Farklı Kaynaklardan Temin Edilen Ekmeklik Buğday Genotiplerinin Verim ve Verim Unsurları Yönünden Değerlendirilmesi
Bu araştırma 2014–2015 yetiştirme sezonunda Konya kuru şartlarında Augmented Deneme Deseninde yürütülmüştür. Verim ve bazı verim özellikleri yönünden üstün özelliklere sahip hatların belirlenmesi ve ıslah programlarında kullanılması amacıyla, farklı ülke ve bölgelerden temin edilen 75 adet buğday genotipinde ele alınan özelliklerin değişim sınırları incelenmiştir. Araştırma sonucunda elde ettiğimiz bulgulara göre en düşük ve en yüksek değerler; başaklanma süresi için 110.90 - 146.65 gün, bitki boyu için 47.86 - 130.73 cm, başak uzunluğu için 3.58 - 12.07 cm, başakta tane sayısı için 20.48 - 63.70 adet, başakta tane ağırlığı için 0.79 - 2.54 g, hasat indeksi için %11.10 - 47.47, bin tane ağırlığı için 26.13 - 69.25 g, tane verimi için 9.07 - 917.32 kg/da aralığında değişim göstermiştir. Değerlendirilen genotipler arasında incelenen özellikler açısından geniş bir varyasyonun olduğu belirlenmiş olup, bu durum üstün özelliğe sahip genotiplerin ıslah çalışmalarında gen kaynağı olarak kullanılabileceğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler:
Ekmeklik buğday, verim, verim unsurları
Evaluation of Yield and Yield Components of Bread Wheat Genotypes Obtained from Different Sources
This research was carried out in Augmented Trial Design in Konya rainfed conditions during 2014-2015 growing season. It is aimed to determine lines with superior characteristics in terms of yield and yield companents and to use them in breeding programs, the limits of variation of some properties in 75 bread wheat genotypes obtained from different countries and regions have been examined. According to the results showed that the lowest and highest values varied from 110.90 to 146.65 days for heading time, from 47.86 to 130.73 cm for plant height, from 3.58 to 12.07 cm for the spike length, from 20.48 to 63.70 for the kernel number of spike, from 0.79 to 2.54 g for the grain weight of spike, from 11.10% to 47.47% for the harvest index, from 26.13 to 69.25 g for thousand grain weight, from 9.07 to 917.32 kg.da-1 for the grain yield,. It has been determined that there is a wide variation in the characteristics examined among the genotypes, indicating that genotypes with superior characteristics can be used as gene sources in breeding studies.
Keywords:
Bread wheat, yield, yield components,
___
- Akçura, M. (2006). Türkiye kışlık ekmeklik buğday genetik kaynaklarının karakterizasyonu. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi).
- Akkaya, A. (1994). Buğday yetiştiriciliği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: l. Ders Kitapları Yayın No: l, Kahramanmaraş, 225 s.
- Akparov, Z. I., Jafarova, R. G., Sheykhzamanova, F. A., Rzayeva, S. P. (2008). Study on local wheat genetic resources in Azarbaijan. International Symposium on Wheat Yield Potantial: Challenges to International Wheat Breeding, 27-29. CIMMYT. ISBN:970-648-144-3.
- Anonim, (2015). "TÜİK ve Uluslararası Hububat Konseyi (İnternational Grains Council)."
- Austin, R. B. (1994). Augmenting yield-based selection. In: Plant Breeding Principles and prospects. Chapman&Hall 375 p. London 375.
- Austin, R. B., Bingham, J., Blackwell, R. D., Evans, L. T., Ford, M. A., Morgan, C. L., Taylor, M. (1980). Genetic improvements in winter wheat yields since 1900 and associated physiological changes. The Journal of Agricultural Science.Volume 94, Issue 3: 675-689.
- Aydın, N., Mut, Z., Bayramoğlu, H. O., Ozcan, H. (2009). Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinde tane verimi ile bazı kalite ozellikleri üzerine genotip ve lokasyon etkileri. Anadolu Tarım Bilim. Dergisi, 24(2):84-92.
- Crossa, J., Van Ginkel, M., Rajaram, S. (1996). Multiplicative models for studying genotype x environment interactions; Increasing yield potential in wheat breeding. Proceeding of a workshop held in ciudad obergon, Sonora, Mexico; 220-224, ISBN:968-6923-69-1.
- Doğan, Y., Toğay, Y., Toğay, N. (2014). Türkiye’de tescil edilmiş bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin Mardin-Kızıltepe koşullarında verim ve bazı verim özelliklerinin belirlenmesi. YYÜ Tar. Bil. Dergisi, 24(3): 241- 247.
