REALİST RUS EDEBİYATINDAN ERKEN DÖNEM SOVYET SİNEMASINA GERÇEKÇİ MEKAN KULLANIMI
XIX. yüzyıla Rusya büyük problemlerle başlamaktadır. Rusya’da toprak soylularıyla Çar ve çevresi refah içerisinde yüzerken toprağa bağlı kölelik kaldırılmasına rağmen halkın genel durumu kötüdür. Bu çelişki Rus realisttik edebiyatını beslemiştir. Bu edebiyat, yazıldığı dönemi anlattığı için etkilidir. Bütün bunlar 1917 Devrimi’nin alt yapısını oluşturmuştur. Ekonomik ve sosyal koşullar kuruyan yaprak ve otlarsa realisttik edebiyat bir kibrittir. Bu kibritin kim tarafından ne zaman çakılacağı bilinmemektedir. 1917 Devriminde kullanılan “barış, aş, toprak, özgürlük” şeklindeki sloganda yer aldığı gibi Rus edebiyatçıları aynı temaları eserlerinde işlemişlerdir. Dostoyevski, Tolstoy, Gorki, Gogol gibi edebiyatçıların eserlerinde olaylar okuyucuların bildiği mekânlarda geçmektedir. Erken dönem Rus sinemacıları sokakları, limanları birer set gibi kullanmıştır. Gerçekçi mekân kullanımı anlayışı Sergei Eisenstein, gibi yönetmenlerde zirve yapmıştır. Rus realisttik edebiyatıyla Rus sineması mekân kullanımında paralellik gösterir. Rus edebiyatı mekânsal kullanım dâhil kullandığı teknikler itibariyle devrimi hazırlar. Rus sineması ise devrimin devamlılığını sağlamaktadır. Araştırmamızda yöntem olarak Potemkin Zırhlısı gibi pek çok film izlenmiş bunlar mekânsal olarak değerlendirilmiş, söylem analizi yapılmıştır. Realist söylem içerisinde mekânlar değerlendirilmiş iç-dış mekân ayrımı gözetilmemiştir. Dostoyevski, Tolstoy, Gorki gibi yazarların pek çok romanı okunmuş onların mekân tasvirleri yukarıdaki adı geçen filmlerle realist söylem bağlamında karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmanın sonucunda realist söylem bağlamında film ve romanların Rus devrimine dolaylı etkisi olduğu anlaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Rus Edebiyatı, Rus Sineması, Mekân, Realizm, Sinemada Mekân
Realistic Venue Use From Realist Russian Literature To Early Soviet Cinema
Russian literature- over. As the slogan "peace, bread, land, freedom" used in the Revolution of 1917, Russian literary figures deal with issues such as land, poverty, war, misery. In the works of authors like Dostoevsky, Tolstoy, Gorki, Gogol, the events happen in places which the readers know. Early Russian filmmakers use streets and harbours as a set. The understanding of the real venue use has hit the top by directors like Sergei Eisenstein, Pudovkin and Vertov. Russian realistic literature and Russian cinema are parallel to venue use. In literary works, venue is envisioned in reader’s mind by way of event patterns and dialogues rather than depiction of excessive venue. The films are displayed in a constant venue image. Directors have used too much close-ups to increase the impact. Although the spatial phenomenon disappears here, the spatial perception of the spectator is alive in the mind because of the sequence of events. Russian literature prepares the revolution based on the techniques it uses, including spatial use. The Russian cinema maintains the revolution. In our study, many films such as Battleship Potemkin, Mother etc. were observed as spatial methods and discourse analysis was performed. In realist discourse, In realist discourse, the all spaces were evaluated as internal and external spaces Besides, many novels such as Dostoevsky, Tolstoy and Gorky have been read and their space depictions have been compared with the above mentioned films in the context of realist discourse
Keywords:
Russian Literature, Russian Cinema, Venue, Realism, Venue in Cinema,
