Skandal Söylemi ve Yeni Medya: Eleştirel Söylem Analiziyle Hürriyet Haber Sitesi Örneği

Bu makalenin amacı, yeni medyada bir skandalın nasıl inşa edildiğini açıklamak ve ışık tutmaktır. Skandalların bekçi gazeteciliği (watchdog journalism) açısından önemli olduğu günlere oranla, yeni medya sayesinde skandallar dönüşüm geçirmiştir. Skandallar artık toplumsal düzeyde normların ihlalinden daha fazlasını ifade etmektedir. Günümüzde skandallar, artan iletişim hızı, dijital trafik, dikkat ekonomisi, görünürlük, etkileşim getirmekte ve gazetecilik açısından bir söylem işlevi görmektedir. Yeni medya çoğu haberi skandal söylemiyle sunmaktadır. Skandal olarak sunulan haberler nedeniyle okurların bu tarz haberlere olan ilgisi yok olurken, haberciliği ve haber üretimini dönüştüren dijital platformlar, kullanıcının ilgisini bu şekilde çekmeye çalıştığından ve haberler de platform mantığından etkilendiğinden skandallar yeni bakış açısıyla incelenmesi gereken olgular haline gelmiştir. Bu çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden eleştirel söylem analizi kullanılarak yeni medyada inşa edilen bir söylem haline gelen skandalı incelemeyi amaçlamaktadır. Veriler ana akım gazetelerden olan Hürriyet gazetesinin internet sitesinden toplanmıştır. Hürriyet gazetesi hem yüksek okur oranı hem de ana akım medyayı temsil etmesi ve Hürriyet gazetesinin haber sitesinin en çok trafiğe sahip haber sitesi olması nedeniyle seçilmiştir. Çalışmanın örneklemi olarak amaçlı örneklem tercih edilmiştir. Amaçlı örneklem çalışmanın amacıyla uyumluluk göstermektedir. Kısa süreli (bir haftalık) zaman aralığında yer alan haberler incelenmiş, bu süre zarfında on tane skandal haberine ulaşılmıştır. Kısa süreli zaman diliminde yer alan skandal haberlerinin çokluğu yeni medyanın skandal konusundaki tutumuna ışık tutar niteliktedir. Çalışma, skandalın bir söylem olarak yeni medyada inşasının, tık yemi (click-bait) görevi görerek, dijital trafiği artırarak ticari olarak kazanç sağlamakta olduğunu göstermektedir. Bu açıdan yeni medya skandal söylemini yeniden inşa etmiş, skandallar bekçi gazeteciliğinin önemli bir unsuru olmaktan çıkmış, dijital trafiği arttırıcı bir öğe haline gelmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Skandal, Söylem, Yeni Medya, Eleştirel Söylem Çözümlemesi, Haberler

Scandalous Discourse and New Media: Example of Hürriyet News Site with Critical Discourse Analysis

The aim of this paper is to define and understand how a scandal operates in the new media. Unlike the old days when scandal used to stand for watchdog journalisms’ critical asset, new media transformed the scandal as well. Scandals now refer to more than transgression of norms on societal level. Because, today scandals rather act as a discourse on journalistic level which bring speed, digital traffic, attention, visibility and interaction. Scandals are obscured in the dust of new media frenzy covering scandal. As new media seeks attention, journalistic practices such as watchdog journalism stays in the background. The digital platforms that transformed the media and journalism and the formation of news seek attention of the user no matter what happens. News are tailored according to platform logic. This paper aims to analyze the scandal as a discourse in the new media by the help of critical discourse analysis. In this paper, news about scandal are analyzed by critical discourse analysis. The data were collected from the website of Hürriyet newspaper, which is one of the mainstream newspapers. Hürriyet was chosen because it represents the mainstream media, and as the news site of Hürriyet has the most traffic when compared to other newspapers websites in the Turkish media. Purposive sampling was chosen as the sample of the study. Purposive sampling is compatible with the purpose of the study. The news in a short-term (one-week) time period were examined, and ten scandalous news were analyzed during this period. The abundance of scandalous news in a short period of time sheds light on the new media's attitude towards scandal. The study shows that the construction of scandal in new media as a discourse is commercially profitable because it increases digital traffic by acting as a click-bait. In this respect, the new media has reconstructed the scandal as a discourse, and scandals have ceased to be an important element of watchdog journalism and have become an element that increases digital traffic.