- Ergün, N. (2005). İleri kademe arpa (Hordeum vulgare L.) hatlarında verim ve verime etkili bazı karakterlerin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi).
- Hocaoğlu, O., Akçura, M. (2014). Evaluating yield and yield components of pure lines selected from bread wheat landraces comparatively along with registered wheat cultivars in Canakkale ecological conditions.Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, 1528-1539. Special Issue: 2, 2014.
- Jensen, N. F. (1988). Plant Breeding Methodology. A Wiley-Interscience publication,631 p., Canada.
- Kaya, Y., Morgounov, A., Keser, M. (2015). Genotype by environment interaction effects on plant height of wheat genotypes carrying Rht 8 dwarfing gene. Turk J Field Crops, 20(2), 252-258. DOI: 10.17557/tjfc.97562.
- Kaydan, D., Yağmur, M. (2008). Van ekolojik koşullarında bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (4) 350-358.
- Knezevic, D., Zecevic, V., Micanovic, D., Madic, M., Paunovic, A., Dukic, N., Urosevic, D., Dimitrijevic, B., Jordacijevic, S. (2006). Genetic analysis of number of kernels per spike in wheat (Triticum aestivum L.). Kragujevac J. Sci. 28 (2006) 153-157.
- Knezevic, D., Paunovic, A., Madic, M., Tanaskovic, S., Knezevic, J., Sekularac, A. (2013). Phenotypic variability of primary spike length in winter wheat (Triticum aestivum L.). Genetika, 48. hrvatski i 8. međunarodni simpozij agronoma | Dubrovnik | Hrvatska.
- Moghaddam, M., Ehdaie, B., Waines, J. G. (1997). Genetic variation and interrelationships of agronomic characters in landraces of bread wheat from southeastern Iran. Euphytica 95(3):361-369, DOI: 10.1023/A:1003045616631.
- Ness, H. G. (1980). Harvest index as a selection criterion for grain yield in two spring wheat crosses grown at two population densities. Can. J. Plant Sci. 60:ll4l-1146. Okuyama, L. A., Federizzi, L.C., Fernandes, J.
- Okuyama, L. A., Federizzi, L.C., Fernandes, J., Neto, B. (2005). Plant traits to complement selection based on yield components in wheat. Cienc Rural vol.35 no.5 Santa Maria. On-line version ISSN 1678-4596. http://dx. doi.org/10.1590/S0103-84782005000500005.
- Öztürk, A., Akten, Ş. (1999). Kışlık buğdayda bazı morfofizyolojik karakterler ve tane verimine etkileri. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23: 409-422.
- Peterson, R. G. (1994). "Agricultural Field Experiments Design and Analysis." Marcel Dekker,Inc. 409.
- Poehlman, M. J., Sleper D. A. (1995). Breeding Field Crops. Iowa State University Press 450.
- Sanchez-Garcia, M., Royo, C., Aparicio, N., Martin-Sanchez, J. A., Alvaro, F. (2013). Genetic improvement of bread wheat yield and associated traits in spain during the 20th century. J Agric Sci. 2013 Feb; 151(1): 105–118. doi: 10.1017/S0021859612000330.
- Satyavart, A., Yadaha, R. K., Sing, G. R. (2002). Variability and heritability estimates in bread wheat. Environ. Ecol., 20:548-550.
- Şahin, M., Göçmen Akçaçık, A., Aydoğan, S., Taner, S., Ayrancı, R. (2011a). Ekmeklik buğdayda bazı kalite özellikleri ile miksograf parametreleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2011, 20 (1): 6-11.
- Şahin, M., Akcacık, A., Aydoğan, S. (2011b). Bazı ekmeklik buğday genotiplerinin tane verimi ile kalite özellikleri arasındaki ilişkiler ve stabilite yetenekleri. Anadolu, J. of AARI; 21 (2) 2011, 39 - 48
- ISSN: 2148-3205
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Yayıncı: Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Sayıdaki Diğer Makaleler
Yemlik Arpa Genotiplerinin Kalite Özellikleri Açısından Islah Programı Kapsamında Değerlendirilmesi
Seydi AYDOĞAN, Mehmet ŞAHİN, Aysun GÖÇMEN AKÇACIK, Berat DEMİR, Sümeyra HAMZAOĞLU, İbrahim KARA
Buğday ve Un Kalitesinin Sektörel Açıdan Değerlendirilmesi
Nermin BİLGİÇLİ, Süleyman SOYLU
Şaban SARIYERLİ, Süleyman SOYLU
Sulama Birliklerinin Tarımsal Sulama İşletmeciliğindeki Rolü, Konya-Çumra Sulama Birliği Örneği