Amaç: Bu araştırma sıklık stresi altındaki broylerlerde rasyona farklı düzeylerde organik ve inorganik manganez (Mn) ilave edilmesinin performans, karkas ve kan parametreleri üzerine etkilerinin incelenmesi amacıyla yapıldı.Gereç ve Yöntem: Araştırmada toplam 1000 adet günlük yaşta broyler civciv her biri 100 civcivden oluşan 1 kontrol ve 9 deneme grubuna ayrıldı. Kontrol grubu temel rasyonla, deneme grupları ise temel rasyona sırasıyla 6.25, 12.5 ve 25 mg/kg düzeylerinde organik Mn (Mn-metiyonin), 12.5, 25 ve 50 mg/kg inorganik Mn (Mn-oksit), 3.125 + 6.25, 6.25 + 12.5 ve 12.5 + 25 mg/kg organik + inorganik Mn (Mn-metiyonin+Mn-oksit) ilave edilerek beslendi.Bulgular: Araştırmada yaşama gücünün organik ve inorganik Mn ilavesi ile 29-49 ve 0-49 günlük dönemlerde arttığı belirlendi (P<0.001). Canlı ağırlık artışının 15. güne kadar 3.125 + 6.25 mg/kg Mn-metiyonin + Mn-oksit grubunda arttığı bulundu (P<0.05). Relatif dalak ağırlığının 49. gün yemlerine 12.5 mg/kg Mn-metiyonin ve 6.25 + 12.5 mg/kg Mn-metiyonin + Mn-oksit gruplarında diğer gruplardan daha yüksek olduğu (P<0.05), 6.25 mg/kg + 12.5 mg/kg Mn-metiyonin + Mn-oksit grubunda abdominal yağ miktarının kontrol grubuna göre daha düşük olduğu (P<0.05) bulundu. Heterofil/lenfosit oranının ise Mn-metiyonin grupları ile 25, 50 mg/kg Mn-oksit ve 3.125 Mn-metiyonin + 6.25 mg/kg Mn-oksit karışımı eklenen gruplarda 49. gün düşük olduğu bulundu (P<0.05) Öneri: Barındırma stresinde bulunan broyler piliçlerde 12.5 mg/kg organik Mn ile 3.125 + 6.25 mg/kg ve 6.25 + 12.5 mg/kg organik ve inorganik Mn karışımı ilave edilmiş yemlerle beslenmesinin performans, yaşama gücü ve stres yanıtı üzerine olumlu etkiler oluşturduğu kanaatine varıldı.

Aim: Aim of this study was to determine the effects of organic and inorganic manganese (Mn) at different levels supplemented to diets of the broilers under stocking density stress on performance, carcass and hematological parameters. Materials and Methods: A total of 1000, day-old broiler chicks were divided into one control group and nine treatment groups, each consisting of 100 chicks. The control group was fed the basal diet only, whereas experimental groups were fed with basal diet supplemented with organic Mn (6.25, 12.5 and 25 mg/kg of Mn-methionine) and inorganic Mn (12.5, 25 and 50 mg/kg Mn-oxide), organic + inorganic Mn (3.125 + 6.25, 6.25 + 12.5 and 12.5 + 25 mg/kg Mnmethionine + Mn-oxide). Results: The livability increased by the supplementation of both organic and inorganic Mn on days 29 to 49 and 0 to 49 (P<0.001). Live weight gain until 15 days of age increased in the groups receiving 3.125 + 6.25 mg/kg Mn-methionine + Mn-oxide (P<0.05). On day 49, the relative weights of spleen increased in the 12.5 mg/kg Mnmethionine and 6.25 + 12.5 Mn-methionine + Mn-oxide groups compared with the other groups (P<0.05), whereas the abdominal fat quantity in the same days decreased in the 6.25 + 12.5 Mn-methionine + Mn-oxide group compared with the control group (P<0.05). The heterophil/lymphocyte ratio decreased in the in the group receiving Mn-methionine, 25 and 50 mg/kg Mn-oxide and 3.125 + 6.25 mg/kg Mn-methionine + Mn-oxide groups on day 49 (P<0.05). Conclusions: Supplementation of 12.5 mg/kg organic Mn, or a mixture of organic and inorganic Mn (3.125 + 6.25 mg/kg and 6.25 + 12.5 mg/kg) have positive effects on the performance, livability and stress response of broiler chicken subjected to housing stress