Erzincan ili elma ağaçlarında bulunan zararlı ve faydalı böcek türleri ile bazı önemli zararlı türlerin doğada görülme zamanı

Bu çalışma, 2011-2013 yılları arasında Erzincan ili elma alanlarındaki fitofag ve faydalı türler ile bazı önemlilerin doğada görülmezamanı belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Örneklemelerde elma bahçelerinde ağaç dallarına yapılan darbe yöntemi ve türlere özgüeşeysel çekici tuzaklar kullanılmıştır. Ayrıca ergin öncesi dönemde olanlar ve parazitoit türler için kültüre alma yöntemi kullanılmıştır.Çalışma sonuçlarına göre, elma bahçelerinde fitofag türlerden 25 böcek ve 1 akar ile genel predatör ve parazitoitlerden 21 faydalıböcek türü saptanmıştır. Zararlı türlerden Cydia pomonella (Linnaeus), Archips rosana (Linnaeus), Aphis pomi de Geer, Eriosomalanigerum (Hausmann), Lepidosaphes ulmi (Linnaeus), Tropinota (Epicometis) hirta (Poda), Anthonomus pomorum (Linnaeus),Polydrusus ponticus Faust ve Tetranychus urticae Koch.’un ekonomik yönden zararlı olduğu gözlenmiştir. Bununla birlikte Adaliabipunctata (Linnaeus), Adalia fasciatopunctata revelieri (Mulsant), Coccinella semtempunctata (Linnaeus), Oenopia (Synharmonia)conglobata (Linnaeus) (Coleoptera: Coccinellidae), Episyrphus balteatus De Geer (Diptera: Syrphidae), Chrysoperla carnea(Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae) ve Aphelinus mali (Haldeman) (Hymenoptera: Aphelinidae) en fazla görülen yararlı türlerolarak belirlenmiştir. Zararlı türlerden olan Elma içkurdu (C. pomonella) erginlerinin mayıs-eylül, Elma yeşil yaprakbiti (A. pomi)ergin ve nimflerinin mayıs-ekim, İki noktalı kırmızı örümcek (T. urticae) ergin ve nimflerinin mayıs-ekim, Baklazınnı (T. hirta)erginlerinin mayıs ayı içerisinde ve Elma gözkurdu (A. pomorum) erginlerinin ise nisan sonu-mayıs başı döneminde doğadagörüldüğü tespit edilmiştir.

Phytophagous and beneficial species on apple trees, time to be seen some important species in nature in Erzincan province

The study was conducted in 2011-2013, with the purpose of determining the phytophagous and beneficial species in apple orchards and time to be seen of some important pests in nature in Erzincan provinces. In the samplings, the impact method applied to tree branches and sexually attractive traps specific to the species were used in apple orchards. In addition, cultivation method was used for pre-adult and parasitoid species. According to the results of the study, it was determined that 25 insects and 1 mite from phytophagous species and 21 beneficial insect species from general predators and parasitoids in apple orchards. It was observed that Cydia pomonella (Linnaeus), Archips rosana (Linnaeus), Aphis pomi de Geer, Eriosoma lanigerum (Hausmann), Lepidosaphes ulmi (Linnaeus), Tropinota (Epicometis) hirta (Poda), Anthonomus pomorum (Linnaeus), Polydrusus ponticus Faust and Tetranychus urticae Koch, which were harmful species, were economically harmful. However, Adalia bipunctata (Linnaeus), Adalia fasciatopunctata revelieri (Mulsant), Coccinella semtempunctata (Linnaeus), Oenopia (Synharmonia) conglobata (Linnaeus) (Coleoptera: Coccinellidae), Episyrphus balteatus De Geer (Diptera: Syrphidae), Chrysoperla carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae) and Aphelinus mali (Haldeman) (Hymenoptera: Aphelinidae) were identified as the most useful species. It was determined that, some important phytophagous species respectively in May-September of C. pomonella adults, in May-October of A. pomi adult and nymphs, in May-October of T. urticae adult and nymphs, in May T. hirta adults and in end of April-early May of A. pomorum adults were seen in the nature.

PDF

___

Alaserhat, (2015). Erzincan ve Gümüşhane İllerinde Yetiştirilen Ilıman İklim Meyve Türlerinde Bulunan Aphididae (Hemiptera) Türleri, Yoğunlukları, Doğal Düşmanları ve Sekonder Konukçularının Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (yayınlanmamış), Erzurum, 320 s.
