Orman İçi Mera Bitki Örtüsünde Botanik Kompozisyonun Yükseltiye Göre Değişimi

Orman ekosistemi içerisinde kalan mera alanları hem yaban hayatı için hemde geçimini hayvancılık faaliyetlerindensağlayan yöre halkı için büyük önem arzetmektedir. Gerek çiftlik hayvanları gerekse yaban hayvanlarının beslenmesinde rol alan bitkilerin, botanik kompozisyona katılım oranlarının belirlenmesi otun niteliği ve arazi kullanım durumlarındaki değişiklikler hakkında bilgi vermesi bakımından faydalı olacaktır. Bu amaçla çalışma 2017 yılında Erzurum ili Oltu ilçesi Köroğlu ve Uzunoluk mevkiinde bulunan orman içi meralardaki botanik kompozisyonun yükseltiye göre değişimini tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda orman içi mera alanlarından 4 farklı yükselti aralığından [1600-1750 m (Y1), 1750-1900 m (Y2), 1900-2050 m (Y3), 2050-2200 m (Y4)] 4 tekerrürlü olmak üzere quadrat ile ot örnekleri alınarak, ağırlık esasına göre botanik kompozisyonları belirlenmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre, ortalama olarak botanik kompozisyonun %26,68’i baklagil, %56,67’si buğdaygil ve %16,65’i ise diğer familya bitkilerinden oluştuğu tespit edilmiştir. Yükselti grupları içerisinde en yüksek buğdaygil oranı (%75,28) ve en düşük baklagil oranı (%12,47) Y4 yükselti aralığında belirlenmiştir. İlk üç yükselti grubunda baklagil oranları (30,43 – 34,72 – 29,10), Y4 yükselti grubuna göre (%12,47) daha fazla gerçekleşmiştir. Çalışma alanında en üst iki yükselti aralığında toprak organik maddesi daha fazla olduğu belirlendi. Yapılacak olan çalışmalarda araştırma alanlarının nispeten küçük ve homojen yapıda olması ve örnekleme sayılarının arttırılması, çalışma alanları hakkında daha fazla bilgiye sahip olabilmemiz bakımından önemli olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Mera, Orman, Yükselti, Botanik kompozisyon

Changing of Botanical Composition in Forest Gap Rangeland Vegetation According to Altitude

Rangeland areas within the forest ecosystem are of great importance both for the wildlife and for the local people who make their living from livestocks husbandry activities. Determining the participation rates of plants that play a role in the nutrition of both livestocks and wild animals in the botanical composition will be useful in terms of giving information about the quality of forage and changes in land use situations. For this purpose, the study was carried out in 2017 in order to determine the change of botanical composition in forest gap rangelands in Erzurum province Oltu district Köroğlu and Uzunoluk localities according to altitude. In this context, botanical compositions were determined on the basis of weight by taking grass samples with quadrats as with four replications from four different elevations ranges [1600-1750 m (Y1), 1750-1900 m (Y2), 1900-2050 m (Y3), 2050-2200 m (Y4)] in forest gap rangelands areas. According to the results of the study, on average, 26.68% of the botanical composition consisted of legumes, 56.67% of grasses and 16.65% of other family plants. Among the altitude ranges, the highest percentage of grasses (75.28%) and the lowest ratio of legumes (12.47%) were determined in the altitude range of Y4. Legumes rates (30.43 - 34.72 - 29.10) in the first three altitude ranges were higher than the Y4 altitude range (12.47%). In the study area, it was determined that soil organic matter was higher in the upper two elevation ranges. It is thought that it will be important for the research areas to be relatively small and homogeneous in the studies to be carried out and to increase the number of samples so that we can have more information about the study areas.

Keywords:

Rangeland, Forest, Altitude, Botanical composition,

PDF

___

Alan, M., & Ekiz, H. (2001). Bala-Küredağı Orman içi Merasında Bir Vejetasyon Etüdü. Tarım Bilimleri Dergisi, 7(4), 62–69. https://doi.org/10.1501/tarimbil_0000000688
Bhandari, J., & Zhang, Y. (2019). Effect of altitude and soil properties on biomass and plant richness in the grasslands of Tibet, China, and Manang District, Nepal. Ecosphere, 10(11). https://doi.org/10.1002/ecs2.2915
Bilgen, M., & Özyiğit, Y. (2005). Korkuteli ve Elmalı’da bulunan bazı doğal meraların vejetasyon durumlarının belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2), 261–266.
Bilgili, A., & Koç, A. (2020). Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. Atatürk University Journal of Agricultural Faculty, 51(1), 88–96. https://doi.org/10.17097/ataunizfd.608971
Bilgin, F., & Özalp, M. (2016). Investigating the effects of elevation changes on vegetation structure and soil properties for the pasturelands above forest line. Artvin Coruh University Journal of Forestry Faculty, 17(2), 135–147. https://doi.org/10.17474/acuofd.20913
Çomaklı, E., Güllap, M. K., Çomaklı, T., & Bilgili, A. (2021). The comparison of botanical composition and the condition and health class of different rangeland sites in forest ecosystem. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 45(3), 349–355. https://doi.org/10.3906/tar-2011-95
Dai, W., & Huang, Y. (2006). Relation of soil organic matter concentration to climate and altitude in zonal soils of China. CATENA, 65(1), 87–94. https://doi.org/10.1016/J.CATENA.2005.10.006
De Feudis, M., Cardelli, V., Massaccesi, L., Lagomarsino, A., Fornasier, F., Westphalen, D. J., Cocco, S., Corti, G., & Agnelli, A. (2017). Influence of Altitude on Biochemical Properties of European Beech (Fagus sylvatica L.) Forest Soils. Forests 2017, Vol. 8, Page 213, 8(6), 213. https://doi.org/10.3390/F8060213
Gallardo-Cruz, J. A., Pérez-García, E. A., & Meave, J. A. (2009). β-Diversity and vegetation structure as influenced by slope aspect and altitude in a seasonally dry tropical landscape. Landscape Ecology 2009 24:4, 24(4), 473–482. https://doi.org/10.1007/S10980-009-9332-1
Gökkuş, A., Koç, A., & Çomaklı, B., 2009. Çayır-Mera Uygulama Klavuzu Geliştirilmiş 3. Baskı), Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:142, Erzurum, 147s.
Griffiths, R. P., Madritch, M. D., & Swanson, A. K. (2009). The effects of topography on forest soil characteristics in the Oregon Cascade Mountains (USA): Implications for the effects of climate change on soil properties. Undefined, 257(1), 1–7. https://doi.org/10.1016/J.FORECO.2008.08.010
Hubbard, R. K., Newton, G. L., & Hill, G. M. (2004). Water quality and the grazing animal. Journal of Animal Science, 82(suppl_13), E255–E263. https://doi.org/10.2527/2004.8213_SUPPLE255X
Karan, H., & Başbağ, M. (2017). Elazığ İli Merkez İlçesi Hal Köyü’nde Korunan ve Otlatılan Alanların Botanik Kompozisyon Bakımından Karşılaştırılması Comparison with Regard to Grazed and Non-Grazed Areas Botanical Composition in Hal Village of Elazig Province. Fırat Üniv. Müh. Bil. Dergisi Science and Eng. J of Fırat Univ, 29(2), 259–264.
Özcan, M., & Gökbulak, F. (2015). Effect of size and surrounding forest vegetation on chemical properties of soil in forest gaps. IForest - Biogeosciences and Forestry, 8(1), 67. https://doi.org/10.3832/IFOR0940-007
Roukos, C., Koutsoukis, C., Akrida-Demertzi, K., Karatassiou, M., Demertzis, G. P., & Kandrelis, S. (2017). The effect of altitudinal zone on soil properties, species composition and forage production in subalpine grassland in northwest Greece. Applied Ecology and Environmental Research, 15, 609–626. https://doi.org/10.15666/aeer/1501_609626
Saeed, S., Younus, M., Barozai, K., Ahmad, A., & Shah, S. H. (2014). Impact of Altitude on Soil Physical and Chemical Properties in Sra Ghurgai (Takatu mountain range) Quetta, Balochistan. International Journal of Scientific & Engineering Research, 5(3), 730–735. http://www.ijser.org
Salmon, O., Reid, C., & McAvoy, D. (2012). Forest Grazing : Managing Your Land for Trees , Forage, and Livestock. Rural/Conservation Forestry, May, 8.
Soil Survey Staff. (2009). Soil Survey Field and Laboratory Methods Manual. Soil Survey Investigations Report No. 51, Version 1.0. R. Burt (ed.). U.S. Department of Agriculture, Natural Resources Conservation Service.
Tetik, M., 1986. Kuzeydoğu Anadolu’daki Saf Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Ormanlarının Ekolojik Şartları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi No: 177, Ankara.
Uluocak, N., 1977. Doğal Meralar ve Orman Meraları. Gıda-Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ziraat İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Çayır Mera ve Yem Bitkileri Semineri, 20-27 Haziran 1977, Erzurum. 1-19.
Varga, A., Demeter, L., Ulicsni, V., Öllerer, K., Biró, M., Babai, D., & Molnár, Z. (2020). Prohibited, but still present: local and traditional knowledge about the practice and impact of forest grazing by domestic livestock in Hungary. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, 16(1), 1-12.
Yoshihara, Y., & Sato, S. (2013). Seasonal change and distribution of grass nutritive values and minerals in an open pasture surrounded by forest. Agroforestry Systems 2013 87:4, 87(4), 901–907. https://doi.org/10.1007/S10457-013-9606-0