Nurcan ÖZKAN, Hüseyin İNCE, Celal KARLIKAYA

Mapping the tobacco retailers in Edirne, Turkey

Amaç: Türkiye’de gençlerde tütün kullanımı artmaktadır. Tütün mücadelesinde birçok önlemler etkili bir şekilde yürürlüğe konmasına karşın perakende tütün satış noktalarına ilişkin düzenlemeler dikkatlerden kaçmış ve etkin bir şekilde denetlenmemiştir. Bu çalışmada sigara satıcılarının yoğunluğunu görsel yönleriyle göstermeyi amaçladık. Gereç ve Yöntem: Edirne şehir merkezinde perakende tütün satıcılarının coğrafi konumlanmaları, sayıları ve pazarlama ortamları ortaya kondu ve coğrafi konumları haritalandı. Sonuçlar: 520 dükkan veya mağazada 569 satış noktası saptandı. Her 270 kişiye bir satış noktası düştüğü hesaplandı. Bu satış noktası yoğunluğu ulusal ortalamanın üzerinde ve İstanbul’a göre 4 kat daha fazla idi. Tütün ürünü tezgahları özellikle çikolata, şekerleme ve sakız gibi çocukların ilgisini çeken ürünlerin yanında ve çocukların kolaylıkla görüp ulaşabileceği şekilde düzenlenmişti. Sigara satıcılarının %47’sinin bir eğitim, sağlık veya spor tesisine 100 metreden daha yakında bulunduğu hazırlanan harita üzerinde gösterildi. Çıkarımlar: Türkiye’de özellikle ergenlerde artan tütün kullanımının nedenlerinden biri de ulusal tütün tekelinin özelleştirilmesi sürecinde ortaya çıkan, perakende tütün satışında ortaya çıkan kuralsızlıklardır. Haritalama tekniklerinin kullanılması perakende pazarlama ortamının denetiminde yararlı olabilir.

Edirne’de sigara satıcılarının haritası

Objective: The youth smoking rate is on the rise in Turkey. Although many marketing bans have been effectively implemented, regulations related to retail tobacco outlets have gone unnoticed and have not been effectively supervised. In this study, we aimed to show the lack of legal regulation related to the high retail tobacco outlet density with displays. Material and Methods: In the center of Edirne, the marketing environment, numbers and geographical distribution of retail tobacco outlets were documented and mapped with geographical positions. Results: There were 569 retail tobacco points of sale in 520 stores. We calculated one tobacco retail outlet per 270 people. This retail outlet density rate is above the national average and about four times higher than the density in Istanbul. Products especially attracting children, such as chocolate, sweet candy and chewing gum, were set up near the tobacco stands and were easy for children to recognize and reach. It can be seen on the city map that 47% of retail tobacco outlets are within 100 m of education, health or sport facilities. Conclusion: We concluded that one of the reasons for the increasing prevalence of cigarette use, especially among adolescents in Turkey, is deregulation of the retail tobacco marketing industry as a result of the privatization process of the national tobacco monopoly. Using mapping techniques can be useful in terms of controlling the retail marketing environment.