Keywords:

Scandal, Discourse, New Media, Critical Discourse Analysis, News,

PDF

___

Allern, Sigurd, Ester Pollack. 2012. “Mediated Scandals”. S. Allern ve E. Pollack (Ed.), Scandalous! The Mediated Construction of Political Scandals in Four Nordic Countries, (pp. 9-29) içinde. Göteborg: Nordicom.
Barkemeyer, Ralf, Christophe Faugère, Oliver Gergaud ve Lutz Preuss. 2020. “Media Attention to Large-Scale Corporate Scandals: Hype and Boredom in the Age of Social Media”. Journal of Business Research 109: 385-389.
Bossetta, Michael. 2020. “Scandalous Design: How Social Media Platforms’. Responses to Scandal Impacts Campaigns and Elections”. Social Media and Society, 6 (2): 1–4.
Bulla, W. David, David B. Sachsman. 2017. “Introduction”. B. D. Sachsman, W. D. Bulla (Ed), Sensationalism – Murder, Mayhem, Mudslinging, Scandals and Disasters in 19th century Reporting, (pp. xvii-xxxiv) içinde. Newyork: Routledge.
Coşkun, Aziz, Hüseyin Köse. 2018. “Hürriyet.com.tr’de Kadın Cinayetleri Haberlerinin Retorik Haber Çözümleme Yöntemi açısından İncelenişi” Al- Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (4): 191-222.
DeJong, Sandra M. 2014. “Blogs and Tweets, Texting and Friending Social Media and Online Professionalism in Health Care”, Londra: Academic Press.
Ekström, Mats, Bengt Johansson. 2008. “Talk scandals” Media, Culture & Society, 30 (1): 61–79.
Gillespie, Tarleton. 2010. “The Politics of Platforms”. New Media and Society, 12 (3): 347-364.
Gür Omay, Esma Gültüvin. 2021. “Covid-19 ve Sahte Haberler Ekonomisi: Türkiye Verileri ve Etkileri”. T. Münyas (Ed.), Verilerle Pandemi Sürecinde Türkiye (ss. 545-567) içinde. Ankara: Tesam Kitaplığı- Nobel Akademik Yayıncılık.
Hammarlin, Mia Marie. 2019. “Media Scandals, Rumour and Gossip: A Study with an Ear Close to the Ground” Journal of Cultural Studies, 24 (1): 90–106.
Helmond, Anne. 2015. “The Platformization of the Web: Making Web Data Platform Ready” Social Media + Society, (July- December): 1-11.
Jones, Steve. 2015. “How I Learned to Stop Worrying and Love the Bots”. Social Media + Society, (April- June): 1-2.
Karaduman, Murad, Betül Akbulutgiller. 2018. “İnternet Gazeteciliği ve Haber Söylemi: Reina Saldırısı Haberlerinin Çözümlemesi”, Erciyes İletişim Dergisi, 5 (3): 12-26.
Kavut, Sevgi. 2021. “Eleştirel Söylem Analizi Bağlamında Haber Sitelerinde Dijital Kimlik Başlıklı Haberlerin Analizi”. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (1): 127- 138.
Lupton, Deborah. 1992. “Discourse analysis: A New Methodology for Understanding the Ideologies of Health and Illness”. Australian Journal of Public Health, 16 (2): 145-150.
Mandell, Hinda, Gina Massulo-Chen. 2016.“Introduction: Scandal in an Age of Likes, Selfies, Retweets, and Sexts”. M. Hinda, G. Massulo-Chen (Ed.), Scandal in a Digital Age (pp.3-14) içinde. New York: Palgrave Mc Millan.
Midtbø Tor. 2012. “Do Mediated Political Scandals Affect Party Popularity in Norway?”. S. Allern, E. Pollack (Ed). Scandalous! The Mediated Construction of Political Scandals in Four Nordic Countries, (pp.151-162) içinde. Göteborg: Nordicom.
Özer, Ömer. 2021. “Eleştirel Söylem Çözümlemesi Sosyal Medya için Çok Modlu Olmak Zorunda Mı?”. H. Hülür, C. Yaşın (Ed.). Yeni Medya, Toplum ve İletişim Biliminin Dönüşümü (ss. 209-229) içinde. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Sözen, Edibe. 1999. “Söylem: Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve Refleksivite”. İstanbul: Paradigma.
Thompson, Derek. 2017. “Hit Makers: Dikkat Dağınıklığı Çağında Popülerlik Bilimi”. T. Ölçüm (Çev.). İstanbul: The Kitap Yayınları.
Tumber, Howard, Silvio Waisbord. 2019. “Media and Scandal”, Tumber, Howard, Waisbord, Silvio (Ed), The Routledge Companion to Media and Scandal. (pp. 10-21) içinde. Oxford: Routledge.
Utma Seçil. 2018. “Dijital Çağda Medyanın Psikolojik Gücü: Algı Yönetimi Perspektifinden Kuramsal Bir Değerlendirme”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Özel Sayı): 2903-2913.
Van Dijck Jose, Thomas Poell, Martin de Waal. 2018. “The Platform Society, Public Values in a Connective World”. NewYork: Oxford University Press.
