Amaç: Bu çalışmanın amacı bivalan inaktif Ornithobacterium rhinotracheale aşıları hazırlamak, kan serumlarında antijenlere karşı antikorların titrelerini ölçmek ve hindilerde O. rhinotracheale aşılarının etkinliklerini belirlemektir.Gereç ve Yöntem: Bivalan inaktif O. rhinotracheale aşıları; alüminyum hidroksit, mineral yağlı, alüminyum hidroksit + ginseng ve mineral yağ + ginseng adjuvantları kullanılarak O. rhinotracheale serotip A ve B’den hazırlandı. Sterilite ve zararsızlık testlerinden sonra, hindilerde (5. ve 8. haftalarda 0.25ml ve 0.5 ml dozlarla iki kez aşılama ile) aşıların laboratuvar etkinlikleri (çelınç/koruma ve serolojik potens) yapıldı. Bulgular: Çelınç sonuçlarına göre hindilerde bütün aşıların %100 etkili olduğu bulundu. Aşılı ve aşısız grupların serumlarında titrelerin serolojik ölçümleri için ve saha şartlarında O. rhinotracheale enfeksiyonunun teşhisinde lam aglütinasyon, mikro serum aglütinasyon ve ELISA testleri kullanıldı. Adjuvant olarak mineral yağ ve ginseng içeren aşı diğerlerine göre belirgin olarak daha yüksek humoral immune cevap oluşturdu. Aynı zamanda ve mineral yağ + ginseng aşısı özel bir hindi işletmesinde saha denemesinde çok etkili olduğu belirlendi. Öneri: Kanatlılarda ornitobakteriozisin önlenmesi için O. rhinotracheale aşıları kullanılabilir.

Aim: The purpose of this study was to prepare bivalent inactive Ornithobacterium rhinotracheale bacterin vaccines to measure the levels of antibodies against antigens in blood sera and to determine the efficacies of different O. rhinotracheale vaccines on turkeys. Materials and Methods: The bivalent inactivated O. rhinotracheale bacterin vaccines were prepared from O. rhinotracheale serotype A and B strains using aliminium hydroxide, mineral oil, aluminium hydroxide + ginseng and mineral oil + ginseng. After the sterility and the safety tests, laboratory efficiencies of vaccines (challange/protection and serological potency) were done on the turkeys (twice vaccinated with doses 0.25 ml and 0.5 ml at 5 and 8 weeks, respectively). Results: According to the challenge results, all the vaccines were found effective at 100%. Slide agglutination, micro serum agglutination and ELISA tests were used for the diagnosis. The vaccine containing mineral oil and ginseng as adjuvant induced significantly greater humoral immune response than others. Also, vaccine containing mineral oil and ginseng as adjuvant was determined to be more effective in the field trials in a company privately producing turkeys. Conclusion: O. rhinotracheale vaccines could be used for prevention of ornithobacteriosis in turkeys