Hülya ÖZTÜRK, Atiye EMİROĞLU

280288

OSMANLI VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ ÇOCUK YETİŞTİRME POLİTİKALARINDA “DARÜ’Ş-ŞAFAKA, DAR’ÜL-ACEZE, DAR’ÜL-HAYR VE DAR’ÜL-EYTAM” KURUMLARININ YERİ

Tarih boyunca devletler, bekalarını sürdürebilmek amacıyla savaş, barış, askeri ve ekonomik güç, tarımsal alanda kalkınma, sanayide ilerleme, yenilik hareketleri, sağlıklı bir toplum yaratma, sağlıklı ve eğitimli çocuklar yetiştirme yöntemlerine başvurmuştur. Osmanlı Devleti yüzyıllar boyu ayakta durabilmeyi başarabilmiş ve geniş coğrafyada hüküm sürmüş bir imparatorluktur. Birden fazla kıtada hüküm sürmek, ileri görüş, iyi bir yönetim anlayışı, adaletli yaklaşımları gerektirmektedir. Osmanlı Devleti’nin yapıcı kurumlarını miras alan Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin temel gayeleri ilerleme ve devletin bekasını sürdürme hedefine dayanmaktadır. Her iki devlet, hedeflerini gerçekleştirme sürecinde toplumun sağlığı ve gelişmesi adına çocuk eğitimi ve beden terbiyesi hususunda önemli adımlar atmışlardır. Çalışmanın amacı çocuk bakımı adına tesis edilen Darü’ş-şafaka, Dar’ül-aceze, Dar’ül-hayr ve Dar’ül-eytam kurumlarının kuruluşu, devlet politikalarındaki yeri ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne yansımalarını inceleyerek çocuk yetiştirme politikalarının toplum hayatına katkısını tarih bakış açısıyla değerlendirmektir.
Anahtar Kelimeler:

