TÜRKİYE’NİN ORTADOĞU POLİTİKALARI BAĞLAMINDA “IKBY”

Bu makalede amaç, Türkiye’nin Ortadoğu politikaları bağlamında Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin önemini ortaya koymaktır. Özellikle 2003 yılında ABD’nin Irak’ı işgaliyle birlikte ülkede büyük değişimler meydana gelmiştir. Bunun sonucunda birçok devlet bu boşluğu fırsat bilip Irak’ta söz sahibi olmak istemiştir. Türkiye Cumhuriyeti de coğrafi konumu nedeniyle Irak’ta etkili olmak isteyen aktörlerden biri olmuştur. Irak ve Kürt Bölgesel Yönetimi siyasi, sosyal ve ticari ilişkilerin yanı sıra tarihi bağlarıyla da öteden beri Türkiye için önemli bir sınır komşusu olmuştur. 2005 yılından itibaren Türkiye ile IKBY arasında gelişen ilişkilerde Türkiye’nin uygulamaya koyduğu politikalar, mevcut duruma farklı bir boyut kazandırmıştır. 2008 yılından sonra Türkiye Irak'taki pozisyonunu güçlendirmek ya da Irak’ta daha fazla etkili olmak için IKBY’yi bu amaç için etkili bir aktör olarak görmüştür. Bu çalışma, Türkiye ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi(IKBY) özelinde ikili ilişkilerin gelişmesini, Türkiye’nin Irak’taki pozisyonu için ne kadar önemli olduğunu göstermeye çalışmaktadır. Irak’ın değişen siyasal, toplumsal ve ekonomik yapısı yeniden şekillenme sürecine girerken Türkiye bir dış aktör olarak Irak’ta etkili olmak istemiş ve bu nedenle IKBY ile kurduğu ilişkiler yol açıcı bir işlev görmüştür. IKBY’nin coğrafi konumu, doğal kaynakları, ekonomik ve diğer avantajlı yapısıyla Türkiye’nin Irak’taki pozisyonu üzerinde etkili olmasında önemli rol oynamaktadır. Türkiye’nin Irak’taki politik pozisyonu ile bölge üzerindeki nüfuzu bu çalışmanın esasını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak, Siyasi ilişkiler.

TURKEY'S MIDDLE EAST POLICY IN THE CONTEXT OF "KRG"

The purpose of this article, in the context of Turkey's Middle East policy, is to demonstrate the importance of the Iraqi Kurdish Regional Government. Especially In 2003 with the invasion of Iraq by United States of America, a great change happened. So, an unbalanced political situation emerged and the foreign powers got their impact on Iraq. Republic of Turkey is also one of the actors who want to be effective in Iraq due to the geographic location. Turkey tried to get its impact. By having a political, economic and trade relations, Iraq has become an important neighbour for Turkey .In 2005, by developing the relations between Turkey and Kurdistan region and the strategy that Turkey has made, Turkey has got a special position. İn 2008, Kurds in Iraq were an effective factor to make Turkey's position strong or to become an effective power in Iraq. By developing bilateral relations between Kurdistan region and Turkey, we illustrate the impact of Kurdistan region on Turkey's position in Iraq. Meanwhile, Iraq was going to build political, social and economic system, Turkey opened an important door to become effective in Iraq. So we are going to show the factors that Kurdistan region has which are important for Turkey.

Keywords:

Turkey, Iraqi Kurdish Regional Government, Iraq, Political Relations.,

PDF

___

Abbs, Ziya, (2013). Irak'ta Şii Merciliğ'nin Siyasi Rolü. İstanbul: Önsöz yayıncılık. Acun, Can, (2017). Kuzey Irak'ta Türkiye neyi savunuyor? Retrieved from www.sabah.com.tr: https://www.sabah.com.tr/yazarlar/perspektif/canacun/2017/09/23/kuzey-irakta-turkiye-neyi-savunuyor, (21/3/2018). AFET. (2013). Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar, 2013 Saha Araştırması Sonuçları. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. Akgül, Necati (2007). DİCLE VE FIRAT KÜRTİSTAN'A MI?, Milli Çözüm Dergisi, http://www.millicozum.com/mc/aralik-2007/dicle-ve-firat-kurdistana-miadresinden alınmıştır, (20,11,2017). Alı al-Safoq, Rıyadh Mohammed, (2016, Ekim ). Türkiye - Irak İlişkilerini Etkileyen Faktörler (2003-2013),Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler enstitüsü. Ankara Altürk, Ramazan. (2014). Kürt Jeopolitiğinin Türk Dış Politikasına Etkileri - Tarihsel Bir Perspektiften. İstanbul, 1. baskı: Belge Uluslararası Yayıncılık. Aydın, Mustafa, Özcan, & Kaptanoğlu. (2007). “Riskler Ve Fısatlar Kavşağında Irak’ın geleceğine dair olası senaryolar". TEPAV Türkiye Ekonomik Politikaları Araştırma Vakfı Dergisi, Ortadoğu Çalışmaları II , s.111-117 . Balcı, Ali. (2014). “Enerji'sine Kavuşan Komşuluk Türkiye- Kürtistan Bölgesel Yönetimi İlişkileri”, SETA Yayınları, Siyaset Ekonomi Ve Toplum Araştırmaları Vakfı, s.11-13.Baykal, Zana. (2014a). Türkiye’nin Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) Ile Olan Enerji Ilişkileri (2002-2014),Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü, Istanbul.Baykal, Zana. (2015). “Türkiye'nin Yeni Enerji Tedarikçisi Kürtistan Bölgesel Yönetimi”. (Ed: D. Burhanettin Duran, Burhanettin, Kemal İnat, & Ali Balcı) Ankara: SETA Yayınlar. s.44-48. Bölükbaşı, Yusuf Ziya, (2016). “2002’den Günümüze Türkiye’nin Kuzey Irak Politikasının Milliyetçilik Perspektifinden Değerlendirilmesi”, Bilecik Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi dergisi, Sayı:1, s.198-200. Çakmak, Cenap. (2011). “Türkiye’nin Irak Politikası,Türkiye-Irak İlişkilerinin Geleceği ve ABD Faktörü”, Türk Asya Stratelik Araştırma Merkezi(TASAM) Dergisi, s.128-130. Çetingüleç, Mehmet. (2017). Türkiye’ye mülteci akınında patlama. Retrieved from www.al-monitor.com, http://www.al-monitor.com/pulse/tr/originals/2017/02/turkey-syria-sharp-rise-in-refugee-flow.html, Erişim, (15/11/2017). Çevik, Ali. (2011). Ortadoğu Denkleminde Irak Türkiye ve ABD . İstanbul: Bengisu yayınları. Dalar, Mehmet. (2015). “Türkiye-Irak Kürt Bölgesel Yönetimi İlişkileri: Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Bağlamında Petrol İlişkisine Dayalı Bir Analiz”, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 34, Sayı 1, s.59-63. Dışarıda Bırakılanlar. (2014). Dışarıda Bırakılanlar: Uluslararası Toplum Tarafından Terkedilen Suriyeli Mülteciler. Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) yayınları. Erdoğan, Murat., & Ünver, Can. (2013). Türkiye’deki Suriyeliler Konusundaki Türk İş Dünyasının Türkiye'deki Suriyeliler Konusundaki Görüş, Beklenti Ve Önerileri. TİSK/ Türkiye İşveren Sendikaları Konfedersyonu, 5-92. Erdoğuş, Muhammet Mehdi. (2014). Türkiye'nin Kuzey Irak Politikasi:2003-2013, Atılım Ünvresitesi, Sosyal Bilim Enstitüsü, Ankara Erkmen, Serhat, (2003(a)). “2013’te Türkiye Irak İlişkileri İçin Beklentiler ve Olasılıklar’’, Ortadoğu Analiz, Cilt 5, Sayı 49, s.93-96. Erkmen, Serhat,(2014). Irak'taki Gelişmeler Niçin bir Sünni Arap Ayaklanması Değildir.www.21yyte.org.tr,http://www.21yyte.org/tr/arastirma/irak/2014/07/08/7693/iraktaki-gelismeler-nicin-bir-sunni-arap-ayaklanmasi-degildir, (20/9/217). Gümüş, Özlem, (2013). Ak Parti Döneminde Türkiye ve Irak İlişkileri, http://akademikperspektif.com/2013/10/25/ak-parti-doneminde-turkiye-ve-irak-iliskileri/, (15/10/2017). Irak Ülke. (2017). Irak Ülke Raporu. Konya Ticaret Oda , s.12-13. Köse, Hasan Hüseyin , (2015). “Şii Grupların Irak Siyasetinde Etkisi: 2003-2012 Dönemi”, The Journal of Europe Mıddel Eest Social Scıence Studies, 1(2), s.75-77. Muwafaq , Adil Omar, (2017). Irak’ın Değişen Jeopolitiği. Ankara kriz ve siyaset araştırmaları merkezi: https://ankasam.org/irakin-degisen-jeopolitigi/. (15/3/2018) Okudcu, İdeis. (2016). Irak'ta iç göç milyonlara ulaştı. http://anadoluajansi.com/tr/dunya/-irakta-ic-goc-milyonlara-ulasti/505854, (15/8/2017). Ozğan, Ferhat. (2017). Kabile lideri' söyleminden yakın ortaklığa: Türkiye-Kürtistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri, http://www.mepanews.com/analiz/6536-tuerkiye-irak-kuerdistan-boelgesel-yoenetimi-iliskileri-siyaset-ekonomi-enerji-ve-etnisite.html, (8/9/2017). Qadir, Aram. (2014). velani Raportey Vazareti Sanana Surushtiyekan , http://archive.sbeiy.com/Detail.aspx?id=28336&LinkID=14, (15/9/2017). Yazarsız Çalışma, (2014(a)). Türkiye-Irak Ticareti 50 Milyon Dolar Yükseleri. http://www.kilicsan.com.tr/basin-bulteni/bolumu/Oku/turkiye-irak-ticareti-50-milyar-dolara-yukselir-12, ( 9/9/2017). Ulutaş, Alptan. (2006). I. Ve II. Körfez Savası’nın Türkiye’ye Etkileri. Yüksek lisansa tezi, İzmir Dokuz Eylül Ünivresitesi . Uras, Umut. (2013). Ankara-Erbil İlişkileri ve Kürt sorunu. http://www.aljazeera.com.tr/haber-analiz/ankara-erbil-iliskileri-ve-kurt-sorunu, (31/7/2017). Yakut, Sarp. (2014). Irak Jeopolitiğ. http://politikaakademisi.org/2014/03/26/irak-jeopolitigi/, (18/3/2018). Yazarsız Çalışma . (2010, 10 24). Kuzey Irak'ta 300 Türk firması var. www.ntv.com.tr:https://www.ntv.com.tr/ekonomi/kuzey-irakta-300-turk-firmasi-var,GLu522ongEOktZhexqmmlw, (20/12/2017). Yılmaz, Sait. (2011). Irak Dosyası. İstanbul, 1.baskı, Kumsaati yayın dağıtım.