Elif BOZDOĞAN, Sema GÜLER, Ayşegül BURĞUT

PEYZAJ TASARIMINDA ALTERNATİF BİR MEYVE AĞACI: Arbutus unedo L.

Peyzaj tasarımlarının vazgeçilmez elemanı olan bitkiler genellikle estetik ve fonksiyonel nitelikleri dikkate alınarak tercih edilmektedir. Ülkemizde çilek ağacı yâda kocayemiş olarak bilinen, her dem yeşil, çalı formunda gelişen ve Akdeniz Bölgesi'nin doğal türleri arasında yer alan Arbutus unedo L. yaprak, çiçek, meyve ve gövde özellikleri ile peyzaj tasarımı açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Bu nedenle kentsel yeşil alanlarda kullanımı önem taşımaktadır. Bitkinin aynı zamanda tıp-geleneksel tıpta ve gıda sektöründe (yöresel pazarlarda taze olarak tüketimi, jöle, reçel, marmelat, pasta ve süslemelerde, şarap ve likör yapımında kullanımı) yaygın olarak kullanımı bilinmektedir. Tüm bu olumlu özelliklerine rağmen bitki yeteri kadar tanınmamakta ve ticari olarak yetiştiriciliği yapılmamaktadır. Çalışmada bitkinin tıbbi özelliklerinin yanı sıra estetik ve fonksiyonel nitelikleri değerlendirilerek peyzaj tasarımlarında alternatif bir tür olarak kullanılabilme potansiyelinin ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu amaçla konuya ilişkin çalışmalar derlenmiştir. Çalışmanın bitkinin tanınması ve kültüre alınmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu durum bitkinin ülke çapında yetiştiriciliğinin yapılması, alternatif bir gıda kaynağı oluşturarak ekonomik değerini artırması ve peyzaj tasarımlarında kullanımının yaygınlaştırılması açısından önemli olacaktır

ALTERNATIVE FRUIT TREES IN THE LANDSCAPE DESIGN: Arbutus unedo L.

ALTERNATIVE FRUIT TREES IN THE LANDSCAPE DESIGN: Arbutus unedo L. Plants which are indispensable elements of landscape designs are generally preferred by taking their aesthetic and functional properties into consideration. Arbutus unedo L. which is known in our country as strawberry tree or Irish strawberry which is an evergreen plant growing in bush form and which is one of the natural species of Mediterranean Region, has an important potential in terms of landscape design with its leaf, flower, fruit and stem properties. For this reason its usage in urban green areas is important. The plant has also a wide range usage in medicine–traditional medicine and food sector (fresh consumption in regional bazaars, jelly, jam, marmalade, cake and ornaments, wine and liquor production). Despite of all these positive properties the plant is not well known enough and not commercially cultivated. In the study the medicinal properties of the plant as well as its aesthetic and functional features will be evaluated so as to present its usage as an alternative species in landscape designs. For this aim, the studies related with the subject were compiled. The study is believed to contribute to introduction and cultivation of the plant. This fact will be important for the plant to be cultivated all over the country, to become an alternative food source and increase its economical value and making its usage prevalent in landscape designs