Alaserhat, İ., Güçlü, Ş., (2016). Survey of Aphid Species (Hemiptera: Aphididae) and Their Associated Parasitoid And Predator Species on Rosa spp. in Turkey. Egyptian Journal of Biological Pest Control, 26 (4): 849-850.
Alaserhat, İ., Canbay, A., (2017). Aphididae Species, Their Parasitoids, Predators, and Parasitism Rates on Pepper (Capsicum annuum L.). Entomological News, 127 (1), 36-50.
Alaserhat, İ., Kaplan, M., (2017). Ovacık (Tunceli) ilçesindeki Akasyalarda (Robinia spp.) Bulunan Zararlı ve Faydalı Böcek Türleri. Türkiye Entomoloji Bülteni, 7 (3): 21-28.
Anonim, (2008). Zirai Mücadele Teknik Talimatları. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, Cilt 3: 322 s.
Anonim, (2011). Elma Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 188s.
Anonymous, (2017). FAO (Food Agriculture Organization) (http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC) (Erişim Tarihi: 13.11.2019)
Ayaz, T., Yücel, A., (2010). Elazığ İli Elma Alanlarında Zararlı ve Yararlı Arthropod Türlerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 14 (1): 9-16.
Bayraktar, S.Y., (2015). Karaman İlinde Elma Bahçelerinde Elma İçkurdu İle Kimyasal Mücadelede Mücadele Zamanının Belirlenmesine Yönelik Çalışmalar. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (yayınlanmamış), Tekirdağ, 35 s.
Blackman, R.L., Eastop, V.F., (1994). Aphids on The World’s Trees: An Identification and information quide CAB International. Department of Entomology The Natural History Museum, 986+16 p, London, England.
Bora, T., Karaca, İ., (1970). Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yardımcı Ders Kitabı, Yayın no:167, 43 s.
Bozbek, Ö., Gökçe, A.Y., (2000). Doğu Anadolu Bölgesinde Elma Bahçelerinde Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Egitim Projesi. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, No: 36, 45 s., Erzincan.
Bozbek, Ö., Kütük, Y., Alıcı, H., Çakırbay, İ.F., Canbay, A., (2009). Erzincan’da Elma Pamuklubiti (Eriosoma lanigerum (Hausmann) (Hemiptera: Pemphigidae)’nin Yayılışı, Yoğunluğu, Parazitoit ve Predatörlerinin Tespiti. III. Bitki Koruma Kongresi, Van.
Bozbek, Ö., (2012). Erzincan ilinde elma ağaçlarında görülen Coccoidea (Hemiptera) türleri ile bunların parazitoit ve predatörleri. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (yayınlanmamış), Erzurum, 60 s.
Bulantekin, Ö., Kuşçu, A., (2017). Elmada bulunan fitokimyasallar ve diğer zengin bileşenlerin insan sağlığına yararları. Meyve Bilimi, 1: 213-218.
Canbay, A., Tozlu, G., (2013). Erzincan ilinde elma ağaçlarında zarar yapan Archips (Lepidoptera: Tortricidae) türlerinin tespiti, popülasyon değişimleri ile önemli tür Archips rosana (L., 1758)’nın biyolojisi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 37 (3): 305-318.
Cranshaw, W., (2004). Biological Controls IX. Insect Predators. http://highplainsippm.org
Çınar, M., Çimen, İ., Bolu, H., (2004). Elazığ ve Mardin İlleri Kiraz Ağaçlarında Zararlı Olan Türler, Doğal Düşmanları ve Önemlileri Üzerinde Gözlemler. Türkiye Entomoloji Dergisi, 28 (3): 213-220.
Çiftçi, K., Türkyılmaz N., Kumaş, F. ve Özkan, A., (1985). Antalya İli Elma Bahçelerindeki Önemli Zararlılar ile Doğal Düşmanlarının Tespiti Üzerinde Ön Çalışmalar. Bitki Koruma Bülteni, 25 (1-2), 49-61.
Çiftçi, K., Özkan, A., Türkyılmaz, N., (1995). Antalya İli Elma Zararlılarının Biyolojik Mücadele İmkânlarının Araştırılması. Bitki Koruma Bülteni, 35 (1-2): 45-61.
Düzgüneş, Z., Toros, S., 1978. Ankara ili ve çevresinde elma ağaçlarında bulunan yaprakbiti türleri ve kısa biyolojileri üzerinde araştırmalar. Türkiye Bitki Koruma Dergisi, 2 (3): 151-175.
