I. MİLLİYETÇİ CEPHE HÜKÜMETİNİN İLK ÜÇ AYINDA TÜRK SİYASAL HAYATI VE MECLİSTE İKTİDAR-MUHALEFET İLİŞKİSİ

1974 yılında Cumhuriyet Halk Partisi ile Milli Selamet Partisi’nin kurduğu koalisyon hükümetinin aynı yıl içinde yıkılmasından sonra ülke, hükümet bunalımına girmiştir. Mart 1975 tarihinde, Adalet Partisi’nin başını çektiği ve mecliste bulunan diğer üç parti tarafından desteklenen sağ bloğun kurmuş olduğu Milliyetçi Cephe olarak adlandırılan koalisyon hükümetinin teşekkülü ile beraber ülke hükümet bunalımından çıkmıştı. Fakat bu sefer de politik atmosfer iyice gerilmiş, ülke günden güne iki kutuplu bir düzene doğru sürüklenmişti. Bu çalışma, 1975 yılının Mart ayında Süleyman Demirel Başbakanlığında yeni bir hükümetin kurulmasından sonraki Türk siyasal hayatının ilk üç ayını incelemektedir. Bu manada, Bülent Ecevit liderliğindeki CHP başta olmak üzere muhalefetin, Milliyetçi Cephe hükümetine yaklaşımı ve yeni kurulan bu hükümetin ilk icraatları karşısındaki tutumları mercek altına alınmıştır. Muhalefet, Milliyetçi Cephe hükümetine karşı çok sert bir tavır almış ve dört partinin bir araya gelmesi ile kurulan bu hükümetin, ülkenin var olan sorunlarına çözüm bulmaktan ziyade toplumsal kutuplaşmayı arttıracağını iddia etmiştir. Diğer taraftan hükümet, komünizm tehlikesine karşı kendisini ülke için bir güvence olarak görmüştür. Sonuç itibariyle, Milliyetçi Cephe hükümetiyle beraber ülke yeni bir atmosfere girmiş ve bu süreç 12 Eylül 1980 Darbesi’ne kadar birçok hükümetin iş başına geleceği, Türk siyasal hayatının çalkantılarla dolu yıllarının başlangıcı olmuştur

The Turkish Political Life in the First Three Months of I. Nationalist Front Government and the Relationship between the Government and the Opposition in the National Assembly of Turkey

After the collapse of the coalition government established by the Republican People’s Party RPP and the National Salvation Party NSP in 1974, a governmental crisis started in Turkey. After the formation of the new coalition government called the Nationalist Front, which was founded by the leadership of the Justice Party in March 1975 and supported by the other three right-wing parties in the parliament, the governmental crisis was ended. But this time the political atmosphere was tensed and the political polarization increased in the country. This study examines Turkish political life in the first three months of the Nationalist Front government. In this respect, the opposition’s approach to the Nationalist Front government, especially the RPP’s one, and the opposition’s attitude towards the first actions of the newly established government have been examined. The opposition took a very tough stance against the Nationalist Front government and argued that this government, which was formed by the gathering of the four parties, would increase the political polarization, rather than solving the problems of the country. On the other hand, the government saw itself as a guarantee for the country against the danger of communism. Thus, the country has entered a new atmosphere with the Nationalist Front government. This was the beginning of a turbulent period for the Turkish political life because five different governments would come to power in Turkey until the September 12, 1980 coup d’état

Keywords:

First Nationalist Front Government, Süleyman Demirel Turkish Political Life,

PDF

___

Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Dönem: 4, Cilt: 11, Birleşim: 58, 01.04.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 11, B: 61, 06.04.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 11, B: 63, 09.04.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 11, B: 65, 12.04.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 11, B: 68, 17.04.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 11, B: 70, 29.04.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 12, B: 73, 07.05.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 12, B: 75, 13.05.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 12, B: 77, 15.05.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 12, B: 78, 20.05.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 12, B: 81, 28.05.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 12, B: 83, 03.06.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 12, B: 86, 10.06.1975.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, D: 4, C: 13, B: 92, 24.06.1975.
Ahmad, F. (2010). Demokrasi Sürecinde Türkiye: 1945-1980, İstanbul: Hil Yayınları.
Aydın, S. ve Taşkın, Y. (2015). 1960’tan Günümüze Türkiye Tarihi, İstanbul: İle- tişim Yayınları.
Cumhuriyet (01 Nisan 1975), s. 1.
Çavdar, T. (2013). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1950’den Günümüze, Ankara: İmge Kitabevi.
Gönlübol, M., vd. (2014). Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995), Ankara: Si- yasal Kitabevi.
Hale, W. (2014). Türkiye’de ordu ve Siyaset, çev. Ahmet Fethi, İstanbul: Alfa ya- yınları.
Demirel, S. (1976). 1975’ten 1976’ya: Türkiye’nin Siyasal Görünüşü, Ankara: Basın Yayın Genel Müdürlüğü.
Hale, W. (2003). Türk Dış Politikası 1774-2000, çev. Petek Demir, İstanbul: Mo- zaik yayınları.
Hürriyet (14 Mayıs 1975), s. 1.
Ilıman, A. ve Dönmez, C. (2015). 12 Mart 1971 Muhtırası Sonrasında Kurulan Koalisyonlara Örnek: Birinci ve İkinci Milliyetçi Cephe Hükümetleri. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi (CTAD), Yıl 11, Sayı 21, ss. 163- 198.
Karpat, K. H. (2015). Türk Siyasi Tarihi Siyasal Sistemin Evrimi, İstanbul: Timaş Yayınları.
Milliyet (13.04.1975), s. 1.
Özçelik, A. (2011). 1960’dan Günümüze Türk Siyasal Hayatı. Süleyman İnan ve Ercan Haytoğlu (ed.), Yakın Dönem Türk Politik Tarihi, Ankara: Anı Yayıncılık.
Özdemir, H. (1989). Siyasal Tarih (1960-1980), Sina Akşin (ed.), Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908-1980, İstanbul: Cem Yayınevi.
Sönmezoğlu, F. (2006). II. Dünya Savaşı’ndan Günümüze Türk Dış Politikası, İs- tanbul: Der Yayınları.
Tercüman (13 Nisan 1975), s. 1.
Türkeş, A. (1977). Türkiye’nin Meseleleri, İstanbul: Kutluğ Yayınları.
Uçar, F. (2014). Türk Siyasetinde Cepheleşme Olgusuna bir Örnek: Milliyetçi Cephe Hükümetleri, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
Unat, K. (2014). Atatürk Sonrası Türkiye. Temuçin Faik Ertan (ed.), Başlangıçtan Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Ankara: Siyasal Kitabevi.
Yalçın, D., vd. (2014). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, C. II, Ankara: Atatürk Araştır- ma Merkezi.
Zürcher, E. J. (2000). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, çev. Yasemin Saner Gönen, İstanbul: İletişim Yayınları.