Kırıkkale Yerel Kavun (Cucumis Melo L.) Genotiplerinin Bazı Morfolojik Özellikleri

Bu çalışmada Kırıkkale bölgesinden sörveyle edilen yerel kavun genotiplerinin morfolojik olarak karakterizasyonun yapılması ve genetik incelemelerle ıslah çalışmalarına zemin hazırlanması amaçlanmıştır. Bu amaçla 2021 yılında Bahşılı, Balışeyh, Çelebi, Delice, Keskin ve Yahşihan ilçelerinden elde edilen kavun tohumlarından toplam 58 genotip incelenmiştir. Morfolojik değerlendirme için güncelleştirilmiş UPOV (Uluslararası Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Birliği) özellik belgesi parametrelerinden yararlanarak; hipokotil uzunluğu, yaprak sap uzunluğu, yaprak eni, yaprak boyu, yaprak karakterleri, yaprak lobluluğu, yaprak rengi, yaprak taban şekli, çiçek cinsiyet tipi, dişi çiçek/erkek çiçek oranı, çiçek rengi ve dişi organda tüylenme gözlem yoluyla değerlendirilmiştir. Gözlemle elde edilen ve kontrollü bir şekilde değerlendirilen yaprak lobluğu incelenen tüm genotiplerde aynı özelliği göstermiş ve hepsi UPOV parametrelerine göre sığ olarak tanımlanmıştır. Yaprak taban şekli bakımından da tüm genotiplerin kalp şeklinde olduğuna karar verilmiştir. Benzer şekilde incelenen tüm genotiplerde çiçek cinsiyeti andromonoik olarak gözlemlenmiştir. Morfolojik karakterlerden hipokotil uzunluğu, yaprak genişliği, yaprak uzunluğu ve yaprak sap uzunluğu bakımından ise genotipler arasında benzerlik görülmesine rağmen, ilçeler arasında istatiksel anlamda farklı düzeylerde çok önemli farklılıklar elde edilmiştir (p<0,05; 0,001). Çalışma sonucunda, Kırıkkale Bölgesinde yetiştirilen kavun genotiplerinin ıslah çalışmalarına kaynak oluşturabileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Kavun, yerel genotip, morfolojik özellik, ıslah

Some Morphological Characteristics of Kırıkkale Province Local Melon (Cucumis Melo L.) Genotypes

This study aimed to morphologically characterize the local melon genotypes selected in Kırıkkale region and to prepare the ground for breeding studies with genetic studies. For this purpose, a total of 58 genotypes were examined from melon seeds obtained from Bahşılı, Balışeyh, Çelebi, Delice, Keskin and Yahşihan districts in 2021. By using the updated UPOV (International Union for Conservation of New Plant Varieties) feature document parameters for morphological evaluation; hypocotyl length, petiole length, leaf width, leaf length, leaf characteristics, leaf lobe, leaf color, leaf base shape, flower sex type, female flower/male flower ratio, flower color and pistil pubescence were evaluated by observation. Leaf lobes obtained by observation and evaluated in a controlled manner showed the same feature in all genotypes examined and all were defined as shallow according to UPOV parameters. In terms of leaf base shape, it was decided that all genotypes were heart-shaped. Similarly, flower sex was observed as andromonoic in all genotypes examined. Although there were similarities between genotypes in terms of hypocotyl length, leaf width, leaf length and petiole length, which are morphological characters, statistically significant differences were obtained between the districts at different levels (p<0.05; p< 0.001). As a result of the study, it was seen that the melon genotypes grown in Kırıkkale Region can be a source for breeding studies

Keywords:

