Kışlık Mercimek Genotiplerinin Tane ve Biyolojik Verimi Üzerine Ekim Zamanlarının Etkisi

Bu araştırma, farklı zamanlarda ekilen kışlık mercimek genotiplerinin tane ve biyolojik verim üzerine etkisini incelemek amacıyla iki yıl süre (2013 ve 2014) ile Konya ekolojik şartlarında yürütülmüştür. Deneme, Çiftçi, Özbek, Kafkas, Fırat-87, Seyran ve popülasyon olmak üzere 6 mercimek genotipi ve 5 farklı ekim zamanına (30 Eylül, 10 Ekim, 20 Ekim, 30 Ekim ve 10 Kasım) göre kurulmuştur. Tarla denemeleri “Tesadüf Bloklarında Faktöriyel Deneme” deseninde göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüş ve kışa dayanım, tane verimi, biyolojik verim ve hasat indeksi özellikleri incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, kışa dayanım bakımından yıllar ortalamasında 30 Eylül, 10 ve 20 Ekim tarihlerinin kışlık mercimek için daha uygun olduğu belirlenmiştir. Yıl ve genotip ortalaması olarak, tane verimi 116.23 kg/da (10 Ekim) ile 140.02 kg/da (20 Ekim) arasında, yılların ve ekim zamanlarının ortalaması olarak ise tane verimi 105.08kg/da (Seyran) ile 162.14 kg/da (Fırat-87) arasında değişim göstermiştir. Genotiplerin biyolojik verimi yıl ve ekim zamanından etkilenmemiş ancak yıllar ortalamasına göre Seyran çeşidi diğerleri aynı ve en yüksek değere sahip olmuştur. Aynı şekilde % 31.21 değeri ile Fırat-87 çeşidi en yüksek hasat indeksine sahip olmuştur. Sonuç olarak incelenen özellikler bakımından yıllar, ekim zamanı ve genotipler arasında önemli farklılıklar belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kırmızı mercimek, ekim zamanı, biyolojik verim, tane verimi

PDF

___

Ağsakallı, A., Olgun, O., Katkat, M., Tavlaş, A. (1998). Yeşil Mercimek Erzurum-89 Çeşidinde En Uygun Ekim Sıklığının Tespiti, Doğu Anadolu Tarım Kongresi, Erzurum., 513-524
Akçin, A. (1988). Yemeklik Dane Baklagiller, Konya, Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, p. 367.
Aydoğan, A., Karagül, V., Gürbüz, A. (2008). Farklı Ekim Zamanlarının Yesil ve Kırmızı Mercimeğin (Lens culinaris Medik.) Verim ve Verim Öğelerine Etkileri, Tarla Bitkileri Merkez Arastırma Enstitüsü Dergisi, 17 (1-2), 25-33.
Biçer, B. T., Şakar, D., (2011). Mercimek (Lens culinaris Medik.) Hatlarının Verim ve Verim Özellikleri Yönünden Değerlendirilmesi, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (3), 21-27.
Bozoğlu, H., Pekşen, E. (1997). Farklı Sıra Arası Mesafelerinin Mercimeğin Tane Verimi ve Bazı Agronomik Özellikleri Üzerine Etkileri. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi. Samsun. 1: 595-597.
Bucak, B., Al, V., Baysal, İ., Polat, T. (2003). Kırmızı Mercimekte Alternatif Hat ve Çeşitler, GAP III. Tarım Kongresi, Şanlıurfa, 555-558.
Doğan, Y., Toğay, Y., Toğay, N. (2014). Mardin Kızıltepe Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Mercimek (Lens culinaris Medic.) Çeşitlerinde Verim Ve Verim Öğelerine Etkisi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11 (2), 51-58.
Erman, M., Demirhan, H., Tunçtürk, M. (2005). Siirt Ekolojik Koşularında Kışlık Olarak Yetişebilen Bazı Mercimek Çeşitlerinin Önemli Tarımsal ve Bitkisel Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi. Antalya. I: 237–240.
Kantar, F., Çağlar, Ö., Akten, Ş. (1994). Lentil (Lens culinalis M.) Yields in Erzurum in Relation to Sowing Density, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24 (2), 1-10.
Kaplan, G. (2015) Türkiye'de tescil edilmiş bazı mercimek (Lens culinaris Medic.) çeşitlerinin Van koşullarında verim ve verim öğelerinin belirlenmesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Van.
Karadavut, U., Erdoğan, C., Özdemir, S., Şener, O. (2001). Ekim Sıklığının Mercimekte (Lens culinaris Medic.) Verim ve Verim Kriterlerine Etkisi. Türkiye IV. Tarla Bitkileri Kongresi. Tekirdağ. 1: 385-390.
Meyveci, K., Eyüpoğlu, H., Karagüllü, E. (1993). Orta Anadolu Koşullarında Kışlık Mercimekte Ekim Zamanı ve Tohum Oranının Belirlenmesi Sonuç Raporu, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü, Ankara.
Önder, M., Yaman, Y. (1996). Mercimekte (Lens culinaris M.) Ekim Zamanı ve Ekim Sıklığının Dane Verimi ve Bazı Verim Unsurlarına Etkileri, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9 (11), 46-56.
Sepetoğlu, H. H. (1992). Yemeklik Dane Baklagiller, İzmir, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, p. 262.
Siddique, K. H. M., Loss, S. P., Regan, K. L., Pritchard, D. L. (1998). Adaptation of Lentil (Lens culinaris Medik) to Short Season Mediterranean-type Environments: Response to Sowing Rates, Australian Journal of Agricultural Research, 49 (7), 1057-1066.
Singh, K. N., Bali, A. S., Ganai, B. A., Hasan, B. (1994), Optimum Spacing and Seed Rate for Lentil (Lens culinaris Medic.) in Casmir, Indian Journal of Agricultural Sciences, 64 (6), 392-393.
Toğay, N. Engin, M. (2000). Van Koşullarında Sıra Aralığı ve Serpme Ekimin Mercimek (Lens culinaris Medic.) Çeşitlerinde Verim ve Verim Öğelerine Etkisi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilgileri Dergisi, 6 (1), 11-15.
Toğay, N. (2002). Van Koşullarında Farklı Bitki Sıklıklarının ve Ekim Şekillerinin Mercimek (Lens culinaris Medic.)’te Verim ve Verim Öğelerine Etkisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van, 85.
Varshney, J. G. (1992). Effect of Sowing Dates and Row Spacing on the Yield of Lentil Varieties, Lens Newsletter, 19 (1), 20-21.