Burcu YİĞİT

7114

MOBBING KAVRAMI: KAVRAMSAL BİR ÇERÇEVE

Değişen ve gelişen yeni iş dünyasında, mobbing olgusu sıklıkla karşılaşılan ve çalışanların maruz kaldığı kavramlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışanlar ve örgütler için iş yerinde problem haline gelen kavrama verilen hassasiyet ve önem giderek artmaktadır. Bununla birlikte, mobbing ile mücadele edilmesi de giderek önem kazanmaya başlamıştır. Zamanında fark edilip gerekli önlem alınmaz ise yıkıcı ve olumsuz sonuçlara yol açacağı bilinmektedir. Mücadele edilebilmesi için de gerçekten mobbing davranışının olup olmadığının doğru tanımlanması gerekmektedir. Bu doğrultuda, kavrama ilişkin gerekli farkındalığın yaratılması ve davranışın mobbing olduğuna dair bilincin oluşması gerekmektedir. Mobbing kavramının geçmişine baktığımızda, ilk olarak 1960’lı yıllarda Avusturyalı etolojist Kondrad Lorenz tarafından hayvanlar üzerinde yapılan çalışmada kavramın ele alındığı görülmektedir (İlhan, 2010:1179). Daha sonralarında ise, iş yerinde mobbing kavramı olarak Leymann tarafından ortaya atılmıştır (Tetik, 2010:84). Mobbing , meslektaş ve çalışma gruplarına karşı yapılan agresif ve psikolojik saldırıdır (Sheehan, 2004:3). Bir başka tanıma göre, örgüt üyeleri arasında meydana gelen sözlü, sözlü olmayan ve fiziksel şiddet içermeyen, kişiye yönelik yapılan negatif davranışlar olarak tanımlanmaktadır (Matthiesen, Einarsen, 2007:86). İlgili literatür incelendiğinde, davranışın kişilere yönelik olması, negatif, saldırgan ve psikolojik saldırılar olması tanımların ortak özelliğidir. Geçmişten günümüze kadar gelen, çalışma hayatındaki önemli sorunlardan bir tanesi olarak görülmektedir. Bu çalışmada, öncelikli olarak mobbing kavramı ele alınarak, kavrama ilişkin gerekli farkındalığın yaratılması hedeflenmektedir. Bu doğrultuda, literatürde ilgili tanımlar ve mobbing sürecinde yer alan mobbing uygulayanlar, mobbing mağdurları ve mobbing izleyicileri kavramlarının yanı sıra, kavramın yarattığı olumsuz sonuçlara yer verilecektir. 
Anahtar Kelimeler:

Mobbing, Psikolojik Yıldırma, Yıldırma, İş Yerinde Mobbing

-

With the changing and developing business world, mobbing phenomenon is often confronted as one of the concepts that employees expose to it. The concept has become a problem for employees and also organizations. It began to give the necessary sensitivity and importance to this problem. At the same time, fighting with mobbing has become increasingly important. To not cause destructive and negative consequences, the necessary precautions have to take. In order to fight, it is important to define mobbing behavior correctly. When the literature examined, the concept of mobbing is first seen in the 1960s by the Austrian ethologist Kondrad Lorenz in the study on animal groups (İlhan, 2010:1179). Later, however, the concept was introduced as mobbing at work by Leymann (Tetik, 2010:84). Mobbing is agressive and psychological attacks towards to colleagues and working groups (Sheean, 2004:3). According to another definition, it is both verbal and non-verbal, but not physical harrassment, negative behaviors among organization members (Matthiesen, Einarsen, 2007:86). When the relevant literatüre is examined, the common characteristic of definitions are negative, agressive and psychological attacks directed to the person. From the past to the present day, it was seen as one of the important problems in work life. In this study, primarily with discussing the concept of mobbing, it was aimed to create the necessary awareness about the concept. In this context, the relevant definitions and the concepts of mobbing practitioners, mobbing victims and mobbing viewers and also negative consequences of mobbing will be included to the study.
Keywords:

Mobbing, Psychological Terror, Harassment, Mobbing at Work,

PDF

___

  • AKBIYIK, İ. (2013). “İşyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ile Bireysel ve Kurumsal Mücadele İçin Öneriler”, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1(2), s.33-38.
  • AKSOY, C., TAŞPINAR, B., OKUR, İ., KURT, G., TAŞPINAR, F. (2017). “Fizyoterapistlerde Mobbing Maruziyeti ve İş Üretkenliğinin İncelenmesi”, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1), s.20-27.
  • AKSU, A., BALCI, Y. (2009). “İlköğretim Okullarında Psikolojik Yıldırma ve Psikolojik Yıldırmayla Baş Etme”, e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 4(4), s.1367-1380.
  • ALTUNAY, E., ORAL, G., YALÇINKAYA, M. (2014). “Eğitim Kurumlarında MobbingUygulamalarına İlişkin Nitel Bir Araştırma”, Sakarya University Journal of Education, 4(1), s.62-80.
  • ALTUNTAŞ, C. (2010). “Mobbing Kavramı ve Örnekleri Üzerine Uygulamalı Bir Çalışma”, Journal of Yaşar University, 18(5), s.2995-3015.
  • ÇETİN, C., BAĞCI KURT, N. (2014). “Mobbing ve Çalışan Sağlığı”, Toplum ve S
  • FİLİZÖZ, B., ALPER AY, F. (2011). “Örgütlerde Mobbing ve Tükenmişlik Olgusu Arasındaki İlişkilere Yönelik Bir Araştırma”, e-Journal of New World Sciences Academy, 6(2), s.229-241.
  • GENÇ, O., ERDİŞ, E. (2015). “İnşaat Sektöründe Mobbing Sorunsalı”, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 30(1), s.215-221.
  • GÖKTÜRK, G., BULUT, S. (2012). “Mobbing: İşyerinde Psikolojik Taciz”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(24), s.53-70.
  • GÜL, H., AĞIRÖZ, A. (2011). “Mobbing ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkiler: Hemşireler Üzerinde Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(2), s.27-47.
  • GÜNEL, D. (2010). “İşletmelerde Yıldırma Olgusu ve Yıldırma Mağdurlarının Kişilik Özelliklerine İlişkin Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(3), s.37-65.
  • HACICAFEROĞLU, S. (2013). “A Survey on the Relationship Between the Levels of Intimidation (Mobbing) Behaviors of the Branch Teachers Employed in the Secondary Education and Demographic Characteristics”, Inonu University Journal of The Faculty of Education, 14(3), s.111-127.
  • İLHAN, Ü. (2010). “İşyerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Tarihsel Arka Planı ve Türk Hukuk Sisteminde Yeri”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 10(4), s.1175-1186.
  • KARAHAN, A., YILMAZ, H. (2014). “Mobbing ve Örgütsel Bağlılık İlişkisine Yönelik Bir Çalışma”, Journal of Yasar University, 9(33),S.5692-5715.
  • KARAKAŞ, S., OKANLI, A. (2013). “Hemşirelik ve Mobbing”, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(4), s.562-576.
  • KULAKÇI, H., AYYILDIZ, T., VEREN, F., KALINCI, N., TOPAN, A. (2015). “Zonguldak İl Merkezi Kamu Hastaneleri’nde Çalışan Ebe ve Hemşirelerin Mobbing ve Tükenmişlik Düzeylerinin ve Bunları Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi”, Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(2), s.133-141.
  • LEYMANN, H. (1990). “Mobbing and Psychological Terror at Workplaces”, Violence and Victims, 5(2), s.119-126.
  • LEYMANN, H. (1996). “The Content and Development of Mobbing at Work”, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), s.165-184.
  • MATTHIESEN, S., EINARSEN, S. (2007). “Perpetrators and Targets of Bullying at Work: Role Stress and Individual Differences”, Violence and Victims, 22(6), s.735-753.
  • NAKTİYOK, A., POLAT, F. (2016). “Çalışanların Psikolojik Taciz Algısının Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(1), s.1-17.
  • OKUTAN, E., SÜTÜTEMİZ, N. (2015). “Mobbing (Yıldırma) ve Kişilik İlişkisi: Hizmet Sektörü Çalışanları Üzerinde Bir Örnek Olay İncelemesi”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 10(1), s.1-14.
  • ÖZDEMİR, S., TOSUN, B., BEBİŞ, H., YAVA, A. (2013). “Hemşire Kaleminden Mobbing: İş Yerinde Psikolojik Saldırı”, TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(2), s.183-192.
  • ÖZLER, D. (2010). “Örgütsel Davranışta Güncel Konular”. Ekin Basım Yayım Dağıtım, Eylül 2010.
  • SHEEHAN, M. (2004). “Workplace Mobbing: A Proactive Response”. Paper at Workplace Mobbing Conference, Brisbane, Australia. SOLMUŞ, T. (2005). “İş Yaşamında Travmalar: Cinsel Taciz ve Duygusal Zorbalık/Taciz (Mobbing)”, “İş, Güç”Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 7(2), s.1-11.
  • SZIGETY, T. (2012). “Early Predictors of Workplace Mobbing”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 33, s.418-422.
  • TAŞ, İ., KORKMAZ, H. (2014). “Kamu Kurumlarında Mobbing: Kahramanmaraş Örneği”, Asos Journal The Journal of Academic Social Science, 2(2/1), s.29-55.
  • TETİK, S. (2010). “Mobbing Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(18), s.81-89.
  • TUTAR, H. (2004). “İşyerinde Psikolojik Şiddet Sarmalı: Nedenleri ve Sonuçları”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), s.101-128.
  • VANDEKERCKHOVE, W., COMMERS, R. (2003). “Downward Workplace Mobbing: A Sign of The Times?”, Journal of Business Ethics, 45, s.41-50.
  • YEŞİLTAŞ, M., DEMİRÇİVİ, B. (2010). “İş Görenlerin Yıldırma Eylemlerine Maruz Kalma Durumları Üzerine Bir Araştırma: Antalya Örneği”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), s.199-217.
  • YILMAZ, A., ÖZLER, D., MERCAN, N. (2008). “Mobbing ve Örgüt İklimi ile İlişkisine Yönelik Ampirik Bir Araştırma”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), s.334-357.
  • ZAPF, D. (1999). “Organisational, Work Group Related and Personal Causes of Mobbing/Bullying at Work”, International Journal of Manpower, 20(1/2), s.0143-7720.
Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2014
  • Yayıncı: İrfan TÜRKOĞLU
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

KADININ BEDENİ VE DUYGULARI ÜZERİNDEN SÖMÜRÜLMESİ: EVLENDİRME PROGRAMLARI ÖRNEĞİ

Sait YILDIRIM

MOBBING KAVRAMI: KAVRAMSAL BİR ÇERÇEVE

Burcu YİĞİT