Van Dijk, Teun Adrian. 1996. “Discourse, Power and Access”. C. R. Caldas-Coulthard, M. Coulthard (Ed.). Texts and Practices-Readings in Critical Discourse Analysis, (pp. 84-106) içinde. Londra- New York: Routledge
Van Dijk, Teun Adrian. 2009. “News as Discourse”. Newyork- Londra: Routledge.
Van Dijk, Teun Adrian. 2015a. “Context”. K. Tracy (Ed.). The International Encyclopedia of Language and Social Interaction, (pp.1-11) içinde. Barcelona: JohnWiley & Sons.
Van Dijk, Teun Adrian. 2015b. “Critical Discourse Analysis”, D. Tannen, H. Hamilton, D. Schiffrin (Ed.). The Handbook of Critical Discourse Analysis, (pp. 466-486) içinde. West Sussex: Wiley Blackwell.
Van Leeuwen, Theo. 2015. “Multimodality” D. Tannen, H. Hamilton, D. Schiffrin (Ed.). The Handbook of Critical Discourse Analysis, (pp. 466-486) içinde. West Sussex: Wiley Blackwell.
Vosoughi, Souroush, Deb Roy, Sinan Aral. 2018. “The Spread of True and False News Online”. Science, 359 (6380): 1146-1151.
Çevrimiçi Kaynaklar
“Hürriyet”. Çevrimiçi: https://www.similarweb.com/tr/website/hurriyet.com.tr/#overview, Erişim Tarihi: 08.10.2022.
“Skandal”. Türk Dil Kurumu, Çevrimiçi: https://sozluk.gov.tr, Erişim Tarihi: 20.10.2022.
Taylor, Elise. 2020, Aralık 25. “Bridgerton: The Real-Life Lady Whistledowns of Regency-Era England”. Çevrimiçi: https://www.vogue.com/article/bridgerton-the-real-life-lady-whistledowns-of-regency-era-england, Erişim tarihi: 10.10.2022.
Haber Linkleri
(02 Ekim 2022). “Miçotakis İngiliz Basınına Konuştu Türkiye’yi Şikâyet Etti. Skandal Suçlama”, Çevrimiçi: https://www.hurriyet.com.tr/dunya/micotakis-ingiliz-basinina-konustu-turkiyeyi-sikayet-etti-skandal-suclama-42146768, Erişim Tarihi: 08.10.2022.
(03 Ekim 2022). Kırbaki, Yorgo. 2022. “Kongre’den F-16’lar İçin Yeni Skandal Şartlar”. Çevrimiçi: https://www.hurriyet.com.tr/dunya/kongreden-f-16lar-icin-yeni-skandal-sartlar-42147046, Erişim Tarihi: 08.10.2022.
(03 Ekim 2022). “Yunan Bakan Bir kez daha Türkiye’yi Hedef Aldı- Skandal Sözler”. Çevrimiçi: https://www.hurriyet.com.tr/video/yunan-bakan-bir-kez-daha-turkiyeyi-hedef-aldi-skandal-sozler-42147288, Erişim Tarihi: 08.10.2022.
(06 Ekim 2022). Özel, Buse, Aziz Özen. 2022. “Ataşehirde Hastanede Skandal… Bu Bakış Peşinizi Bırakmaz”. Çevrimiçi: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/bu-bakis-pesinizi-birakmaz-42148813, Erişim tarihi: 08.10.2022.
(06 Ekim 2022). Evren, Derya. 2022. “Mizansenmiş! İfadesi Ortaya Çıktı…Ataşehir’deki Skandal için Bunları Söyledi ama Kurtulamadı”. Çevrimiçi: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-atasehirde-hastanedeki-skandalda-yeni-detay-gizlice-ele-gecirip-santaj-yapmis-iste-ilk-ifadeleri-42149173, Erişim Tarihi: 08.10.2022.
(06 Ekim 2022). Leylak, Ali. 2022. “Tarihi Gümrük Handa Skandal Görüntü: Bulaşık Suyu Dökmüşler”. Çevrimiçi: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/tarihi-gumruk-haninda-skandal-goruntu-bulasik-suyu-dokmusler-42148977, Erişim Tarihi: 08.10.2022.
(06 Ekim 2022). DHA. 2022. “Skandal İddia: Eşimin Cenazesini Kaçırdılar”. Çevrimiçi: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/skandal-iddia-esimin-cenazesini-kacirdilar-42148793, Erişim Tarihi: 08.10.2022.
(07 Ekim 2022). “Son Şampiyon Golden State Warriors’ta Skandal Kavga Yumruklar Konuştu”. Çevrimiçi: https://www.hurriyet.com.tr/sporarena/son-sampiyon-golden-state-warriorsta-skandal-kavga-yumruklar-konustu-42149916, Erişim Tarihi: 08.10.2022.
(07 Ekim 2022). Kara, Tayfur, Mehmet Can Peçe. 2022. “Son dakika…Ataşehir’de Hastanedeki Skandalda Yeni Gelişme! 4 Kişi Tutuklandı”. Çevrimiçi: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/hastanin-yuzune-para-atmisti-ilac-icirmek-icin-oynadigimiz-oyundu-dedi-42149666, Erişim Tarihi: 08.10.2022.
(07 Ekim 2022). “Telefonlarımızı Dinleyip Banka Hesaplarımızı Ele Geçirdiler”. Çevrimiçi: https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/magazin/prens-harry-elton-john-elizabeth-hurley-ingiliz-daily-mail-gazetesine-dava-aciyor-42149835, Erişim Tarihi: 08.10.2022.