, A. R., … Benedetto, C. (2020). Psychosocial factors associated with postpartum psychological distress during the Covid-19 pandemic: a cross-sectional study. BMC Pregnancy and Childbirth, 20(1), 703. doi: 10.1186/s12884-020-03399-5
Pektekin, Ç. (2013). Hemşirelik felsefesi kuramlar-bakım modelleri ve politik yaklaşımlar. 111-118. 1.baskı. İstanbul: İstanbul Tıp Kitapevi.
Perzow, S., Hennessey, E. P., Hoffman, M. C., Grote, N. K., Davis, E. P., Hankin, B. L. (2021). Mental health of pregnant and postpartum women in response to the COVID-19 pandemic. Journal of affective disorders reports, 4, 100123. doi: 10.1016/j.jadr.2021.100123
Pfefferbaum, B., North, C. S. (2020). Mental health and the Covid-19 pandemic. The New England Journal of Medicine, 383(6), 510–512. doi: 10.1056/NEJMp2008017
Tosun, Ö. Kadiroğlu, T. (2016). Tip I Diyabetes mellitusu olan adölesanın insülin pompası uyum sorunlarının çözümünde model kullanımı: Roy Adaptasyon Modeli. Sağlık Bilimleri Dergisi, 25 (3), 165-169.
Üstgörül, S., Baydar, Ö., Yanıkkerem, E. (2018). Anormal plasenta invazyonlu bir vakanın hemşirelik bakımında Roy Adaptasyon Modelinin kullanımı. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(3), 84-88.
Yeşilçınar, İ., Acavut, G., Şahin, E. (2019). Perinatal kayıp yaşayan kadına yönelik Roy Uyum Modeline göre hazırlanan hemşirelik bakım planı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 35(2), 85-92.
Zuhur, Ş., Özpancar, N. (2017). Türkiye’de kronik hastalık yönetiminde hemşirelik modellerinin kullanımı: sistematik derleme. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 19(2), 57-74.
Wilcox, M., McGee, B. A., Lonescu, D. F., Leonte, M., LaCross, L., Reps, J., … Wildenhaus, K. (2021). Perinatal depressive symptoms often start in the prenatal rather than postpartum period: results from a longitudinal study. Archives of women's mental health, 24(1), 119–131. doi: 10.1007/s00737-020-01017-z