History of Islamic Medical Schools in Turkey’s Territory

In today’s political borders of the Republic of Turkey, there exist very old institutions that train physicians according to Islamic medical science. In this study, 19 health institutions whose locations have been determined and documents finalized were approached in a chronological order and classified according to the historical periods: XIIth and XIIIth centuries (Seljukian period)-10, XIVth century (Ilkhanate dominion)-1, and XVth-XVIIth centuries (Ottoman period)-8 institutions. Some of them have a history of 900 years (Konya Mâristan-ı Atik, 1113; and Mardin Eminüddin Bimaristanı, 1122). In addition, some are in the form of a medical madrasah and an application hospital (Kayseri, 1206; Sivas, 1217). In these institutions, great masters of Islamic medicine (Razi, Fârâbî, Bîrûnî, İbni Sina) and ancient authorities (Hippocrates, Dioscorides, Aretaeus, Galenos) were taught. These institutions had builders, rulers (sultan, melik) or mothers, wives, daughters, and sisters (the presence of female builders in these institutions attracted attention). During the Seljuk period, powerful viziers also built such institutions. These hospitals also provided free services which were considered as “charities” according to the Islamic religion. These institutions were financed by sources (shops, inns, Turkish baths, bridges, mills, vineyards, gardens, fields and annual taxes of many villages) that donated funds through the “foundation” method. Donations were made in the presence of the “kadi” (muslim judges) and many witnesses, with the written document “endowment.” These foundations were not touched by subsequent monarchs. Payment of fees, daily expenses of the physicians, assistant personel and repairing of buildings was done by the board of trustees. Twelve of these institutions are still in use for public interest (polyclinic, museum, health museum, library, university, and education center). When modern medical schools (1827) and hospitals (1842) began to be established as of the XIXth century, these historic buildings were allocated to mental patients, while some were devastated by neglect. However, in the Republic period, they have been restored and used for health and educational purposes.

