Metin AKAR, Aleyna Nur ERNEK, Gonca AKTAŞ

350125

Bir Fıkra Tipi Olarak “Aldar Köse” ve Psikolojik Yorumu

Aldar Köse, Türkiye’de sayılı kişilerin adını duyduğu bir Türk fıkra tipidir. Bu tipin anlatıldığı fıkralar çoğunlukla, Uluğ Türkistan sahası içerisindeki Azeri, Kazak, Kırgız, Özbek, Karakalpak ve Türkmen Türkleri arasında yaygındır. Türk dünyasının ortak mirası kabul edilen Aldar Köse, aldatıcı bir tip olması yönüyle fıkralarda doğrudan toplum hayatındaki ilişkileri nükteli ve mizahi bir dille işlemektedir. Toplumun üst sınıfına mensup yöneticileri, zenginleri, ahmakları, hilekâr insanları ve şeytan gibi doğaüstü varlıkları kandıran Aldar Köse, bu yönüyle şöhrete kavuşmuş bir tiptir. Nitekim özünü tanıma ve tanıtma konusunda Türk dünyasındaki yeri sönük kalan Aldar Köse hakkında ilmî çalışmalar oldukça yetersizdir. Bu çalışmada, tespit edilen Aldar Köse fıkraları üzerinden Aldar Köse tipi ana hatlarıyla değerlendirilmiş ve yansıtılan ifadelerden hareketle disiplinler arası bir yorumlama yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Aldar Köse, fıkra, tip, mizah, gülme.

PDF

___

  • Aday, E. ve Moldatayev, K. (2016). Kazak Halk Edebiyatında Bir Mizah Kahramanı Olarak Aldar Köse, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi (16): 79-90.
  • Atalay, B. (2018). Dîvânü Lûgat-it Türk Tercümesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Bergson, H. (2015). Gülme – Komiğin Anlamı Üstüne Deneme, çev.:Yaşar Avunç, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Coştu, F. (2020). Gülme Üzerine Bir Deneme: Bergson ve Freud, Felsefe Dünyası Dergisi (71): 135-154.
  • Erimbetova, D. (2003). Aldar Köse Fıkraları, İstanbul: Yesevi Yayıncılık.
  • Freud, A. (2020). Ben ve Savunma Mekanizmaları, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Jung, C. G. (2020). Dört Arketip, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Köroğlu, E. (2013). DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı, Ankara: HYB Yayıncılık.
  • (2019). Türkçe Sözlük / haz.: Şükrü Halûk Akalın… [ve başk.], 11. Baskı (tıpkıbasım), Ankara: Türk Dil Kurumu.
Aydın Türklük Bilgisi-Cover
  • ISSN: 2149-5564
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2015
  • Yayıncı: İstanbul Aydın Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Bir Fıkra Tipi Olarak “Aldar Köse” ve Psikolojik Yorumu

Metin AKAR, Aleyna Nur ERNEK, Gonca AKTAŞ

Turkiy manbalarda mumtoz qofiyaning nazariy asoslari

Orzigul HAMROYEVA

Evliyâ Çelebi Seyahat-nâmesi’nde Na‘lıncı Memi Dede

Metin AKAR, Kübranur KOÇAK

Çok Anlamlı Sözcükler Ve İşlevleri Üzerine Bazı Dikkatler

Hasan AKAY

Zengî Ata Külliyesini Süsleyen Eski Mimar Yazısı İle Yazılmış Duvar Yazılarının Hat Restorasyonu -1

Metin AKAR