Erden, F., (1988). Erzincan Bölgesi Yumuşak Çekirdekli Meyve Ağaçlarının Böcek Kökenli Zararlılarının Tanınmaları ve Önemlilerinin Zararlılık Durumları Üzerinde Araştırmalar. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, Yayın no: 4, 96 s.
Grigorov, S.P., (1974). Karantina na Restaniata. Zemizdat, Sofya, 346 pp.
Güçlü, Ş., Özbek, H., (1995). Erzurum’da Elma Ağaçlarında Çiçek ve Meyvedeki Zararlılar Üzerinde Bazı Gözlemler. Atatürk Ünivesitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26 (2): 171-175.
İren, Z., (1977). Önemli Meyve Zararlıları, Tanınmaları, Zararları, Yayılışları ve Mücadele Metodları. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 167s.
İşçi, M., (2008). Elma İçkurdu (Cydia pomonella Lep.: Tortricidae)’nun Farklı Elma Çeşitlerindeki Zarar Oranlarının Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi (Basılmamış), Konya.
Kaplan, E., Bayram, Y., (2019). Bingöl İli Elma Bahçelerinde Elma İçkurdu [(Cydia pomonella) (L.) (Lepidoptera: Tortricidae)]’nun popülasyon gelişimi ve kısa biyolojisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24 (2): 123-128.
Kaplan, M., Bayhan, E., (2014). Mardin İli Bağ Alanlarında Thripslerle Birlikte bulunan Doğal Düşmanlar. Uluslararası Mezopotamya Tarım Kongresi, (22-25 Eylül 2014), 176 s., Diyarbakır.
Kaplan, M., Yücel, A., (2014). Elazığ İli Çilek Alanlarında Belirlenen Zararlı Böcek ve Akar Türleri, Meyve Bilimi Dergisi, 1 (2): 7- 14.
Kaplan, M., Özgen, İ., Ayaz, T., (2016). Mardin İli Zeytin Bahçelerinde Zeytin Pamuklubiti [Euphyllura straminea Loginova (Hemiptera: Psyllidae)]’nin Doğal Düşmanları ve Önemli Türlerin Popülasyon Değişimi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20 (3): 175-182.
Kaplan, M., (2019). Diyarbakır İli Bazı Kiraz Bahçelerinde Bulunan Zararlı ve Faydalı Böcek Türleri ile Bazı Önemli Zararlı Türlerin Doğada Görülme Zamanı. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17: 283-289.
Karaca, G., Karaca, I., Yardımcı, N., Demirözer, O., Aslan, B., Çulal Kiliç, H., (2010). Investigations on pests, diseases and present early warning system of apple orchards in Isparta, Turkey. African Journal of Biotechnology, 9 (6): 834-841.
Karamürsel, D., (2009). Türkiye elma endüstrisine genel bir bakış. Tarım Türk Dergisi, (15): 13-14.
Kaya, Ü., Öncüer, C., (1988). Laboratuvarda Üretilen Chrysoperla carnea (Steph.) (Neuroptera: Chrysopidae)’nın Biyolojisine Farklı İki Besinin Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye Entomoloji Dergisi, 12 (3): 151-159.
Kennedy, J.S., Day, M.F., Eastop, V.F., (1962). A Conspectus of Aphids as Vector of Plant Viruses Commonwealth. Inst. Ent., 114 p, London, England.
Kıroğlu, H., Aykaç, K.M., Ergüder, M.T., Çamlıdere, R., Kılıç, M., Çevik, T., (1992). Karadeniz Bölgesi Elma Bahçelerinde Entegre Savaş Olanakları Üzerine Çalışmalar. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Yayınları, Yayın no: 21-22, Ankara
Küçükballı, N., Karaca, İ., (2018). Elma Bahçelerinde Bazı Önemli Zararlılara Karşı Azadirachtin ve Kaolin Uygulamalarının Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22 (2): 918-923.
Mamay, M., Yanık, E., (2013). Şanlıurfa’da Elma Bahçelerinde Elma İçkurdu [Cydia pomonella (L.) (Lepidoptera: Tortricidae)]’nun Populasyon Gelişimi ve Farklı Metotlar Kullanılarak Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 19: 113-120.
Mdellel, L., Ben Halima Kamel, M., (2015). Apple Aphid’s Species and Their Natural Enemies in Tunisian Orchards. Jornal of New Sciences, 24 (4): 1108-1114.
