YEREL HİZMET SUNUMUNDA YÖNETSEL KATILIMIN YEREL DEMOKRASİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BALIKESİR ÖRNEĞİ

Türkiye’de 2000’li yıllarla birlikte geleneksel kamu yönetimi anlayışı ve uygulamalarına yönelik başlatılan yönetsel içerikli ve çok yönlü yeniden yapılanma çalışmaları, “yönetişim” başlığı altında etkinlik, şeffaflık, hesap verebilirlik, katılım gibi kavramları yönetim sisteminin hâkim ilkeleri haline getirmiştir. Yönetim anlayışında yaşanan değişim ve dönüşüm, katılım olgusunun özellikle yönetsel ayağının daha etkin bir şekilde kullanılması gerekliliğine vurgu yaparak, bu amaca hizmet edecek çeşitli katılım mekanizmalarının uygulamaya geçirilmesi ihtiyacını ortaya koymuştur. Hemşehrileri merkeze alan yeni yönetsel katılım mekanizmaları geliştirilmiş, halka en yakın birimler olarak yerel yönetimler ise bu mekanizmaların uygulamaya geçirildiği ilk basamağı oluşturmuştur. Zira yerel yönetimler, vatandaşa en yakın birimler olmalarından dolayı bir yandan demokrasi düşüncesinin hayata geçirilmesi için oynadıkları roller, diğer yandan kamu hizmetlerinin sunulmasında ve erişiminde üstlendikleri fonksiyonlar sebebiyle yerel halkın yönetime katılmasında ilk aşamayı oluşturmaktadır. Hemşehrilerin yaşam alanlarını ilgilendiren kararların alınmasında ve faaliyetlerin planlanmasında söz sahibi olabilmesi, yani politika yapımında aktör konumunda yer alabilmesi demokratik ve katılımcı bir yerel yönetim anlayışının temel taşını oluşturmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, 2000’li yıllarla yoğunlaşan yönetsel reform çalışmalarının ve bu kapsamda hayata geçirilen hukuki düzenlemelerin katılıma yönelik mekanizmalara ne derece yansıdığı ve bu durumun hemşehriler tarafından hangi düzeyde benimsenip bir “kültür” haline getirildiğinin tespitidir. Ayrıca hemşehrilerin sosyo-demografik özelliklerine göre katılıma göstermiş oldukları eğilimin ölçülmesi diğer bir amaçtır. Bu doğrultuda hemşehrilerin öncelikle yönetsel katılım olgusuna ve belediyeye, sonrasında ise katılıma yönelik fırsat ve yöntemlere bakış açıları hakkında değerlendirmeler yapılmış, katılıma yönelik ilgi, talep ve beklenti düzeyleri ortaya konulmuştur. Çalışmada yöntem olarak metin analizi ve alan araştırması yöntemleri kullanılmıştır. Alan araştırması için Balıkesir ili tercih edilmiş, il merkezinde ikamet eden 400 hemşehri üzerinde 5 demografik soru ve 20 önermeden oluşan bir anket çalışması uygulanmıştır. Araştırma sonuçları ışığında hemşehrilerin belediye kurumuna daha olumlu bir yargı ile yaklaşmalarını sağlayacak öneriler sunulmuş, hemşehrilere yönelik katılım fırsatlarının geliştirilmesine, yerel yönetim birimlerinde demokratik bir yapı ve işleyişin sağlanmasına ve etkin ve verimli bir hizmet anlayışının yerleşmesine katkı sağlayacak hususların altı çizilmiştir.