PDF

___

1. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Küresel Yetişkin Tütün Araştırması Türkiye Raporu. 2010. Ankara, Sağlık Bakanlığı.
2. Harper T. Why the tobacco industry fears point of sale display bans. Tob Control 2006;15:270-1. [CrossRef]
3. Paynter J, Edwards R. The impact of tobacco promotion at the point of sale: a systematic review. Nicotine Tob Res 2009;11: 25-35. [CrossRef]
4. Henriksen L, Schleicher NC, Feighery EC, Fortmann SP. A longitudinal study of exposure to retail cigarette advertising and smoking initiation. Pediatrics 2010;126:232-8. [CrossRef]
5. TAPDK. Tütün mamulleri ve alkollü içkilerin satışına ve sunumuna ilişkin usul ve esaslar hakkında yönetmelik, Resmi Gazete, 2011;27808. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2011/01/20110107-2.htm (accessed 4 Oct 2011).
6. Fisher RP, Myers BA. Free and simple GIS as appropriate for health mapping in a low resource setting: a case study in eastern Indonesia. Int J Health Geogr 2011;10:15. [CrossRef]
7. Kaiser R, Spiegel PB, Henderson AK, Gerber ML. The application of geographic information systems and global positioning systems in humanitarian emergencies: lessons learned, programme implications and future research. Disasters 2003;27:127-40. [CrossRef]
8. World Health Organization. WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2008: The MPOWER package. Geneva: World Health Organization; 2008.
9. Paynter J, Edwards R, Schluter PJ, McDuff I. Point of sale tobacco displays and smoking among 14-15 year olds in New Zealand: a cross-sectional study. Tob Control 2009;18:268-74. [CrossRef]
10. Wakefield MA, Ruel EE, Chaloupka FJ, Slater SJ, Kaufman NJ. Association of point-of-purchase tobacco advertising and promotions with choice of usual brand among teenage smokers. J Health Commun 2002;7:113-21. [CrossRef]
11. Emri S, Bagci T, Karakoca Y, Baris E. Recognition of cigarette brand names and logos by primary schoolchildren in Ankara, Turkey. Tob Control 1998;7:386-92. [CrossRef] 2Kesler M. Sigaralar hala vitrinde. Milliyet [National Newspaper], 8 Aug 2011 3Ersoy M. 20 bin esnaf alkol ve sigarayı bıraktı. Habertürk [National Newspaper], 2011 May 7.
12. Pierce JP, Choi WS, Gilpin EA, Farkas AJ, Berry CC. Tobacco industry promotion of cigarettes and adolescent smoking. JAMA 1998;279:511-5. [CrossRef]
13. Pollay RW. More than meets the eye: on the importance of retail cigarette merchandising. Tob Control 2007;16:270-4. [CrossRef]
14. Barnoya J, Mejia R, Szeinman D, Kummerfeldt CE. Tobacco point-of-sale advertising in Guatemala City, Guatemala and Buenos Aires, Argentina. Tob Control 2010;19:338-41. [CrossRef]
15. Leatherdale ST, Strath JM. Tobacco retailer density surrounding schools and cigarette access behaviors among underage smoking students. Ann Behav Med 2007;33:105-11. [CrossRef]
16. Chan WC, Leatherdale ST. Tobacco retailer density surrounding schools and youth smoking behaviour: a multi-level analysis. Tob Induc Dis 2011;9:9. [CrossRef]
17. McNeill A, Lewis S, Quinn C, Mulcahy M, Clancy L, Hastings G, et al. Evaluation of the removal of point-of-sale tobacco displays in Ireland. Tob Control 2011;20:137-43. [CrossRef]
18. T. C. Edirne Valiliği. Türkiye İstatistik Kurumu Edirne Bölge Müdürlüğü. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi 2008 Edirne Nüfus Sayımı sonuçları. http://www.edirne.gov.tr/default_ B0.aspx?content=217 (accessed 21 Aug 2011).
19. Karlıkaya C, Deveci S, Ekuklu G. Edirne’de sigara içme ve bırakma oranları. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi 2009;23:25-9.
20. Chuang YC, Cubbin C, Ahn D, Winkleby MA. Effects of neighbourhood socioeconomic status and convenience store concentration on individual level smoking. J Epidemiol Community Health 2005;59:568-73. [CrossRef]
21. Novak SP, Reardon SF, Raudenbush SW, Buka SL. Retail tobacco outlet density and youth cigarette smoking: a propensity-modeling approach. Am J Public Health 2006;96:670-6. [CrossRef]
22. Peterson NA, Lowe JB, Reid RJ. Tobacco outlet density, cigarette smoking prevalence, and demographics at the county level of analysis. Subst Use Misuse 2005;40:1627-35. [CrossRef]
23. Fakunle D, Morton CM, Peterson NA. The importance of income in the link between tobacco outlet density and demographics at the tract level of analysis in New Jersey. J Ethn Subst Abuse 2010;9:249-59. [CrossRef]
24. Yürekli A, Önder Z, Elibol M, Erk N, Cabuk A, Fisunoglu M, et al. The economics of tobacco and tobacco taxation in Turkey. Paris: International union against tuberculosis and lung disease; 2010. http://www.tobaccofreeunion.org/content/en/217/ (accessed 5 Oct 2011).
25. Karlıkaya C. Edirne’de orta öğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı. Toraks Dergisi 2002;3:6-12.