PDF

___

1. Afkir, S., T. B. Nguelefack, M. Aziz, J. Zoheir, G. Cuisinaud and M. Bnouham, 2008. Arbutus unedo Prevents Cardiovascular and Morphological Alterations in L–Name– Induced Hypertensive Rats Part I: Cardiovascular and Renal Hemodynamic Effects of Arbutus unedo in L–Name–Induced Hypertensive Rats. J. of Ethnopharmacology, 116:288–295.
2. Alarcao–E–Silva, M. L. C. M. M., A. E. B. Leitao, H. G. Azinheira and M. C. A. Leitao, 2001. The Arbutus Berry: Studies on Its Color and Chemical Characteristics at Two Mature Stages. J. of Food Comp. and Analyst 14:27– 35.
3. Alves, A., A. Ramos, M. M. Goncalves, M. Bernardo and B. Mendes, 2013. Antioxidant Activity, Quality Parameters and Mineral Content of Portuguese Monofloral Honeys. J. of Food Comp. and Anal., 30:130–138.
4. Ayaz, F. A., M. Küçükislamoğlu and M. Reunanen, 2000. Sugar, Non–Volatile and Phenolic Acids Composition of Strawberry Tree (Arbutus unedo L. var. ellipsoidea) Fruits. J. of F. Composition and Analysis 13:171–177.
5. Barros, L., A. M. Carvalho, J. S. Morais and I. C. F. R. Ferreira, 2010. Strawberry–Tree, Blackthorn and Rose Fruits: Detailed Characterization in Nutrients and Phytochemicals with Antioxidant Properties. Food Ch. 120:247–254.
6. Bianchi, F., M. Careri and M. Musci, 2005. Volatile Norisoprenoids as Markers of Botanical Origin of Sardinian Strawberry– Tree (Arbutus unedo L.) Honey: Characterization of Aroma Compounds by Dynamic Headspace Extraction and Gas Chromatography–Mass Spectrometry. Food Chemistry, 89:527–532.
7. Cabras, P., A. Angioni, C. Tuberoso, I. Floris, F. Reniero, C. Guillou and S. Ghelli, 1999. Homogentisic Acid: A Phenolic Acid as a Marker of Strawberry Tree (Arbutus unedo) Honey. J. Agric. Food Chem. 47:4064–4067.
8. Canadell, J. and L. Lopez–Soria, 1998. Lignotuber Reserves Support Regrowth Following Clipping of Two Mediterranean Shrubs. Functional Ecology, 12:31–38.
9. Çavuşoğlu, A., M. Sülüsoğlu and S. Erkal, 2015. Biotechnological Approaches in Strawberry Tree (Arbutus unedo L.) Breeding. Ekin J. of Crop Breeding and Genetics, 1(1): 36–41.
10.Christman, S., 2004. Arbutus unedo L. http://www.floridata.com/ref/a/arbu_une.cfm
11.Çelikel, G., 2005. Sinop İli ve Samsun’un Yakakent İlçesinde Kocayemiş (Arbutus unedo L. ericaceae) Seleksiyonu (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, FBE, Bahçe Bitkileri ABD, , Samsun, s.76.
12.Dib, M. E. A., H. Allali, A. Bendiabdellah, N. Melianive and B. Tabti, 2013. Antimicrobial Activity and Phytochemical Screening of Arbutus unedo L. Journal of Saudi Chemical Society 17:381–385.
13.Delgado–Pelayo, R. and L. Gallardo– Guerrero, 2016. Hornero–Mendez, D., Carotenoid Composition of Strawberry Tree (Arbutus unedo L.) Fruits. Food Chem. 199:165–175.
14.Djabou, N., M. E. A. Dib, H. Allali, A. Benderb, M. A. Kamal, S. Ghalem and B. Tabti, 2013. Evaluation of Antioxidant and Antimicrobial Activities of the Phenolic Composition of Algerian Arbutus unedo L. Roots. Pharmacognosy J. 5:275–280.
15.El–Haouari, M., J. J. L´Opez, H. Mekhfi, J. A. Rosado and G. M. Salido, 2007. Antiaggregant Effects of Arbutus unedo Extracts in Human Platelets. J. of Ethnopharmacology, 113:325–331.
16.Fini, A., J. Mori, A. Teani, G. Burchi and F. Ferrini, 2014. Evaluation of Different Shrub Species for Carbon Uptake and Pollution Removal. I.S. of Arboriculture.