darüşşafaka, darüleytam, darülaceze, darülhayr

PDF

___

  • AS, İ. (2020). Bir sosyal hizmet kurumu olarak Dar’ül-eytam (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • AYHAN, H. ve Maviş H. (1994). Dârüşşafaka. İstanbul: TDVİA.
  • BCA, 30-1-0-0, 12/69/6, M. 15.03.1947.
  • BCA., 180-9-0-0, 15/81/1, M. 26.10.1924.
  • BCA., 230-0-0, 135/20/1, M. 19.10.1927.
  • BCA., 30-1-0-0, 12/69/6, M. 15.03.1947.
  • BCA., 30-10-0-0, 117/816/15, M. 12.06.1926.
  • BCA., 30-10-0-0, 117/816/24, M. 08.07.1928.
  • BCA., 30-10-0-0, 117/816/7, M. 12.02.1925.
  • BCA., 30-10-0-0, 117/816/9, M. 02.09.1925.
  • BCA., 30-10-0-0, 117/817/ 3, M. 03.11.1932.
  • BCA., 30-10-0-0, 117/817/8, M. 31.12.1934.
  • BCA., 30-11-1-0, 2/6/20, M. 16.12.1923.
  • BCA., 30-18-1-1, 4/37/3, M. 14.11.1921.
  • BCA., 30-18-1-1, 1/28/2, M. 8.8.1923.
  • BCA., 30-18-1-1, 11/48/2, M. 15.10.1924.
  • BCA., 30-18-1-1, 15/59/18, M. 16.09.1925.
  • BCA., 30-18-1-1, 22/75/16, M. 08.12.1926.
  • BCA., 30-18-1-1, 6/50/9, M. 13.02.1923.
  • BİROL, N. (2017). II. Abdülhamid dönemi hayır kurumlarından Dar’ül-aceze’nin yapımı ve Halil Rıfat Paşa’nın çalışmaları. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 5(13), 33-53. Erişim adresi: https://doi.org/10.31126/akrajournal.325711.
  • BOA, A.}MKT.MHM, 302/67, H. 1281N01.
  • BOA, AMKT.MHM, 439/82, H. 08.12.1285.
  • BOA, DH.ŞFR, 63/142, H. 1334C26 52.
  • BOA, DH.ŞFR, 64/162, H. 1334B27 53.
  • BOA, MF.HYR,1/29, H. 1321.
  • BOA. DAGM. MF.İBT, 221/21, H. 12.01.1323.
  • BOA., 30-1-0-0, 21, 121/8, M. 15.10.1959.
  • BOA., 4160/311929, H. 24.04.1331.
  • BOA., A.}MTZ.(04), 111/75, H. 15.12.1321.
  • BOA., A.MKT.MHM, 418/57, H. 12.05.1285.
  • BOA., A.MKT.MHM, 465/70, H. 10.08.1290.
  • BOA., A.MTZ, 182/35, H. 28.10.1313.
  • BOA., AMKT.MHM, 423/1, H. 20.06.1285.
  • BOA., AMKT.MHM, 469/29, H. 09.10.1290.
  • BOA., AMKT.MHM, 500/41, H. 12.08.1307.
  • BOA., AMKT.MHM. 480/59, H. 16.04.1293.
  • BOA., C.BLD., 16/779, H. 12.1217.
  • BOA., DAGM. DH.HMŞ, 3/8, H. 09.05.1335.
  • BOA., DAGM. ML.EEM. 472/52,H. 25.03.1320.
  • BOA., DAGM. ŞD, 220/16. H. 21.01.1323.
  • BOA., DAGM. Y..PRK.HH, 34/79, H. 6.03.1321.
  • BOA., DAGM. Y.PRK.MF, 5/15, H. 5.11.1323.
  • BOA., DAGM. ZB, 329/133, H. 7.11.1324.
  • BOA., DAGM. ZB, 340/56, H. 24.09.1329.
  • BOA., DD.MKT, 1766/45, H. 16.02.1308.
  • BOA., DH.EUM.6.Şb, 19/10, H. 23.10.1335.
  • BOA., DH.İ.UM, 3/ 1, H. 05.09.1340.
  • BOA., DH.İ.UM, 19/1, H. 15.11.1336.
  • BOA., DH.İ.UM, 5/1, H-24-05-1336.
  • BOA., DH.İ.UM, 7/1, H. 05.02.1338.
  • BOA., DH.İ.UM.EK, 64/51, H. 16.01.1339.
  • BOA., DH.MKT, 113/13, H. 12.10.1311.
  • BOA., DH.MKT, 1265/39, H. 30.05.1326.
  • BOA., DH.MKT, 1327/38, H. 23.08.1296.
  • BOA., DH.MKT, 1399/31, H. 17.05.1304.
  • BOA., DH.MKT, 1714/96, H. 15.08.1307.
  • BOA., DH.MKT, 1827/85, H. 2.09.1308.
  • BOA., DH.MKT, 1946/105, H. 13.10.1309.
  • BOA., DH.MKT, 2525/110, H. 08.05.1319.
  • BOA., DH.MKT, 2534/12, H. 06.06.1319.
  • BOA., DH.MKT, 257/75, H. 05.01.1312.
  • BOA., DH.MKT, 613/55, H. 16-08-1320.
  • BOA., DH.MKT, 653/16., H. 16-11-1320.
  • BOA., DH.MKT. 1356/33, H. 17.10.1303.
  • BOA., DH.MKT., 2045/115, H. 07.07.1310.
  • BOA., DH.ŞFR, 558/45, R. 02.05.1333.
  • BOA., DH.ŞFR, 504/109, H. 27.101331.
  • BOA., DH.ŞFR, 531/44, R. 25.06.1332.
  • BOA., DH.ŞFR, 54/411, H.29.08.1333.
  • BOA., DH.ŞFR, 68/95, H. 25.11.1334.
  • BOA., DH.ŞFR, 96/77, H. 04.05.1337.
  • BOA., DH.UMVM, 119/23, H. 12.05.1340.
  • BOA., DH.UMVM, 164/75, H. 06.09.1339.
  • BOA., DH.UMVM, 86/3, H. 28.01.1338.
  • BOA., HH.İ,165/2, H. 10:07.1321.
  • BOA., HR.SFR.1, 54/83, M. 18.02.1875.
  • BOA., İ.DH, 583/40611, H. 02.08.1285.
  • BOA., İ.DH, 892/70983, H. 25.10.1300.
  • BOA., İ.DH, 918/72836, H. 3.08.1301.
  • BOA., İ.DH., 206/11873, H. 18.01.1266.
  • BOA., İ.HUS, 110/122, H. 28.07.1321.
  • BOA., İ.HUS, 19/46, H. 16.06-.1311.
  • BOA., İ.MF, 14/23, H. 20.03.1326.
  • BOA., İ.MF, 14/68, H. 07.11.1326.
  • BOA., İ.MF, 9/10, H. 18.02.1321.
  • BOA., İ.MF, 9/27, H. 17.05.1321.
  • BOA., İ.TAL, 349/49, H. 10.08.1322.
  • BOA., MB.İ, 16/86, H. 18.05.1278.
  • BOA., MB.İ, 22/53, H. 08.05.1285.
  • BOA., MF. İBT, 228/78, H. 25.02.1327.
  • BOA., MF. İBT, 228/81, H. 25.02.1327.
  • BOA., MF.HYR, 10/37 H. 1323.
  • BOA., MF.İBT, 10/72, H. 15.06.1294.
  • BOA., MF.İBT, 216/93, H. 15.10.1326.
  • BOA., MF.İBT, 230/95, H. 03.03.1327.
  • BOA., MF.İBT, 235/53, H. 04.06.1327.
  • BOA., MF.İBT, 6/101, H. 05.06.1292.
  • BOA., MF.MKT, 1214/75, H. 03.05.1334.
  • BOA., MF.MKT, 1228/55, H. 26.10.1335.
  • BOA., MF.MKT, 15/12, H. 12.10.1290.