Evaluation of Administrative Participation in Local Service Presentation in terms of Local Democracy: The Case of Balıkesir

With 2000s in Turkey, versatile and administrative restructuring works have been started for traditional public administration approach and practices. These works have made notions such as governance, efficiency, transparency, accountability and participation as dominant principles of the administrative system. The change and transformation experienced in the administration approach has highlighted the necessity of using the fact of participation more effectively, especially the administrative dimension, and revealed the need to implement various participation mechanisms to serve this purpose. New administrative participation mechanisms were developed, and local governments, as the closest units to the public, formed the first step in which these mechanisms were put into practice. Because, local governments as the closest units to citizens constitute the first stage of participation of the local people in the administration due to the roles they play in the implementation and development of the idea of democracy and the functions they impose in the provision and access of public services. The ability of fellow townsman to have a voice in decisions and activities related to their living spaces forms the basis of a participatory and democratic understanding of local government. The aim of the study is to determine to what extent the administrative reform studies intensified in 2000s and the legal regulations implemented in this context are reflected in the mechanisms for participation and to what level this situation has been adopted by the citizens and become a “culture”. Also, it is another aim to measure the tendency of fellow townsmen to participate according to their socio-demographic characteristics. Accordingly, evaluations were made about the perspectives of fellow townsmen on administrative participation, municipality, opportunities and methods for participation and levels of interest, demand and expectation for participation were revealed. In this study, text analysis and field research methods were used. Balıkesir province was preferred for the field research, and a questionnaire study consisting of 5 demographic questions and 20 proposals was applied on 400 fellow townsmen residing in the city center. In the light of the results of the research, suggestions were offered to enable fellow townsmen to approach the municipal institution with a more positive thought. And the issues that will contribute to the development of participation opportunities for the fellow townsmen, the establishment of a democratic structure and functioning in the local government units and the establishment of an effective and efficient service understanding were highlighted.

Keywords:

Participation, Administrative Participation, Local Government Local Democracy,

PDF

___

Aksu, H. (2008). 5393 Sayılı Belediye Kanunu Çerçevesinde Kent Yönetiminde Yeniden Yapılanma, A. Yılmaz ve Y. Bozkurt (Ed.), Küresel Esintiler ve Yerel Etkiler Sarmalında Türk Kamu Yönetimi içinde (ss. 35-56), Ankara: Gazi Kitabevi.
Alodalı, F. B., Tuncer, A., Usta, S. ve Halis, M. (2012). Yerel Yönetimlerde E-Belediyecilik Uygulamaları: Akdeniz Bölgesi Örneği, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 83-95.
Arıkboğa, E. (1998). Yerel Yönetimler, Katılım ve Mahalle Muhtarlığı, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Balıkesir Büyükşehir Belediyesi. 14 Şubat 2020 tarihinde https://www. facebook.com/balikesirbld adresinden erişildi.
Balıkesir Büyükşehir Belediyesi. 14 Şubat 2020 tarihinde https://www. instagram.com/balikesirbld/ adresinden erişildi.
Balıkesir Büyükşehir Belediyesi. 14 Şubat 2020 tarihinde https://twitter.com/ balikessirbld adresinden erişildi.
Balıkesir Karesi Kent Konseyi.14 Şubat 2020 tarihinde https://www.instagram. com/karesikentkonseyi/ adresinden erişildi.
Balıkesir Karesi Kent Konseyi. 14 Şubat 2020 tarihinde https://twitter.com/ karesikent adresinden erişildi.
Balıkesir Karesi Kent Konseyi. 14 Şubat 2020 tarihinde https://www.facebook. com/Karesi-Kent-Konseyi-1078882945458559/ adresinden erişildi.
Baransel, A. (1993). Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayını.
Buran, H. (1995). Yönetim Yurttaş İlişkileri ve Katılımlı Yönetim, Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri içinde (ss. 209-224), İstanbul: TODAİE Yayınları.
Coşkun B. (2007). Kent Yönetimine Katılım ve Kent Konseyleri, A. Yılmaz ve Y. Bozkurt (Ed.), Küresel Esintiler ve Yerel Etkiler Sarmalında Türk Kamu Yönetimi içinde (ss.102-184), Ankara: Gazi Kitabevi.
Çitçi, O. (1989). Yerel Yönetimlerde Temsil, Belediye Örneği. Ankara: TODAİE.
Çitçi, O. (1996). Temsil, Katılma ve Yerel Demokrasi, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 5(6), 5-14.
Demirci, M. (2010). Katılımcı Demokrasi Açısından Kent Konseyleri: Eleştirel Bir Değerlendirme, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 19(1), 21-46.
Demirkaya, Y. (2006). Küreselleşmenin Kamu Yönetimi Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği, Avrupa Araştırma Dergisi, 14(2), 133-150.
Demirkaya, Y. ve Koç, M. (2017). 6360 Sayılı Kanun İle Birlikte Mahalleye Dönüşen Köylerde Değişimin Katılım Açısından Muhtarlığa Etkisi: Menteşe ve Seydikemer İlçeleri Üzerinden Bir Değerlendirme, Strategic Public Management Journal, 3(6), 124-149.
Demirkaya, Y. (2019). Vatandaş ve Kamu Kurumları Arasındaki Köprü: Sivil Toplum Kuruluşları, Şehir Düşünce Dergisi, (13), 84-91.
Eken, M. (1994). Kamu Yönetiminde Gizlilik Geleneği ve Açıklık İhtiyacı, Amme İdaresi Dergisi, 27(2), 25-54.
Eryılmaz, B. (2016). Kamu Yönetimi, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Eroğlu, H. T. (2006). Yönetimde Katılma Biçimleri ve Yerel Yönetimlerde Demokratik Mekanizmalar, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (11), 191-206.
Görün, M. (2006). Yerel Demokrasi ve Katılım: İzmir, Konya ve Ağrı İl Genel Meclis Üyeleri Üzerinde Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 159-184.
Güler, T. (2016). 2000’li Yıllar Türkiyesi’nde Siyaset Bürokrasi İlişkilerinin Kamu Yönetimi Reformları Üzerinden Okunması, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(36), 347-382.
Güler, T. ve Şahnagil, S. (2017). Türkiye’de Bürokrasinin Dönüşümünde Halk Desteğinin Rolü, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, (Özel Sayı), 182-192.
Güler, T. ve Yılmaz, A. (2019). Bir Yönetişim Reformu Olarak Devletin Gülen Yüzü: “Açık Kapı” Uygulaması, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 359-374.
Henden, B. ve Henden, R. (2005). Yerel Yönetimlerin Hizmet Sunumlarındaki Değişim ve E-Belediyecilik, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 48- 66.
Kalaycı, Ş. (2014). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayınları.
Karesi Kent Konseyi. 12.02.2020 tarihinde https://www.instagram.com/ karesikentkonseyi/ adresinden erişildi.
Karesi Kent Konseyi. 12.02.2020 tarihinde https://twitter.com/karesikent adresinden erişildi.
Karesi Kent Konseyi. 12.02.2020 tarihinde https://www.facebook.com/KaresiKent-Konseyi-1078882945458559/ adresinden erişildi.