17.Gomes, F. and J. Canhoto, 2009. Micropropagation of Strawberry Tree (Arbutus unedo L.) From Adult Plants. In Vitro Cellular & Developmental Biology– Plant, 45:72–82.
18.Gucci, R., R. Massai, S. Casano, E. Gravano and M. Lucchesini 1997. The Effect of Drought on Gas Exchange and Water Potential in Leaves of Seven Mediterranean Woody Species. Forestry Sciences, 42:225– 231.
19.Guendouze–Bouchefa, N., K. Madani, M. Chibane, L. Boulekbache–Makhlouf, D. Hauchard, M. Kiendrebeogo, C. Stevigny, P. Ndjolo Okusa and P. Duez, 2015. Phenolic Compounds, Antioxidant and Antibacterial Activities of Three Ericaceae from Algeria. Industrial Crops and Products, 70:459–466.
20.Kahriman, N., C. G. Albay, N. Dogan, A. Usta, Ş. A. Karaoglu and N. Yaylı, 2010. Volatile Constituents and Antimicrobial Activities from Flower and Fruit of Arbutus unedo L. Asian J. of Chemistry, 22(8):6437– 6442.
21.Karadeniz, T. ve T. Şişman, 2004. Giresun’da Yetiştirilen Bir Kocayemiş (Arbutus unedo L.) Tipinin Bitkisel Özellikleri. Alatarım, 3(1):43–45.
22.Kıvçak, B., T. Mert and A. Denizci, 2001. Antimicrobial Activity of Arbutus unedo L. J of Pharma Scie, 26:125–128.
23.Kösa, S. ve O. Karagüzel, 2014. Akdeniz Bölgesi’nde Bulunan Bazı Odunsu Bitki Türlerinin Peyzaj Mimarlığındaki Önemi. Uluslararası Odun Dışı Orman Ürün. s.:775– 785.
24.Köse, H., 1998. Doğal Bitki Örtüsünde Bulunan Bazı Odunsu Süs Bitkilerinin Tohum Çimlendirme Yöntemleri Üzerinde Araştırmalar I. Arbutus unedo L. ve Arbutus andrachne L. Journal of AARI, 8(2):55–65.
25.Malheiro, R., O. Sa, E. Pereiraa, C. Aguiar, P. Baptistaa and J. A. Pereiraa, 2012. Arbutus unedo L. Leaves as Source of Phytochemicals with Bioactive Properties. Industrial Crops and Products 37: 473–478.
26.Mendes, L., V. Freitas, P. Baptista, and M. Carvalho, 2011. Comparative Antihemolytic and Radical Scavenging Activities of Strawberry Tree (Arbutus unedo L.) Leaf and Fruit. Food and Chemical Toxicology, 49: 2285–2291.
27.Miguel, M. G., M. L. Faleiro, A. C. Guerreiro and M. D. Antunes, 2014. Arbutus unedo L. Chemical and Biological Properties. Molecules, 19:15799–15823.
28.Molina, M., M. Pardo–De–Santayana, L. Aceituno, R. Morales and J. Tardio, 2011. Fruit Production of Strawberry Tree (Arbutus unedo L.) in Two Spanish Forests. An International Journal of Forest Research, 1:1–11.
29.Moreno–Jimenez, E., J. Penalosa, R. Carpena–Ruiz and E. Esteban, 2008. Comparison of Arsenic Resistance in Mediterranean Woody Shrubs Used in Restoration Activities. Chemosphere, 71:466– 473.
30.Mori, J., A. Saebo, H. M. Hanslin, A. Teani, F. Ferrini, A. Fini and G. Burchi, 2015. Deposition of Traffic–Related Air Pollutants on Leaves of Six Evergreen Shrub Species during a Mediterranean Summer Season. Urban Forest. & Urban Greening, 14:264– 273.
31.Oliveira, I., P. Baptista, A. Bento and J. A. Pereira, 2011. Arbutus unedo L. and It’s Benefits on Human Health. Journal of Food and Nutrition Research, 50(2):73–85.
32.Özcan, M. M. and H. Hacıseferoğulları, 2007. The Strawberry (Arbutus unedo L.) Fruits: Chemical Composition, Physical Properties and Mineral Contents. Journal of Food Engineering, 78:1022–1028.
