Laboratuvarlararası Karşılaştırmalar ve Akreditasyondaki Rolleri

Laboratuvarlar arası karşılaştırmaların ve yeterlilik testlerinin sonuçları, test ve kalibrasyon laboratuvarları tarafından gerçekleştirilen ölçüm sonuçlarının kalitesinin güvencesi açısından önemli bir parametredir. Laboratuvarlar, bir yönetim sistemine göre çalıştıklarını, teknik olarak yetkin olduklarını ve müşterileri için gerçekleştirdikleri test ve kalibrasyonlarda teknik olarak geçerli sonuçlar üretebileceklerini göstermek istiyorlarsa, yerine getirmeleri gereken genel gereksinimler ISO/IEC 17025:2017'de tanımlanmıştır. Bu uluslararası standart, laboratuvar akreditasyonunun temelini oluşturur. Bu standart içindeki madde 7.7, laboratuvarların gerçekleştirdikleri test ve kalibrasyonların sonuçlarının kalitesinin güvence altına alınmasını sağlamak için gerekli prosedürleri ve diğer teknik belgeleri oluşturmasını gerektirir. Laboratuvarlar arası karşılaştırma veya yeterlilik testi programlarına katılım bu faaliyetlerin en önemlilerinden biri olup bu sayede laboratuvarların performanslarını bağımsız olarak değerlendirmelerini sağlar. Bu çalışmada kalibrasyon laboratuvarları ve akreditasyon faaliyetleri hakkında bilgi verilmekte ve kalibrasyon laboratuvarları tarafından yapılan ölçümlerin sonuçlarının sağlanması için laboratuvarlar arası karşılaştırma çalışmalarının önemi anlatılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Akreditasyon, Karşılaştırma, Kalibrasyon, ISO 17025, Denklik derecesi, laboratuvarlararası karşılaştırma.

Inter-laboratory Comparisons and Their Roles in Accreditation

Results of interlaboratory comparisons and proficiency tests are a significant parameter for the calibration and testing laboratories for assuring the quality of test and calibration results performed by those laboratories. If test and calibration laboratories want to demonstrate that they operate according to a management system, that they are technically competent and that they can produce technically valid results in the tests and calibrations they perform for their customers, the general requirements they must meet are defined in ISO/IEC 17025:2017. This international standard forms the basis of international laboratory accreditation. Clause 7.7 Ensuring the validity of results in this standard requires laboratories to establish the procedures and instructions and other technical documentation needed to ensure the results of the tests and calibrations they perform. Participation in inter-laboratory comparison or proficiency testing programs is one of the most important of these activities. Participation in inter-laboratory comparisons provides an opportunity for laboratories to independently evaluate their analytical performance, both in absolute terms and in comparison, to other techniques. In this study, information about calibration laboratories and accreditation activities is given and the importance of inter-laboratory comparison studies is explained to ensure the results of the measurements made by calibration laboratories.

Keywords:

Accreditation, comparison, calibration, ISO17025, degree of equivalence, inter-laboratory comparison,

PDF

___

ISO/IEC 17020:2012 Conformity assessment-requirements for operation of various types of bodies performing inspection, ISO std. (2012)
BS EN ISO/IEC 17025:2017 General requirements for the competence of testing and calibration laboratories, ISBN 978 0 539 01414 3, The British Std.Inst., 2018
UKAS policy for participation in measurement audits and interlaboratory comparisons, UKAS, Edition 4, May 2019
P704 Yeterlilik deneyleri ve laboratuvarlar arası karşılaştırma programları prosedürü, Türk Akreditasyon Kurumu, Revizyon 11, 15.05.2020
BS EN ISO/IEC 17043:2010 Conformity assessment - General requirements for proficiency testing, ISBN 978 0 580 56522 9, Standards Policy and Strategy Committee, May 2010
EA-4/18: Guidance on the Level and Frequency of Proficiency Testing Participation, European accreditation, June 2010
A. Altintas, I. Kocas, Y. Durgut, J. Bartolo, M. Bergoglio, L. G. Bermanec, A. Bošnjaković, S. Burzić, A. Condereys, M. Dobre, P. Farar, P. Hetherington, N. Medina, W. Sabuga, O. Ott, T. Konczak, I. Sandu, J. Setina., D. Steindl, C. Vámossy, B. Waller, C. Wuethrich, A. Brzozowski, J. V. Geel, S. Saxholm, F. Arrhén, “Final report on key comparison EURAMET.M.P-K1.c in the range 0.7 MPa to 7.0 MPa of gas gauge pressure”, Metrologia, vol. 57, Number 1A, 2020
Alper, M. P., Ince, A. T. (2013, September). TS EN ISO/IEC 17043 Yeterlilik Testleri İçin Genel Şartlar standardına uygun olarak karşılaştırma ölçümlerinin organizasyonu, Paper presented at the 8th National Measurement&Science Congress
Akredite kuruluşlar. (2021, 25 Eylül). Erişim adresi https://www.turkak.org.tr