Kırışık, F. ve Sezer, Ö. (2015). Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin (Bit) Kamu Politikası Oluşturma Sürecindeki Rolü. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 199-216.
Kocaman, Ö. F. (2006). Belediyelerde Halkla İlişkiler ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kocaoğlu, M. (2011). Yerel Yönetimlerde Katılım Kültürü (Konya Büyükşehir Belediyesi Örneği), Doktora Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kocaoğlu, M. (2014). Katılımcı Demokrasi Algılaması ve Kent Konseyleri: Kırşehir Kent Konseyi Örneği. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-15.
Korkut, H. (2011). Belediyelerde Yönetime Katılma ve Açıklık Algısı: Ümraniye ve Şişli Belediyeleri Örneği, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Öner, Ş. (2001). Belediyelerde Yönetime Katılmada Halkla İlişkilerin Rolü ve Önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, 3(2), 100-114.
Öner, Ş. (2001b), Sivil Toplum Kuruluşlarının Yerel Demokrasi ve Katılım Algılamaları, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 10(2), 51- 67.
Öner, Ş. (2005). Katılımcı Demokrasi Açısından Belediye Kanunu, H. Özgür ve M. Kösecik (Ed.). Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-I: Reform, Ankara: Nobel Yayınları.
Özcan, L. ve Yurttaş, F. (2010). Kent Konseyleri Müzakereci Demokrasinin Uygulama Alanı Olarak Düşünülebilir mi?”, Yerel Yönetimler Yerel Siyaset ve Kentsel Politikalar, Bursa: Dora Yayıncılık.
Özdemir, A. T. (2011). Mahalli İdarelerde Halk Katılımı Bağlamında Kent Konseyleri. Sayıştay Dergisi, (83), 31-56.
Pallant, J. (2017). SPSS Kullanma Kılavuzu (S. Balcı ve B. Ahi, Çev.), Ankara: Anı Yayıncılık.
Parlak, B. (2011). Kamu Yönetimi Sözlüğü, Bursa: MKM Yayınları.
Parlak, B. ve Sobacı, Z. (2005). Kurum ve Uygulamalarda Kamu Yönetimi, Bursa: Alfa Yayınevi.
Sezgin, M. ve Özbay, E. H. (2016). Halkla İlişkiler Uygulamalarından Beyaz Masa: Uşak Belediyesi Örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6 (1), 198-209.
Smith, B. C. (2007). Good Governance and Development, First Published, Palgrave Macmillan, New York.
Sobacı, M. Z. (2007). Yönetişim Kavramı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Değerlendirmeler, Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 219-235.
Şahin, A. (2007). Türkiye’de E-Belediye Uygulamaları ve Konya Örneği, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (29), 161-189.
Şengül, R. (2007). Yerel Demokrasiyi Güçlendirme Yolunda Bir Katılım Yöntemi Olarak Kamu Anketi Uygulaması. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 16(2), 7-20.
Şengül, R. ve Çetinkaya, N. I. (2013). Belediye Hizmetlerine Gönüllü Katılım: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Örneği. Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar, 7. Kamu Yönetimi Sempozyumu, Hatay.
Şinik, B. (2009). Türkiye’de Yerel Katılım: Fransa ile Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, (18)3, 1-22.
Toprak, Z. (2014). Yerel Yönetimler, Ankara: Siyasal Kitapevi.
Uysal, B. (1984). Siyasal Katılma ve Katılma Davranışına Ailenin Etkisi, Ankara: TODAİE Yayını.
Uysal, Y. ve Atmaca, Y. (2018). Türkiye’deki Merkezi ve Yerel Yönetim İlişkilerinin Yönetişim Modeli Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 1(3), 411-424.
Whitaker, G. P. (1980). Coproduction: Citizen Participation in Service Delivery. Public Administration Review, 40(3), 240-246.
Yalçındağ, S. (1996). Belediyelerimiz ve Halkla İlişkileri, Ankara: TODAİ Yayınları.
Yalçındağ, S. (1998). Yerel Demokrasinin Örgütlenmesi ve Yerinden Yönetimin Geliştirilmesi Açısından Muhtarlık Kurumu. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 7(3), 37-56.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2014). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
Yıldırım, S. (1993). Yerel Yönetim ve Demokrasi: Kavramlar Yaklaşımlar, İstanbul: IULA-EMME Yayınları.
Yıldırım, S. ve Emrealp, S. (1994). Yerel Yönetim ve Demokrasi, KavramlarYaklaşımlar, Yerel Yönetimin Geliştirilmesi Programı El Kitapları Dizisi, 2. Baskı, İstanbul: IULA - EMME ve TOKİ Yayını.
Yıldırım, U. ve Öner, Ş. (2004). Bilgi Toplumu Sürecinde Yerel Yönetimlerde Eğitim-Bilişim Teknolojisinden Yararlanma: Türkiye’de E-Belediye Uygulamaları. The Turkish Online Journal of Educational Techonology, 3(1), 49-60.
Yıldırım, A. (2014). Yerellik İlkesi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(5), 130-140.