  • BOA., MF.MKT, 150/24, H. 23.02.1310.
  • BOA., MF.MKT, 25/13, H. 01.1292.
  • BOA., MF.MKT, 3/134, H. 11.06.1289.
  • BOA., MF.MKT, 45/34, H. 11.11.1293.
  • BOA., MF.MKT, 45/35, H. 13.11.1293.
  • BOA., MF.MKT, 49/24, H. 13.05.1294.
  • BOA., MF.MKT, 49/75, H. 18.05.1294.
  • BOA., MF.MKT, 53/103, H. 17.02.1295.
  • BOA., MF.MKT, 54/39, H. 14.03.1295.
  • BOA., MF.MKT, 688/24, H. 26.11.1320.
  • BOA., MF.MKT, 742/7, H. 18.07.1321.
  • BOA., MF.MKT, 762/4, H. 22-11-1321.
  • BOA., MF.MKT, 8/182, H. 17.12.1289.
  • BOA., MF.MKT, 845/39, H. 03-02-1323.
  • BOA., MF.MKT, 845/39, H-03-02-1323.
  • BOA., MF.MKT. 15/102, H. 21.10.1290.
  • BOA., MF.MKT., 747/58, H. 13-08-1321.
  • BOA., MFÇNKT, 147/53, H. 15.01.1310.
  • BOA., MK.MFT, 1098/31, H. 11.01.1327.
  • BOA., ML.EEM, 20/7, R. 30.11.1287.
  • BOA., ML.EEM, 453/58, H. 23.08.1319.
  • BOA., ML.EEM, 472/52, H. 25.03.1320.
  • BOA., ML.EEM, 474/ 661903, H. 19.04.1320.
  • BOA., MV, 226/23, H. 07.12.1329.
  • BOA., MV, 252/111, H. 12.02.1341.
  • BOA., MV, 5/16, R. 22.05.1331.
  • BOA., MV, 60/48, H. 09.05.1308.
  • BOA., MVL, 514/70, H. 23.11.1283.
  • BOA., ŞD, 253/27, H. 08.07.1289.
  • BOA., ŞD., 719/4, H. 07.11.1303.
  • BOA., TS.MA.d, 1472, H. 29.12.1139.
  • BOA., TS.MA.d, 1725, H. 29.12.1080.
  • BOA., TS.MA.e, 357/35, H. 14.04.1296.
  • BOA., Y.A.HUS, 244/46, H. 15.07.1308.
  • BOA., Y.A.RES. 29/15, H. 24.07.1302.
  • BOA., Y.MTV, 250/69, H. 10-06-1321.
  • BOA., Y.PRK. HH, 31/39, H. 02.05.1317.
  • BOA., Y.PRK.A, 10/6, H. 27.10.1312.
  • BOA., Y.PRK.AZJ, 19/5, H. 03.10.1308.
  • BOA., Y.PRK.AZN, 5/33, H. 29.10.1308.
  • BOA., Y.PRK.BŞK, 22/8, H. 15.11.1308.
  • BOA.; MF.HYR, 24/26, H. 1327.
  • BOA.MF.EYT.17.380.
  • BOA.MF.MKT.1217.34.067.
  • BOA.MF.MKT.1217.34.169.
  • BOA.MF.MKT.1217.34.78.
  • BOA; MF.HYR, 10/37, H. 1323.
  • ÇELİK. İ. (1993). Dâr. c. 8. İstanbul: TDVİA.
  • Dar’ül-aceze. (08.05.1931). Cumhuriyet, s. 4. Erişim adresi: https://www.gastearsivi.com/gazete/cumhuriyet/1931-05-08/4.
  • Düstur, T. 2, C. 7, H. 1336, Matbaa-i Amire, Dersaadet. Emlâk ve Eytam Bankası Kanunu. (03.07.1926). Resmi Ceride (S. 389). Erişim adresi:https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc004/kanuntbmmc004/kanuntbmmc00400844.pdf.
  • KAPCI, H. Z. (2013). Hz. Osmanlı eğitim sisteminde disiplin: Dar’ül-hayr -i âli örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(28), 166-180. Erişim adresi: https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex- 1452174625.pdf.
  • KARATAŞER, B. (2020). Dar’ül-aceze’nin kuruluş gelir giderleri üzerine bir değerlendirme, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 15 (2), 793-810. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/oguiibf/issue/52621/544249.
  • KOCABAŞ, E. (2019). Dilencilik meselesiyle mücadele bağlamında Dar’ül-aceze (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • MARDİN, Ş. (1999). Türk Modernleşmesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • MMZC, 1332 Senesi Maarif Nezareti Bütçesi, İ. 26, 28 Kânunusani 1331.
  • MMZC, D. 3, C. 1, İ. 26, H. 14.02.1334.
  • MMZC, İ. 137, C. 6, H. 5.08.1325.
  • ÖZTÜRK H. ve Emiroğlu A. (2022). Osmanlı Devleti’nin son dönemleri ile erken cumhuriyet dönemi çocuk yetiştirme politikaları. Lokman Hekim Dergisi, 12(3), 565-578. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mutftd/issue/72580/1151052.
  • ÖZTÜRK, C. (1999). Islahhane. c. 19. İstanbul: TDVİA.
  • SOYDAN, A. (2003). Dar’üş-şafakatarihinden kesitler. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, (3), 249-267. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuydta/issue/953/10742.
  • Şehir ve Köy Yatı Mekteplerinin Sureti İdaresi Hakkında Kanun. (28 Mayıs 1928). Resmi Ceride (S. 611). Erişim adresi: https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc006/kanuntbmmc006/kanuntbmmc00601229.pdf.
  • TBMMZC, İ. 109., C. 18, 109, 22.04.1341.
  • TBMMZC, İ. 118, C. 26, 10.06.1341.
  • TBMMZC, İ. 64, C. 3, 22.04.1928.
  • TBMMZC, İ. 8, C. 7, 10.03.1340, s. 294-295.
  • YURTOĞLU, B. (2020). Eğitim tarihimizde bir an: İkinci Meşrutiyet’in ilanı ve Darü’ş-şafaka’nın yeniden kuruluşu. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(6). 2437-2449. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/57154/833962.
Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2014
  • Yayıncı: İrfan TÜRKOĞLU
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA KONUSUNDA YAPILAN ULUSAL ALANYAZINDAKİ MAKALELERİN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Neşe SALİK ATA, Nesrin AKSU