___
- Abadan N. (1956), Halk Efkârı Mefhumu ve Tesir Sahaları (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları), Ankara.Adiloğlu, F. (2005), Sinemada Mimari Açılımlar: “Halit Refiğ Filmleri”, Es Yayınları, İstanbul, Akdağ M. (2018), Sözlü İletişim, Aydın.Akdağ M. (2018), Tüm Yönleriyle Siyasi Algı ve Propaganda, Aydın.Armaoğlu F. (1998), 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (Cilt 1-2: 1914-1995), Alkım Yayınları, 13. Baskı, İstanbul:Aydemir Şevket S. (1964), Tek Adam, Mustafa Kemal, C.II (1919-1922), Remzi yay. İstanbul.Baldick C. (2001), The Concise Oxford Dictionary of Literary Terms, Oxford University Press, Oxford.Bayrav S. (1999), Dilbilimsel Edebiyat Eleştirisi, İstanbul, Multilingual Yayınları.Bourdie P. (2006), Sanatın Kuralları, Çev. Necmettin Kamil Sevil, 2. bs., , Yapı KrediYayınları, İstanbul.Cevizci A. (2009), Felsefe Sözlüğü, Say Yayınları, İstanbul.Çetişli İ. (2012), Batı Edebiyatında Edebi Akımlar, Akçağ Yayınları, Ankara.Dear Michael(1994), “Between Architecture and Film”, Architecture & Film, Architectural Design, Maggie Toy , London.Dostoyevski Fyodor M. (2010) Ölü Evinden Anılar, Sonsuz Kitap, İstanbul.Dostoyevski Fyodor M. (2008), Suç ve Ceza, Haşmet Yay, Konya.Gogol Nikolay V. (2007), Ölü Canlar, İskele Yayınları, İstanbul.Gorki M. (2018), Ana, Çevirmen: Ergin Altay, Can Yayınları, İstanbul.Halliday Ernest M. (1967), Russia in Revolution, American Heritage Publishing, USA, NY.Jarvie Ian C. (1987), Philosophy of The Film: Epistemology, Ontology, Aesthetics, Routledge and Kegan Paul, New York, London.Kefeli E. (2012), Batı Edebiyatında Akımlar, Dergâh Yayınları, İstanbul.Kuleşov Vasiliy İ(2000), Puşkin Yaşamı Ve Sanatı, Çev. Birsen Karaca, İstanbul.Lukacs George L(1987), Avrupa Gerçekçiliği, Çev. Mehmet H. Doğan, 2. bs., İstanbul, Payel Yayınevi, Meriç C. (1996), Saint Simon (İlk Sosyolog İlk Sosyalist), İletişim Yayınları, İstanbul.Moscow H.(1962), Russia Under The Czars, American Heritage Publishing, USA NY.Olcay T. (2003) , Rus Edebiyatında Doğalcı Okul, İ.Ü. Yayınları, İstanbul, Pallasmaa, J. (2001), “The Architecture of Image: Existential Space in Cinema”, Rakennustieto, Helsinki.Plehanov G. V (1987), Sanat Ve Toplumsal Hayat, Çev, Cenap Karakaya, 3. basım., Sosyal Yayınlar, İstanbul, 1987.Roth Leland M (2000), Mimarlığın Öyküsü, Çev. Ergün Akça. Kabalcı, İstanbul.Smith Geoffrey N. (1997), History Of World Cinema, Oxford Publishing, LondonSuçkov B. (2009), Gerçekçiliğin Tarihi, çev. Aziz Çalışlar, Doruk Yayınları, İstanbul.Taşçıoğlu M. (2003), Bir Görsel İletişim Platformu Olarak Mekan, Yem Yayınları, İstanbul.Turgenyev İ (2015), Babalar ve Oğullar, Çev: Ayşe Hacıhasanoğlu, Can Yay. İstanbul.Yetkin Suut K. (1967) , Edebiyatta Akımlar, Remzi Kitabevi, İstanbul 1967.Elektronik Kaynakça:http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5b3f5ca0161679.43930041 http://dergiler.ankara.edu.tr/tammetin.php?id=5800 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5b3f5c9b387e55.33114989 https://www.youtube.com/watch?v=1dgLEDdFddkhttps://www.youtube.com/watch?v=7TgWoSHUn8c https://www.youtube.com/watch?v=uLiNKaUp0AA&t=3250shttps://www.youtube.com/watch?v=7TgWoSHUn8chttps://www.youtube.com/watch?v=YVuf3T3k-W0&t=525s https://www.youtube.com/watch?v=HlP9uGQ56ag https://www.youtube.com/watch?v=z97Pa0ICpn8DiğerCourtesy of the Huntington Ha
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: İrfan TÜRKOĞLU
Sayıdaki Diğer Makaleler
REALİST RUS EDEBİYATINDAN ERKEN DÖNEM SOVYET SİNEMASINA GERÇEKÇİ MEKAN KULLANIMI