Öncüer, F., (1991). Türkiye Bitki Zararlısı Böceklerin Parazit ve Predatör Kataloğu. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 505, İzmir, 281s.
Özbek, H., Güçlü, Ş., Hayat, R., Yıldırım, E., (1998). Meyve, Bağ ve Bazı Süs Bitkileri Zararlıları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın no: 323, 357s, Erzurum
Özdemir, Y., Özdemir, M., (2002). Orta Anadolu Bölgesinde Archips Türlerinde (Lep.:Tortricidae) Saptanan Ichneumonidae (Hym.) Türleri. Bitki Koruma Bülteni, 42 (1-4): 1-7.
Özkan, A., (1986). Antalya ve Çevresi Yumuşak Çekirdekli Meyve Agaçlarının Coleoptera ve Heteroptera Takımlarına Ait Faydalı Böcek Türleri, Tanınmaları, Konukçulan ve Önemlilerinin Etkinlikleri Üzerinde Araştırmalar. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Antalya Biyolojik Mücadele Araştırma Enstitüsü Yayınları, Yayın no: 5, Antalya
Özpınar, A., Şahin, A.K., Polat, B., (2009). Çanakkale İlinde Elma İçkurdu [Cydia pomonella (L.) (Lepidoptera: Tortricidae)]’nun Yayılış Alanı ve Popülasyon Gelişmesinin Belirlenmesi. Türkiye III. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri (15-18 Temmuz 2009), 100 s., Van.
Piekarska-Boniecka, H., Wılkanıec, B., Dolan´Ska-Nıedbała, E., (2008). Parasitoids of Ichneumonidae Family (Hymenoptera, Apocrita) Limiting Abundance of Rose Tortrix Moth Archips rosana (L.) in Selected Orchards in Wielkopolska. Progress in Plant Protection, 48 (4): 1319-1322.
Porcel, M., Andersson, G.K.S., Pålsson, J., Tasin, M., (2018). Organic Management in Apple Orchards: Higher Impacts on Biological Control than on Pollination. Journal of Applied Ecology, 55: 2779–2789.
Toros, S., Uygun, N., Ulusoy, R., Satar, S., Özdemir, I., (2002). Doğu Akdeniz Bölgesi Aphidoidea Türleri. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, 108 s, Ankara.
Tuatay, N., (1993). Türkiye Yaprakbitleri (Hemiptera: Aphididae) IV. Aphidinae: Aphidini (I. Kısım). Bitki Koruma Bülteni, 33 (3–4): 83–106.
Ulusoy, M.R., Vatansever, G., Uygun, N., (1999). Ulukışla (Niğde) ve Pozantı (Adana) Yöresinde Kirazlarda Zararlı Olan Türler, Doğal Düşmanları ve Önemlileri Üzerindeki Gözlemler. Türkiye Entomoloji Dergisi, 23 (2): 111-120.
Yaman, Y., Yorulmaz Salman, S., Ay, R., (2016). Isparta İli Elma Bahçelerinden Toplanan Panonychus ulmi Koch’nin Bazı Akarisitlere Karşı Duyarlılık ve Detoksifikasyon Enzim Düzeyleri. Tarım Bilimleri Dergisi, 22: 249-260.
Yanar, D., Ecevit, O., (2005). Tokat İlinde Elma (Malus communis L.) Bahçelerinde Görülen Bitki Zararlısı ve Predatör Akar Türleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 20 (1): 18-23.
Yardım, E., Atlıhan, R., Özgökçe, M.S., Kaydan; M.B., Özgen, İ., (2003). Elma Bahçelerinde Elma İçkurdu [Cydia pomonella (L.)] İçin Kitlesel Tuzaklama ve Kimyasal Mücadelenin Bazı Etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 13 (1): 45-48.
Yiğit, A., Uygun, N., (1982). Adana, İçel ve Kahramanmaraş İlleri Elma Bahçelerinde Zararlı ve Yararlı Faunanın Saptanması Üzerinde Çalışmalar. Bitki Koruma Bülteni, 22 (4): 163-178.
Yoldaş, Z., (1994). İki Farklı Avla Beslenen Chrysoperla carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae)’nın Biyolojisi Üzerinde Araştırmalar. Türkiye 3. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri (25-28 Ocak 1994), 375-380 s., İzmir.
Zeki, C., Demir, T., Kılıç, M., Kural, İ., Çakır, O., Tokgönül, S., Hepdurgun, B., Çalı, S., Aydogdu, S., (1998). Elma Bahçelerinde Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 81 s.