PDF

___

1. Uzunçarşılı İH. Osmanlı Tarihi. I. cilt, 4. Baskı. Ankara: TTK Basımevi; 1982:1-21.
2. Ünver AS. Selçuk Tababeti. XI-XIV asırlar. Ankara: TTK Yayınları; 1940:6.
3. İzgi C. Anadolu Selçuklu Tabipleri, III Türk Tıp Tarihi Kongresi, Bildiriler, Ankara, p.211-233; 1993.
4. Kâhya E. Anadolu Selçuklularında Bilim. Erdem (Atatürk Kültür Merkezi Dergisi) 1989;5:63-80.
5. Laios K, Androutsos G, Moschos MM. Aretaeus of Cappadocia and Pulmonary Tuberculosis. Balkan Med J 2017;34:480.
6. Aydın E. Anadolu’daki Ticaret Yolları ve Selçuklu Sağlık Hizmetleri. Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları 1996-97;2-3:164-75.
7. Bayram M. Anadolu Selçukluları Dönemi ile İlgili Bazı Notlar. Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları 1998;4:149-52.
8. Önal H. Konya’da Kadı İzzeddin Camii Vakfiyesi. Konya Halkevi Mecmuası 1937:447-8.
9. Bayat AH. Tıp Tarihi. 1.Baskı. İzmir: Sade Matb; 2003:226-37.
10. Şahin K. Konya Kadı İzzeddin Mâristân-ı Atik (Hastanesi) ve Sultan Alâddin Keykubat Darüşşifası. Vakıflar Dergisi 2007;30:101-16.
11. Ünver AS. Anadolu Selçuklularında Sağlık Hizmetleri, Malzgirt Armağanı. Ankara; 1972:9-31.
12. Yılmaz S. Mardin Şeyh Eminüddin Bimarhanesi, Türk-İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 2014;9.
13. Güvenç K, Begüm E. Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Dönemindeki Şifahaneler ve Bu Şifahanelerde Uygulanan Tedavi Metodları. İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi; 2016.
14. Balkan M. Tarihî Mâbedlerimiz. https://www.pusulahaber.com.tr/tarihimabedlerimiz- 11-4925yy.htm
15. Uz MA, Ceylan S. Konya Medreseleri. https://www.merhabahaber.com/d/file/cilt- 14,-sayi-25,-15-ekim-2014.pdf
16. Hipokratist Sağlık Ansiklopedisi. http://hipokratist.com/mardin-eminuddinmaristani/
17. Ünver AS. 750 Yıl Önce Kayseri Tıbbiyesi: 1206-1956. İstanbul: Cenani Matb; 1956.
18. İnan A. Kayseri’nin 749 Yıllık Şifaiye Tıp Medresesi. 2.Baskı. Belleten, cilt XX, sayı 78, Nisan 1956. Ankara: TTK Basımevi; 1995.
19. Mimar Y, Çetintaş S. Sivas Darüşşifası, 1217 (614 h.). İstanbul: İbrahim Horoz Basımevi; 1953.
20. Yinanç R. Kayseri ve Sivas Darüşşifaları’nın Vakıfları. Belleten, cilt XLVIII. Ankara: TTK Basımevi; 1985:299-307.
21. Aslanapa O. Türk Sanatı II. Anadolu Selçuklularından Beylikler Devrinin Sonuna Kadar. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi; 1973.
22. Kılıç A. Kayseri Gevher Nesibe Şifahanesi ve Tıp Medresesi / Hospital and Medival Academy 1206. İstanbul: Medical Park Hastanesi; 2007:20.
23. Kılıç A. The Şifahanes of Philanthropic Monuments of the Seljuk and Ottoman Eras. İstanbul: Medical Park Hastanesi; 2012:100.
24. Kılıç A. The Şifahanes of Philanthropic Monuments of the Seljuk and Ottoman Eras. İstanbul: Medical Park Hastanesi; 2012:121.
25. Cantay G. Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Darüşşifaları. Atatürk Kültür Merkezi Yayını 1992:61:15.
26. Bayat AH. Anadolu Selçuklu Dönemi Darüşşifaları Üzerine Toplu Değerlendirme. Tıp Tarihi Araştırmaları 2003;11:25-44.
27. Durukan A. Anadolu Selçuklu Sanatı Açısından Vakfiyelerin Önemi. Vakıflar Dergisi 1997;26:25-44.
28. Şaman Doğan N. Ortaçağ’da Anadolu’nun Eğitim Mekânları: Selçuklu Medreseleri- Darüşşifalarından Örnekler. Hacettepe Üniv Eğitim Fak Derg 2013;28:429-43.
29. Aydınoğlu Y. Selçuklularda Tıp Eğitimi ve Selçuklu Hastanelerinin Avrupa Kültürüne Olan Etkileri. Y.Lisans Tezi. Konya; 2009.
30. Avcı B. Selçuklu Devletlerinde İmar Faaliyetleri. Y.Lisans Tezi (PDF). https:// www.academia.edu/38362429/SELCUKLU_DEVLETLERİNDE_İMAR_ FAALİYETLERİ
31. Kılıç A. The Şifahanes of Philanthropic Monuments of the Seljuk and Ottoman Eras. İstanbul: Medical Park Hastanesi; 2012:144.
32. Kastamonu Ali Bin Süleyman Maristanı. http://sifahane.org/kastamonu-ali-binsuleyman- maristani/
33. Tokat Gök Medrese. https://okuryazarim.com/tokat-gok-medrese/
34. Durukan A. Anadolu Selçuklu Sanatında Kadın Baniler. Vakıflar Dergisi 1998;27:15- 36.
35. Kılıç A. The Şifahanes of Philanthropic Monuments of the Seljuk and Ottoman Eras. İstanbul: Medical Park Hastanesi; 2012:160.
36. Kitab-ül Cerrahiyye-i İlhaniyye. https://www.sanatinyolculugu.com/cerrahiyyeyiilhaniye/
37. Adıvar A. Osmanlı Türklerinde İlim. 4.Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi; 1982.
38. Mesut R. A Short History of Trakya University Faculty of Medicine. Balkan Med J 2019;36:147-51.
39. Bursa Sultan Yıldırım Bayezid Külliyesi. https://www.bursamuze.com/sultanyildirim- bayezid-kulliyesi-555/
40. Eyice S. Fatih Camii ve Külliyesi. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https:// islamansiklopedisi.org.tr/fatih-camii-ve-kulliyesi
41. Şengül E. Darüşşifa - Delilik Mevsimi. 2. Baskı. İstanbul: Puslu Yayıncılık; 2016.
42. Benli G, Kan T. Surveying and Modelling of Historical Buildings Using Point Cloud Data in Suleymaniye in İstanbul, Turkey. The Historic Environment: Policy & Practice 2017;8:282-303.
43. Kılıç A. The Şifahanes of Philanthropic Monuments of the Seljuk and Ottoman Eras. İstanbul: Medical Park Hastanesi; 2012:241.
44. Doğan S. Haseki Külliyesi. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https:// islamansiklopedisi.org.tr/haseki-kulliyesi
45. Kılıç A. The Şifahanes of Philanthropic Monuments of the Seljuk and Ottoman Eras. İstanbul: Medical Park Hastanesi; 2012:275.
46. Terzioğlu A. Atik Vâlide Dârüşşifâsı’nın içten görünüşü. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/bimaristan
47. İstanbul Sultanahmet Sfendon ve I. Ahmet Darüşşifasının kubbeli kalıntıları. http://sultanahmet.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/34/10/967496/ dosyalar/2017_04/28212055_STRATEJYK_PLAN_2015_-_2019_REVYZE_-_ NYSAN_2017.pdf
48. Türkiye Dilsiz İl Merkezli Haritası kullanılmış ve revize edilmiştir. http:// cografyaharita.com/turkiye-dilsiz-haritalari.html