GİYSİNİN HEYKELE DÖNÜŞÜMÜ: ÖRNEKLERİN TEKNİK AÇIDAN İNCELENMESİ

Sibel ARMAĞAN BENEK

UMUDUN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA ETKİSİNDE İYİMSERLİĞİN ARACILIK ROLÜ

Betül OKUDUR SABUNCU, Dilek KOCABAŞ, Ahmet Yasin ŞENYURT

BECERİ ÇEŞİTLİLİĞİ İŞ KARAKTERİSTİĞİNİN YAPISAL İŞ KAYNAKLARINI ARTIRMA BECERİKLİLİĞİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: PROAKTİF KİŞİLİĞİN ARACI ROLÜ

Müge ERSOY KART, Nilüfer ATAGÜN

LİDER ÜYE ETKİLEŞİMİ VE PSİKOLOJİK GÜÇLENDİRME ARASINDAKİ İLİŞKİ: HİZMET SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Nadire ÇEREZCİ BAYCAN, Pınar KAZAZ

TURİZM DESTİNASYONLARINDA FAALİYET GÖSTEREN ÜRETİM İŞLETMELERİNDE ÇALIŞANLARIN TERS LOJİSTİK ALGISI

Halil İbrahim KARAKAN

500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU LİSTESİNE GİRİŞTE FİRMALARI MOTİVE EDEN FAKTÖRLERİN ANALİZİ (1993-2021)

Gülçin GÜREL GÜNAL, Özge ERDÖLEK KOZAL

SAĞLIK SEKTÖRÜNDE GÖREVDE YÜKSELME PERFORMANS KRİTERLERİNİN BULANIK ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME İLE BELİRLENMESİ

Serap TEPE, Serkan ETİ, Fatma KANTAŞ YILMAZ

2023 CUMHURBAŞKANLIĞI VE PARLAMENTO SEÇİMLERİ: MUHALİF SEÇMENİN MUHALEFETLE İMTİHANI

Muhammet Derviş METE

SİNESTEZİ VE SANAT İLİŞKİSİ

Gamze GÖKÇEN