Melon, local genotyp, morphological characteristics, breeding,

PDF

___

Altındal, D., Akgün, İ., 2015, Bitki genetik kaynakları ve tahıllardaki durumu. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(1):147-153.
Bahçivancı, N., 2012. Diyarbakır’da yetiştirilen bazı yerli kavun genotiplerinin karakterizasyonu. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
Barsal, E., Onus, A.N., 2021. Kavunda (Cucumis melo L.) üstün nitelikli bitki ve meyve özelliklerine yönelik gen havuzu oluşturulması. Uluslararası Fen Araştırmalarında Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi (doi.org/10.29329/ijiasr) 5(3):139-162.
Chikh-Rouhou, H., Mezghani, N., Mnasri, S., Mezghani, N., Garcés-Claver, A., 2021. Assessing the genetic diversity and population structure of a tunisian melon (Cucumis melo L.) collection using phenotypic traits and SSR molecular markers. Agronomy (doi.org/10.3390/agronomy11061121) 11(6):1121.
Chomicki, G., Schaefer, H., Renner, Susanne S., 2019. Origin and domestication of Cucurbitaceae crops: insights from phylogenies, genomics and archaeology. New Phytol, 226:1240-1255, (doi.org/10.1111/nph.16015).
Christenhusz, M.J.M., Byng, J.W., 2016. The number of known plants species in the world and its annual increase. Phytotaxa 261:201-217, (doi.org/10.11646/phytotaxa.261.3.1).
Erdoğan, F., 2016. Göller bölgesi yerel kavun genotiplerin toplanması ve morfolojik karakterizasyonu. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, s:146.
Ermiş, S., Aras V., 2017. Kavun (Cucumis melo L.) çeşitlerinin morfolojik karakterizasyonu ve akrabalık derecelerinin belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi 6(Özel Sayı):171-178 (2017) Araştırma ISSN: 2147-6403.
FAO, 2022. https://www.fao.org/faostat/en/#data/ qcl (Erişim Tarihi: 16.03.2023).
Kaya, N., Türkmen, Ö., 2021. Bazı kavun genotiplerinin morfolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Ereğli Tarım Bilimleri Dergisi, 1(1):1-19.
Kayak, N., Türkmen, Ö., 2022. Revealing morphological variability in some S1 level melon genotypes. International Journal of Agricultural and Natural Sciences, 15(1).
Kuşvuran, Ş., Ellialtioglu, S., Dasgan, H.Y., Abak, K., 2012. Tuzlu koşullara toleransı yüksek bazı yerli kavun aksesyonları. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 5(2):151-153.
Lian, Q., Fu, Q.S., Xu, Y.Y., Hu, Z.C., Zheng, J., Zhang, A.A., et al., 2021. QTLs and candidate genes analyses for fruit size under domestication and differentiation in melon (Cucumis melo L.) based on high resolution maps. BMC Plant Biol. 21:126.
Maleki, M., Shojaeiyan, A., Monfared, S.R., 2018. Population structure, morphological and genetic diversity within and among melon (Cucumis melo L.) landraces in Iran. J. Genet. Eng. Biotechnol., Dec; (doi:10.1016/j.jgeb.2018.08.002) 16(2):599-606.
Paris, H.S., 2016. Overview of the origins and history of the five major cucurbit crops: issues for ancient DNA analysis of archaeological specimens. Vegetation history and archaeobotany 25(4).
Szamosi, C., Solmaz, İ., Sari, M.N.Z., Barsony, C., 2012. Morphological evaluation and comparison of Hungarian and Turkish melon (Cucumis melo L.) germplasm. Scientia Horticulturae (doi:10.1016/j.scienta.2009.12.024) 124(2):170-182.
TÜİK, 2022. https://biruni.tuik.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 16.03.2023).
Üçok, Z., 2019. Bağrıbütün kavunu (Cucumis melo L.)’nun morfolojik ve fenolojik özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (http://acikerisim.akdeniz.edu.tr/xmlui/handle/123456789/4834).
Ünlü, A., Ünlü, M., Kurum, R., 2017. Örtüaltı kavun (Cucumis melo ssp. melo) yetiştiriciliği için geliştirilen hibritlerin verim ve meyve özellikleri bakımından değerlendirilmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 6(Özel Sayı):121-126, ISSN: 2147-6403.
Xu, L.H., He, Y., Tang, L., Xu, Y., Zhao, G., 2022. Genetics, genomics and breeding in melon. Agronomy (doi.org/10.3390/agronomy12112891) 12(11):2891; China.
Yakupoğlu, G., Çoban Aydöner, G., 2022. Yozgat Aydıncık Bağrıbütün kavunu’nun tanımlanması ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Bahçe 51(1):37-43. (doi.org/10.53471/bahce.1021504).
Yılmaz, N., Kaya, H.P., Hancı, F., Aydın, U., 2021. Detailed morphological and molecular characterizations of melon (Cucumis melo L.) accessions collected from northern Cyprus and Turkey. Horticultural Science and Technology. 31 August 2021, (doi.org/10.7235/hort.20210042) pp:471-481.
Zhang, C., Pratap, A.S., Natarajan, S., Pugalendhi, L., Kikuchi, S., Sassa, H., et al., 2012. Evaluation of morphological and molecular diversity among south Asian germplasms of Cucumis sativus and Cucumis melo. International Scholarly Research Network, Article ID:134134.