33.Pawlowska, A. M., M. De Leo and A. Braca, 2006. Phenolics of Arbutus unedo L. (Ericaceae) Fruits: Identification of Anthocyanins and Gallic Acid Derivatives. J. of Agricultural Food Chem., 54:10234–10238
34.Pekdemir, M., 2010. Espiye ve Bulancak İlçelerinde (Giresun) Yetişen Kocayemişlerin (Arbutus unedo L.) Fenolojik ve Pomolojik Özellikleri (Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniv., FBE, Bahçe Bitkileri ABD, s.67.
35.Polat, R., F. S. Satıl ve S. Selvi, 2013. Havran ve Burhaniye (Balıkesir) Yörelerinde El Sanatlarında Yararlanılan Bitkiler Üzerine Etnobotanik Araştırmalar. Erciyes Üni. FBE Dergisi, 29(1):1–6.
36.Reglero, M. M., L. Monsalve–Gonzalez, M. A. Taggart and R. Mateo, 2008. Transfer of Metals to Plants and Red Deer in an Old Lead Mining Area in Spain. Science of the Total Environment, 6:287–297.
37.Rosa, A., C. I. Giovanni–Tuberoso, A. Atzeri, M. Paola–Melis, E. Bifulco and M. Assunta– Dessi, 2011. Antioxidant Profile of Strawberry Tree Honey and Its Marker Homogentisic Acid in Several Models of Oxidative Stress. Food Chem, 129:1045– 1053.
38.Sakaldaş, A., 2012. Çanakkale Doğal Florasında Bulunan Kocayemiş (Arbutus unedo L.)’in Pomolojik Fenolojik ve Biyokimyasal Özelliklerinin Aylık Değişimlerinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, s.60.
39.Santo, D. E., L. Galego, T. Gonçalves and C. Quintas, 2012. Yeast Diversity in The Mediterranean Strawberry Tree (Arbutus unedo L.) Fruits Fermentations. Food Research International 47:45–50.
40.Smiris, P., P. Pipinis, E. M. Aslanidou, O. Mavrokordopoulou, E. Milios, A. Kouridakis, 2006. Germination Study on Arbutus unedo L. (Ericaceae) and Podocytisus Caramanicus Boiss. & Heldr. (Fabaceae). J. of Biol Research 5:85–91.
41.Soro, A. and R. J. Paxton, 1999. Strawberry Tree: A Signifikant Source of Nectar around the Mediterranean Basin. Bee World. 80(3):140–144.
42.Sülüsoğlu, M., 2012. Development of a Rooted Cutting Propagation Method for Selected Arbutus unedo L. Types and Seasonal Variation in Rooting Capacity. J. of Agr. Science; 4(11):216–225
43.Şeker, M., A. Akçal, M. Sakaldaş ve M. A. Gündoğdu, 2010. Farklı Çelik Alma Dönemleri ile Oksin Dozlarının Kocayemişin (Arbutus unedo L.) Köklenme Oranı Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi 4(1):99–108
44.Şeker, M., Z. Yücel, ve E. Nurdan, 2004. Çanakkale Yöresi Doğal Florasında Bulunan Kocayemiş (Arbutus unedo L.) Populasyonunun Morfolojik ve Pomolojik Özelliklerinin İncelenmesi. Tarım Bil. Dergisi, 10(4):422–427.
45.Şenyurt, M. ve T. B. T. Karadeniz, 2011. Kocayemişin (Arbutus unedo L.) Çelikle Çoğaltılması. VI. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Bahçe Bilim Yayın 2(1):493–496.
46.Tilki, F., 2004. Improvement in Seed Germination of Arbutus unedo L. Pakistan J. of Biological Sciences. 7(10):1640–1642.
47.Tuberoso, C. I. G., E. Bifulco, P. Caboni, F. Cottiglia, P. Cabras, I. Floris, 2010. Floral Markers of Strawberry Tree (Arbutus unedo L.) Honey. J. Agric. Food Chem., 384–389.
48.Vidrih, R., J. Hribar, Z. Prgomet, P. N. Ulrih, 2013. The Physico–Chemical Properties of Strawberry Tree (Arbutus unedo L.) Fruits. Croat. J. Food Sci. Technol., 5(1):29–33
49.Ziyyat, A. and E. Boussairi, 1998. Cardiovascular Effects of Arbutus unedo L. in Spontaneously Hypertensive Rats. Phytotherapy Research, 12:110–113.