Mizah Kullanımı Becerisinin Saldırgan Davranış Üzerindeki Etkisi **
Ülkemizde öfke ve saldırganlık davranışı giderek yaygınlaşmakta, tüm gelişim dönemlerinde ve yetişkinlikte ciddi sorunlarla karşımıza çıkmaktadır. Saldırgan davranış ve öfke bireysel olduğu kadar önemli bir sosyal problemdir. Problemin çözümüne yönelik çalışmalar sonuçsuz kalmakta, saldırgan davranışlardaki artışa bakıldığında bu çalışmaların beklenen sonuçlara ulaşamadığı görülmektedir.arası ilişkiler kurma, kanıtlara dayandırma vb. üst düzey düşünme becerilerini gerektirir. Kısaca eleştirel düşünme gibi mizah da kendi içinde örgütlü, amaçlı bir zihinsel etkinliktir. Mizah becerisi geliştirilebilir bir beceridir. Öfke ve saldırgan davranışla başa çıkma yollarından bir tanesi de eleştirel düşünme ve mizah yeteneğinin geliştirilmesidir. Bu amaçla planlanacak eğitim programları öfkenin davranışa dönüşmesi sürecinde önemli bir alternatif oluşturacaktır.PROBLEM: Stresli durumlar karşısında bir başa çıkma stratejisi olarak mizaha başvurulması ile saldırgan davranış arasında negatif bir korelasyon vardır.YÖNTEM: Çalışmada mizah tarzlarından bağımsız olarak, sadece mizah yolu ile başa çıkma becerisi ve olumlu mizah tarzları ele alınmıştır.Stresli durumlar karşısında bir başa çıkma stratejisi olarak mizaha başvurulması ile saldırgan davranış arasında negatif bir korelasyon olduğu hipotezinden yola çıkılarak, 184 üniversite öğrencisiyle çalışılmış, saldırganlık düzeyinin belirlenmesinde Saldırganlık Ölçeği (SÖ) (Can, 2002), stresli durumlar karşısında bir başa çıkma stratejisi olarak mizah kullanımını değerlendirmek için de Mizah Yoluyla Başa Çıkma Ölçeği (MYBÇÖ) (Coping Humor Scale), (Yerlikaya, 2009) kullanılmıştır. Her iki ölçekten elde edilen veriler yaş ve cinsiyet değişkenini de dahil edilerek SPSS programı ile değerlendirilmiştir
Anahtar Kelimeler:
Öfke, saldırganlık, mizah, eleştirel düşünce
___
- D’ZURILLA T. J., MAYDEU-OLIVARES, A. and KANT, G. L. (1998). Age and Gender Differences in Social Problem-solving Ability. Personality and Individual Differences, 25, 241-252
- ENÇ, M., (1990), Ruhbilim Terimleri Sözlüğü, Seçkin yayınevi, Ankara.
- FREEDMAN, J.L., SEARS, D.O., CARLSMITH, J.M. (1993), Sosyal Psikoloj, Çev: Ali DÖNMEZ, İmge Yayınevi, Ankara. GIORA, Rachel. (2007). On the cognitive aspect of the joke. Journal of Pragmatics. 16, 465-485
- GÜVEN, M., KÜRÜM, D. (2006). Öğrenme Stilleri ve Eleştirel Düşünme Arasındaki İlişkiye Genel Bir Bakış, Sosyal Bilimler Dergisi, 2006/1
- İNAM, A. ve GÜLEÇ, C. (2007). Metaforla Saadet Olmaz. E. Serbes (Haz.). (2.Basım). İstanbul: Say Yayınları
- KORKMAZ, Ö., YEŞİL, R. (2009). Öğretim Kademelerine Göre Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Düzeyleri, Ahi Evran Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:10, Sayı:2, S: 19-28.
- MARTİN, R. A., Puhlik-Doris, P. Larsen, G., Gray, J. ve Weir, K. (2003). Individual Differences Of Uses Of Humor And Their Relation To Psychological Well-Being: Development Of The Humor Styles Questionnaire, Journal of Research in Personality, 37(1), 48–75.
- MARTIN, R. A. (2007). The Psychology of Humor. An Integrative Approach. Burlington: Elseiver Academic Press.
- MC.GHEE, P.E.(2002). How Humor Facilitates Children’s Intellectual, Social and Emotional Development. www.Laughterremedy.com (26.05.2016 tarihinde ulaşılmıştır.)
- MC.GHEE, P. E. (2011). Head, shoulders, knees and peanut butter: What makes young children laugh?, http://www.laughterremedy.com
- ORAL, T. (1998). Yaza Çize, İris Yayıncılık, İstanbul.
- ORAL, G. (2004), Ergenlikte Mizah ölçeği, Eğitim ve Bilim dergisi, Cilt:29, Sayı:133, s (20-27).
- ÖZDEMİR, S.M. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt 3, Sayı 3.
- ÖZDEMİR, N., (2010), Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca, Milli Folklor, Cilt:.22 Sayı: 87, s:27-40, Ankara.
- ÖZDEN, Y. (2005). Öğrenme ve Öğretme. Pegem A Yayınları. Ankara
- ÖZENÇ, S. (1998). Algılanan Anne-Baba Tutumlarının Durumluk Mizah Tepki Düzeyine Etkisi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
- SEMRUD-CLIKEMAN and GLASS, Kimberly. (2010). The Relation of Humorand Child Development: Social, Adaptive and Emotional Aspect. Journal of Child Neurology. 25, 1247-1260.
- SOYKAN, Ç. (2003 ) Öfke ve Öfke Yönetimi, Kriz Dergisi, 11(2), 19-27, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları ABD.
- SÜTCÜ, S.T, AYDIN, A., SORIAS, O. (2010), Ergenlerde Öfke ve Saldırganlığı Azaltmak için Bilişsel Davranışçı Bir Grup Terapisi Programının Etkililiği, Türk Psikoloji Dergisi, Aralık 2010, 25 (66), 57-67
- TDK Türkçe Sözlük, (2011), Türk Dil Kurumu yayınları. YERLİKAYA, E. E. (2003). Mizah Tarzları Ölçeğinin Uyarlama Çalışması, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Çukurova Üniversitesi/Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Adana
- YERLİKAYA, E., (2009), Üniversite öğrencilerinin mizah tarzları ile algılanan stres, kaygı ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Adana.
- YILMAZ, K. (2011). “Okul Yöneticilerinin Mizah Tarzlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1):31-44.
- WELLMAN, H. M., & Estes, D. (1986). Early understanding of mental entities: a reexamination of childhood realism. Child Development, 57, 910-923.
- ISSN: 2149-7206
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: İstanbul Aydın Üniversitesi